Hayatını, üniversitede profesör unvanıyla hoca olarak sürdürürken bir anda zamanın Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan'ın dış politika baş danışmanı olan, ardından Dışişleri Bakanlığı'na atanan ve daha sonra göze girip Başbakanlık makamına yükselen Ahmet Davutoğlu'ndan söz etmek isterim.
“Stratejik Derinlik” adlı bir de kitap yazan Davutoğlu, dış politikada bugün gelinen ve hiç de iyi olmayan bir sonucun müsebbibi olarak, ne yazık ki başarılı sınav veremedi. İç politikaya gelince, seçim kampanyasının dolu dizgin sürdüğü bir dönemde 27 Mayıs 2015 tarihli gazetelerde, Ahmet Davutoğlu, “yerli uçak” tanıtım töreninde “Türkiye küresel düşünen bir ülkedir” derken, sokaklardaki panoları henüz üretilmeyen yerli ve de hayali uçağın fotoğrafları süslüyordu.” Milli uçak yapımımda 1944'den bu yana çok şey kaybettik” diye söze başlayan Davutoğlu şöyle devam ediyordu:
-TRJ 328 Türkiye'nin yerli yolcu uçağında ilk adımı olacak. 2019'da ilk uçak uçuşa geçecek.
-Tepeden tırnağa tamamen Türk mühendisliği ile üretilecek olan TRJ628 dünyada büyük yankı uyandıracak. 70 kişilik kapasitesi ile havacılığı bambaşka boyuta taşıyacak. En son teknolojinin kullanılacağı bu uçak inişe uygun olmayan yerlere de iniş sağlayabilecek. Bu uçak, göklerdeki milli çağın başlangıcı olacak.”
Bu sözleri dinleyen bazıları, heyecana kapılıp sevinirken ben ortada gerçekten sevinilecek bir durum görmemiş ve “Göklerdeki milli çağın başlangıcı” sözlerine takılıp kalmıştım.
Aynı törende, Türkiye'nin ilk yerli uçağını üretecek STM Şirketi’nin Genel Müdürü Davut Yılmaz ise, daha büyük hedefler koymuştu. Yılmaz, 32 ve 70 kişilik yerli uçaklar için yaklaşık 1,5 milyar dolar yatırım yapılacağını açıklayarak, 32 kişilik uçağın ilk test uçuşunun 2017’de yapılacağını, seri üretimin 2019'da yılda 10 adet ile başlayacağını, 2022'de yılda 48 adet olacağını söylemişti. Yılmaz, “Uçağın tüm fikri mülkiyeti ABD’li SNC- Sierra Nevada Corporation (Türk asıllı ABD vatandaşı Fatih ve Eren Özmen’e ait Amerikan şirketi) ve Türkiye’ye ait olacak, ihracat kısıtlaması olmayacak. Uçağın üretimi için Türkiye’de bir şirket kurulacak, sahiplik yapısı henüz kesin değil” demiş.
Bu sözler, tarihe böyle geçti. Ama aynı tarih, Davutoğlu’nun 2015'te duyurduğu ‘yüzde yüz yerli' yolcu uçağı projesinin 2018’de rafa kalktığını da yazdı ne yazık ki. O zaman ki adı Savunma Sanayi Müsteşarlığı olan Savunma Sanayi Başkanlığı ve SNC iş birliği ile hayata geçirilmesi planlanan 'yerli uçak' TRJET projesi sessiz sedasız unutuldu gitti.
Bölgesel uçuşlarda iyi bir performans sergileyen ve başarılı olarak kabullenen fakat, buna rağmen uçuşları durdurulan Alman malı Dornier uçaklarının alt yapısı baz alınarak üretilecek olan “yerli uçak” seçim vaadi olarak törenlerle duyuruldu fakat ne yazık ki devamı da gelmedi.
Dornier’ın üretim hakkını hala elinde bulunduran Fatih ve Eren Özmen’e ait SNC adlı şirkete bu iş için ne kadar para ödendi, bu durum henüz bilinmiyor.
Biz Dornier üzerinden yerli uçak yapmak için hayal kurarken, ajanslardan gelen bir başka habere doğrusu şaşırmadım.
Federal Almanya Şansölyesi Angela Merkel, hafta içinde Dornier 328 uçağını yeniden üretme projesine destek verdiklerini ve projeyi hayata geçirmek için, yeni bir orijinal ekipman üretecek bir şirket kurulduğunu açıkladı.
Yenilenmiş Dornier 328, yeni adı ile D328NEU®, üretildiğinde, havacılık sektöründe eskiyen faal uçakların ikame edilmesi için bir çözüm sunmakla kalmayıp, aynı zamanda yeni uçuş hatları geliştirilmesi yönündeki büyüyen pazar talebini de karşılayacak.
Yukarıda anlattığımız gibi, Dornier 328 jet modelinin Türkiye'nin yerli uçak projesi kapsamında üretilmesi için görüşmeler yapılmış ve Türkiye'nin ilk bölgesel yerli jet yolcu uçağının üretimi konusunda önemli bir sıçrama tahtası olması amacıyla ilk etapta 50 uçak üretilmesi planlanmıştı. Dornier 328‘in halen dünya çapında 85 ülkede havacılık sertifikasyonu bulunuyor ve farklı konfigürasyon seçenekleri, çok fonksiyonlu bir uçak olmasını sağlıyor. Dornier 328, yolcu taşımacılığı, askerî, sınır ve sahil güvenliği, sağlık hizmetleri alanları ile devletin muhtelif ulaştırma ihtiyaçlarını karşılamak amaçları ile etkin şekilde kullanılıyor.
Faal mi, değil mi bilemediğimiz TRJet’in İcra Kurulu Başkanı, Sierra Nevada Corporation’ın (SNC) sahibi ve başkanı Eren Özmen “Eşim Fatih ve ben, geçtiğimiz bir kaç yıl boyunca, Türkiye’nin uzun yıllardır süregelen yerli yolcu uçağı üretme hayalini gerçekleştirmek için birçok iş ortağımız ile birlikte titizlikle çalıştık. Bu projenin, sadece ülkemize olan borcumuzu ödeme imkânı olarak değil, aynı zamanda gelecek nesillere anlamlı yeni fırsatlar sunmak bakımından bizim için çok kıymetli bir çalışma olması planlanmıştı. Fatih Bey ve ben, ileride Türkiye için başka faydalı projeleri hayata geçirebilme fırsatını yakalayabilmeyi içtenlikle arzu ediyoruz.” dedi. Hamaset dolu bu sözler gerçeği ne kadar yansıtıyor hiç bilinmez. Bunun doğruluğunu zaman gösterecek?
Bu sözlere bakarsak bu da hayal gibi.
Son olarak yerli uçak hayaline bir katkı da Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank’tan geldi. Tabii onun ki eğitim uçağı. Her ne kadar seçim meçim yoksa da yine de bu tür vaatler doğrusu bazılarının çok hoşuna gidiyor.
Türk yatırımcı Celal Gökçen’e ait Aquila Havacılık tesislerinde Aquila A211 GX modeli iki kişilik tek motorlu eğitim uçağı üretiliyor. Bakan Varank, bu fabrikanın bir kısmının Türkiye’ye taşınacağını ve böylece kendi markamızla uçak üretimi yapmış olacağımızı belirterek şunları söylemiş: “Bu fabrika için yer arıyoruz. En kısa sürede en uygun yeri bularak üretim tesislerini kurmalarını istiyoruz."
Aquila Havacılık sahibi Celal Gökçen de şirketi 2016'da devraldıklarını ve 2017'den bu yana ayda iki uçak olmak üzere 50 uçak ürettiklerini söylemiş.
İyi güzel de birincisi, bu şirketin sahibinin Türk olması, başarının bize ait olması gibi bir sonuç doğurmaz. Fabrikayı onlar kurmamış, devir almışlar. Öyle olsa idi SNC’nin başarıları da bize ait olurdu. Teknolojik başarı fabrikayı kuran Alman vatandaşlarına ve Almanya’ya aittir. Ayrıca, bizim TAI yani TUSAŞ adlı kuruluşumuz zaten Hürkuş adıyla eğitim uçağı üretiyor. Ve en önemlisi kamuoyu ve basın bu gibi girişimleri hep milli ve yerli özellikle de yolcu uçağı gibi görüyor. Ortada yolcu uçağı yok, bunu böyle biliniz. Yakın zamanda da böyle bir gelişme olması gibi bir durum da göremiyorum.
Daha henüz yerli otomobili yapacak babayiğitler ortaya bir şey koyamazken
yerli uçağı hangi babayiğitler, kiminle, nasıl ve hangi parayla ne zaman hayata geçirecek. İşte bunu sabırla ve özlemle bekliyoruz. Bırakınız yolcu uçağını, eğer
biz özellikle yangın söndürme işini yapabilecek uçaklar yapamazsak güzelim ormanlarımız daha çok yanıp kül olmaya devam edecek. Yolcu uçağı, yerine şimdilik hiç değilse yangın söndürme uçaklarını imal edebilirsek ne mutlu bize. Var mı bunu yapacak kimse?
İyi uçuşlar Türkiye’m..
