Türkiye’de Z Kuşağı: Gelecekleri hakkında ne düşünüyorlar?

İSTANBUL- Günümüzde her neslin tanımlayıcı bir etiketi ve bu etiketlerle ilişkili olarak da birtakım özellikleri bulunuyor. X, Y ve Z kuşakları aslında doğum yıllarına göre sınıflandırılıyor. Tabii ki farklı yıllarda doğan bireylerin, fikirlerinde ve dünya görüşünde de büyük farklılıklar ortaya çıkıyor. Z kuşağı ise en yeni kuşaklardan birisi. Bu nedenle bu kuşağın temsilcileri oldukça modern görüşlere sahip, toplumsal konulara duyarlı ve son derece bilgililer. Nitekim Türkiye’deki sosyo-ekonomik bazı şartlardan dolayı, bu kuşağın temsilcileri gelecekleri hakkında kaygılı. Peki günümüz Türkiyesinde Z kuşağının yaşadıkları sorunlar neler, Z kuşağı toplumsal meselelerin ne kadar farkında?

Z kuşağını tanıyarak başlayalım; Z kuşağı 1995 ile 2012 yılları arasında doğan kişilerden oluşan kuşak

Aslında Z kuşağının hangi yıl doğanlarla başladığı konusunda pek çok fikir var, 1995, 1997 hatta 2000 yılında başladığı bile söyleniyor. Ancak genel olarak 1995-2012 yılları arasında doğanlar Z kuşağı olarak adlandırılıyor. Bu nesil teknoloji çağına doğduğu için pek çok konuya da hakim.

Z kuşağının özellikleri nelerdir?

Z kuşağı temsilcilerinin analitik ve hızlı düşünenen kişilerden oluşuyor

Takım çalışmalarına yatkın olmayan bu kuşağın kendilerine olan özgüvenleri yüksek

Özgür, bağımsız bireylerdir. Birçok konuda ise istediklerini elde ederler

Tamamen teknolojinin hakim olduğu çağda doğmuş olmalarından ötürü teknoloji ile devamlı iç içe yaşayan bu kuşak ”internet kuşağı” şeklinde de adlandırılmaktadır.

Teknolojinin sayesinde bilgiye oldukça çabuk ulaştıklarından ötürü hızlı yaşamaya alışkındırlar. Tüketici nesil olarak da adlandırılırlar.

Z kuşağı mensupları, toplumsal konulara son derece duyarlı

Teknolojik açıdan donanımlı olan Z kuşağı mensupları, pek çok konuda bilgi sahibi. Z kuşağının farkındalığı üzerine yapılan birçok araştırma, bu bireylerin toplumsal adalet meseleleriyle ilgili, olduğunu gösteriyor. Ayrıca yaratıcı düşünceye sahip, iklim değişikliği, cinsiyet eşitliği ve hayvan hakları gibi küresel konularda da bilgi sahibiler.

Bu kuşağın hem siyasi hem toplumsal görüşleri hakkında pek çok araştırma ve anket yapıldı;

Gezici Araştırma Merkezi’nin Türkiye’nin 12 ilinde 20 yaş altını temsil eden Z kuşağı ile yaptığı ankete Sözcü gazetesinde yer verildi. 1.062 gençle yapılan anket sonuçlarını Gezici Araştırma Merkezi Başkanı Murat Gezici, aynı haberde şu şekilde değerlendirdi:

Z Kuşağı insan hakları, hayvan hakları, cinsiyet ayrımcılığı gibi konularda duyarlılığı ön planda olan, haklar konusunda eşitlik temelli bir anlayışa sahip. Yüzde 45’i herkesin eşit ve benzer haklara sahip olduğu görüşünü savunuyor.

Bu kuşak için ırk, cinsiyet, din, dil, mezhep gibi unsurlar düşük bir öneme sahip. ‘Farklı bir din veya mezhebe ait biriyle evlenebilirim’ diyenlerin oranı bundan önceki nesilde yüzde 32,8 iken Z kuşağı için yüzde 82,2.

Z kuşağının yüzde 76,4’ü adalet, demokrasi, ifade ve düşünce özgürlüğü, liyakat, israf, sanat gibi kavramları önemli bulduğunu ifade ediyor. AB’yi destekleyenlerin oranı Z kuşağında yüzde 78,6 iken X ve Y kuşaklarında bu oran yüzde 35,6.

Günlük sosyal medyada geçirdikleri zaman ortalama 6 saat. Bu kuşağın yüzde 65’i akıllı telefon kullanıyor.

Z Kuşağı, kendisini belli bir ideolojik gruba veya siyasi partiye mensup görmüyor. Araştırmalar bu kuşaktakilerin yaklaşık yüzde 68,7’sinin, kendisini Atatürkçü, muhafazakar ya da milliyetçi gibi belli kategoriler içinde tanımlamadığı ve mevcut siyasi partilere karşı herhangi bir yakınlık hissetmediğini gösteriyor.

Ankette Z kuşağının yüzde 86,7’si oy kullanırken ebeveynlerin etkisinin olamayacağını, kendi iradesinin ön planda olduğunu söylüyor.

Peki Z kuşağının siyasetteki önemi ve rolü nedir?

Z kuşağı, Türkiye’nin geleceği olarak adlandırılıyor. 2023 yılında yapılacak seçimlerde 7 milyon genç oy kullanacak. Bu nedenle siyasi partiler, reklam ve kampanyalarını genellikle Z kuşağına hitaben tasarlıyor. Sosyal medyadaki kampanyaların birçoğu Z kuşağına hitap ediyor. Çünkü bu kuşak sosyal emdyada oldukça aktif.

Türkiye’de Z kuşağının yaşadığı en büyük sorunlar neler, gelecekleri hakkında ne düşünüyorlar?

Türkiye’de özellikle bu dönemde istihdam ve eğitim nedeniyle genç olmak bir hayli zor. İşsizlik sayısı günden güne artıyor. Öte yandan okumayan ve çalışmayan gençlerin oranı da bir hayli yüksek. Ayrıca cinsiyet dağılımına bakıldığında, genç kadınlar arasında işsizlik oranının genç erkeklere kıyasla daha fazla olduğu biliniyor. İstihdam oranı da genç kadınlar arasında daha düşük.

OECD verilerine göre 20-24 yaş grubundaki genç kadınların neredeyse yüzde 45’inin ne eğitimde ne de istihdamda olduğuna dikkat çekiyor. Nitekim Türkiye’de büyük bir problem haline gelen işsizlik, pandemi nedeniyle daha da kötüleşmiş durumda. Gençlerin yaşadığı sorunlar ise siyasette kendine yer bulamıyor.

Araştırmalara göre, gençler ilk fırsatta daha iyi çalışma koşulları ve hayat standartlarının hüküm sürdüğü ülkelerde yaşamak istediklerini söylüyor. Siyasetçilere güven duymadıklarını, istihdamda liyakat temelli olmayan kayırmacılığın etkili olduğunu ve geleceğe dair belirsizliğin kaygılarını artırdığını belirtiyorlar.