Turizmin genellikle konaklama ve ulaşım kısmını konuşuyoruz ama esnaf konusu da önemli. Turizm ilintili olduğu her alanla bir bütün. Esnaf da turizmde Puzzle’ın önemli bir parçası.
Kum, deniz, güneşi olan turizm beldelerinde “her şey dahil” sistemi esnafı mutlu etmiyor. Haklılar. Turist otelden çıkıp bölgeyi keşfetmeli, alışveriş yapmalı. Esnaf birlik ve federasyonları durumdan şikayetçi ama ne yapıyorlar? Önerilere ne kadar açıklar?
İnsanlar tatilde daha kolay para harcarlar. Bundan da mutlu olurlar. Turist psikolojisi böyle bir şey. Hele farklı bir ülkeye gidilmişse alışveriş daha da önem taşır. Her alışveriş döviz girdisi olduğuna göre buna kimsenin itirazı olamaz.
Önemli olan turist esnafa güvenir mi?
Güven, kandırılmazsan oluşur. Fakat biliyoruz ki turizm beldelerinde fiyatlar dengesiz. Tabiri caizse “tutturabildiğine” gidiyor.
Yıllardır aynı şikayet hep vardır. Yerli turist olarak bizler de bizzat bu durumu yaşıyoruz. Yabancı bir ülkeye gittiğimizde de asla kandırılmak istemiyoruz. Kandırılma riski varsa alışveriş azalıyor. Buraya gelen yabancılar için de geçerli.
Biz turizmde esnafın hizmet anlayışı, fiyatlar ve esnafa güven konusunda dengeyi bir türlü tutturamadık. Neden?
1- Her şey dahil sistemi önemsendiği ve beslendiği için,
2- Esnaf konusu turizmde çok düşünülmediği için.
Ülkemizde 12 ay turizm yapılsa bu denge bulunur gibi geliyor bana yapılacak bir dizi çalışmayla.
12 ay turizm yapamadığımız için 3-4 aylık kazançla 12 ay geçinmeye çalışan esnaf hizmet ve ürün kalitesine bakmadan fiyatı uçuruyor. Bu konu denize kıyısı olan illerde de böyle, Kapadokya’ da da böyle hatta Ordu’ da da böyle.
Turist misin, yüksek fiyata layıksın. Tabiri caizse kazıklanacak kişisin. Hele başka bir ülkeden geldiysen nasılsa anlamazsın. Tatile geldiğine göre paran çoktur. Tamam, tatile geldim ve ayırdığım bir bütçem var ama bana neden yüksek fiyat söylüyorsun? Ben fark ettiğimde paramı helal etmiyorsam bereketini görebilir misin? Ama “bereket” falan kimin umurunda.
ESNAF VE AHİLİK DEĞERLERİ
Ahilik konusu ile ilgili çalışan, “Şimdi Ahilik Zamanı” isimli bir kitabı olan ve günümüzde ahilik değerlerinin uygulanması gerektiğini söyleyen, buna inanan, bu konuda gayret sarf eden ve yazan, düşünen biri olarak bereket, helal etme, ölçülü kar ve hak etme konusunda hassasım. Bu konuya bu gün daha çok ihtiyacımız var.
Turizmin sıkıntılı alanlarından biri bu konu. Esnaf odaları otokontrolü sağlayabilir ama yapamıyor. Her şeyi devletten beklememek gerek. Devlet her esnafın başına bir zabıta koyamaz. Kendi otokontrolünü sağlayabilen kişiler için böyle bir durum utanç vericidir zaten. “Herkes işini doğru yapsa” noktasına geliyoruz buradan.
Bir başka konu da turizm beldelerinde gerçek esnaf sorunu. Ne kadarı gerçek esnaf ne kadarı mevsimlik esnaf? Yani nereden tutulsa elde kalıyor. Yapılacak bir dizi çalışmayla düzelir mi? Elbette düzelir.
Esnaf, bireysel kazancından önce ülke turizmini üst başlık olarak benimserse düzelir. Turizm bir bütün. Doğru bir plan ve uygulamayla üst gelir grubu yabancı turisti çekebilirsek herkes daha fazla kazanır. Bu herkesin bildiği bir konu ama uygulama farklı. Uygularken egolar devreye giriyor. Bireysel ve sezonluk kazanç öne çıkıyor. Gelecek düşünülmüyor.
Antalya tüm zamanların turist rekorunu kırıyor. Gelen sayı kadar bıraktığı döviz önemli. Ülkemize ne bırakıyor? Sadece kaynaklarımızı kullanıp az harcayıp gidiyorsa zarardayız. Ülkesinden kimleri bize gönderiyor, hatta gönderiyor mu, hakkımızda, ülkemiz için neler söylüyor?
Hep yazdığım bir konu var. Biz zaten gelen turisti de yönetemiyoruz diyorum. Ülkemizle ilgili aklında ne kalmasını istiyorsak bunu işaret edemiyoruz. Yani bir turizm ülkesi olarak mevcut profesyonelliğe rağmen acemiyiz. Mevcut profesyonelliğe rağmen acemilik nasıl oluyor başka bir yazımda yazacağım ama alınma ve gücenme yok şimdiden söylüyorum.
Turizmde esnaf konusu turizm planları içinde daha genişçe yer almalı. Çok kolay ve masrafsız veya az masrafla yapılacak çalışmalarla farklı bir algı ve farklılık yaratılabilir. Merak edene söyleriz. Yeter ki iyiye doğru gelişim ve değişim isteği olsun. Herkes gelişim ve değişime açık gibi ama samimi değil.
Sözün özü; Turizm doğası gereği kırılgan. Daldaki kuşları toplamak için zaman ve emek gerekeceğini unutarak farklı sebeplerle eldeki kuşu da kaçırmak üzereyiz. Neden? Artık şu Puzzle’ı tamamlayalım mı?
