Yaklaşık bir asırlık çalışma ile ortaya çıkan Side Antik Kenti

ABDURRAHMAN BÜYÜKKESKIN
SIDE-MANAVGAT/ANTALYA - İzmir Efes'ten sonra Türkiye'de İkinci kazı çalışması yapılan tarihi ören yeri Antalya'nın Manavgat ilçesinde bulunan Side Antik Kenti’dir. Side Antik Kent’inin kazı fotoğraflarının günümüz turizmine ışık tutttuğunu belirten Manavgat Belediye Başkanı Şükrü Sözen, “Side Antik Kenti’ni 1947 yılında günyüzüne çıkaran Ordinaryüs Prof. Dr. Arif Müfid Mansel ile Prof. Jale İnan'a 76’ıncı yılda vefa ve minnet borçluyuz” dedi.

Başkanı Şükrü Sözen, Ordinaryüs Prof. Dr. Arif Müfid Mansel ile ülkemizin ilk kadın arkeologu ve Cumhuriyetimizin ilk 100'nün değeri Prof. Dr. Jale İnan'ın Side Antik Kenti’nindünya turizmine sunulmasında katkılarının çok büyük olduğunu söyledi.

Side’de 1947 yılında Ordinaryus Profesör Arif Müfid Mansel başkanlığında başlayan kazılar bu yıl, yani 2023 itibariyle 76. yılını dolduruyor. Profesör Mansel döneminde başlatılan kazı, koruma ve onarım çalışmaları 1974 yılında onun ölümüyle Profesör Doktor Jale İnan tarafından üstlenildi ve başarıyla sürdürüldü.

TURİSTLER, SIDE ANTIK KENTI VE APOLLON TAPıNAĞı IÇIN GELIYOR
Side'nin bugün ülke ve Antalya turizminde kalbi olmasında en önemli faktörün tarihi eserleri, gün yüzüne çıkan arkeolojik varlık ile tarih ile iç içe bir tarihi ören yeri olması olduğunu belirten Başkan Şükrü Sözen, ''Antalya'ya gelen 16 milyon yabancı turistin yarısından fazlası Side Antik Kenti görmeden ve Apollon Tapınağı'nda hatıra fotoğrafı çektirmeden ülkesine dönmüyor. Side'yi ülke Antalya ve dünya turizminde marka yapan en önemli değer tarihi, kültürel ve arkeolojik varlık zenginliğidir. Arkeolojik varlık zenginliğini o dönemin zort şartlarında gökyüzüne çıkarak Ordinaryüs Prof. Dr. Arif Müfid Mansel ile Prof. Jale İnan'a vefa ve minnet borçluyuz.'' dedi.

ATATÜRK’ÜN ARKELOJİK ÖNGÖRÜSÜ
Dünyaca ünlü turizm destinasyonu Side'de ilk kazı çalışması 76 yıl önce 1947 yılında Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün yurtdışına burslu olarak gönderdiği ilk arkeologlar arasında yer alan Ordinaryüs Prof. Dr. Arif Müfid Mansel tarafından yapıldı.

Kazı çalışmasına yönelik fotoğraflar Side Antik Kentte kazı çalışmalarının ne zor şartlarda yapıldığına da ışık tutuyor. Ordinaryüs Prof. Dr. Arif Müfid Mansel Side Antik Kentte aralıksız olarak 1947 yılından 1960 yılına kadar aralıksız kazı çalışmasını sürdürüyor. Mansel , daha sonra kazı çalışmasında bayrağı öğrencisi ve Türkiye'nin ilk kadın arkeologu Prof. Dr. Jale İnan'a devrediyor.

SİDE’NİN İLK SAKİNİ GİRİTLİ TÜRKLER
Side Antik Kentte 7 asr hiç yaşam izi olmazken Girit Adasında 18'nci yılın sonlarına doğru çıkan isyanlar sonrası adada yaşayan Türklerin can güvenliğini sağlamak için Osmanlı Padişahı 2'nci Abdülhamit Adadaki soydaşları gemilerle Antalya Limanı'na tahliye edir. Tahliye sonrası 2'nci Abdülhamit şehzade oğulları adına Antalya'da Selimiye, Kadiriye, Muradiye ve Ahmediye isimli köyler kurar. Kurulan Köylerden biri de o dönemde karadan ulaşımı olmayan sadece denizden ulaşımı olan Side Antik Kent içine ''Selimiye'' Köyü olur. Girit Adasından gelen Giritli Türkler Selimiye Köyüne yerleştirilir ve tarihi ören yerinde 7 asır sonra hayat başlar. Birinci kuşak Giritliler yeni geldikleri Side'yi ilk zamanlar alışamazlar ve hep hayallarında işlerin huzur ve barışa erip yeniden Adaya bir dönme olur?

Adaya dönme olmayınca 1. kuşak Giritliler Side'de deniz balıkçılığı yaygınlaştırılır ve yerleşme dede Osmanlı döneminin sivil mimari estetik yapısı cymbalı evler inşaa eder ve yerleşirler.

İkinci kuşak Giritliler ise 1947 yılında Side Antik Kent kazıları için Side'ye gelen arkeolog kazı ekibini Bakanlık yer gösterinceye kadar evlerinde misafir eder.

Side Antik Kentte uzun yıllar kazı çalışması yapan Prof. Dr. Jale İnan 1980 yılında bayrağı Dr. Ülkü İzmirligil devir yapar.

eder Son 15 yıldır da Side Antik Kentte kazı çalışmasını Anadolu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Feriştah Alanyalı yapıyor. Side kazıları son üç yıl öncesine kadar yılın 4 ay ile sınırlıyken günümüzde ise yılın 12 ayına çıkarıldı.