Değerli okurlarım; Her 3 aylık dönemlerde THY’nin bilançosunu,karda mı yoksa zararda mı diye yazar, sonrada detaylı bir inceleme sonucunda,karlılığın nereden geldiğini iştiraklerin karlılık veya zararda ki paylarını,çalışanların durumunu sizler için değerlendirim.
Bu sefer bayağı zorlandım. Hava İş genel kurulu ve bu hafta yazmam gereken analiz çakıştı.Tamı tamına iki gün hiç evden çıkmadan sizlere detaylı bir analiz sunabilmek için uğraştım ve sonunda bitirebildim. Umarım beğenirsiniz.
Şimdi içinizden geçeni okur gibiyim. “Sefa Bey, aylardır sendikal konulara yer verdiniz. Şaibe içerdiğini düşündüğünüz rakamları son güne kadar devamlı yayımladınız. Köşe yazılarınızla yapılanları devamlı eleştirdiniz. Genel kurulda şaibelere yönelik bir konuşma beklediniz. Sendika yönetiminin kendilerine yönelik yapılan şaibeli giderler hakkında cevap vermesini beklerken, sadece bize “İftira atıyorlar” diye geçiştirdiğini duydunuz. İbra (temize çıkma) öncesi, her genel kurulda yaşanan müzakere bölümünü zaman yetmez diyerek reddeden divan başkanının taraflı yönetimini duydunuz.
Genel kurulda yapılan tüzük tadilleri ile koltuklarını ömür boyu garantiye aldıklarını, sendikanın mallarını,mülklerini satabilme yetkisinin yanı sıra bankalardan kredi alınmasına onay çıktığını duydunuz. (yani sendika yönetimi isterse bankalardan 10-15 trilyon veya üstü kredi alabilir)
Genel kurul ucu açık bu teklife bile EVET demiş. Sanki her iş bitti, kredi kaldı. Sanırım inşaat işlerine devam edecekler gibi… Bu nasıl delege yahu. Ucu açık kredi almaya nasıl onay verirsiniz? Şaka gibi ya…Bazen düşünüyorum da, Airlinehaber ve bir kaç gazeteden başka hiç bir yayın kuruluşundan ses yok. Çok ama çok ilginç geliyor. Kim susturdu bunları?
Airlinehaber olmasa kim muhalefetin sesini yönetimlere duyurabilirdi ki…Yanlışları kim haykıracaktı ki…Malum medya,muhalefetin parası yok,gücü yok diye mi, yoksa yapılan haksızlıkları mantıklı buldukları için mi sessiz kalmayı yeğledi dersiniz? Geri zekalı birinin bile görebileceği ve gazetelerde boy boy çıkan haberleri görüp de anlamamaya yatmak mümkün mü? Hava İş sendikasına,zamanında en ağır tarzda yazı yazanlar bir anda nasıl dansöz oldular farkında değil misiniz.
Yahu sevgili delegeler;
Ben oğluma,eşime,kardeşime bile açık senet vermem. Siz ne yapıyorsunuz?
Şimdi benim,böyle bir delege yapısına,yönetime ve divan başkanlığına yönelik ne dememi bekliyorsunuz. Sanırsın, Papua Yeni Gine deyiz. Burası Türkiye Cumhuriyeti beyler…Birisi çıkar DUR der bilesiniz.
Ayrıca, sizler ve bizler sendika seçim neticesinin bu şartlarda ne olacağını zaten biliyorduk. Sadece sizlere,sendika seçim süreci ve neticesi hakkında tek söyleyeceğim kelime REZALET olacaktır.Bu nedenle,sendika seçiminde çıkan sonucun,THY ve Sendika yönetimine hayırlı olmasını diliyorum.Birbirlerine çok yakıştıklarını düşünüyorum. İyi günde kötü günde birbirleri ile dostça geçinmelerini(!) diliyorum. THY yönetiminin Hava İş yönetimi ile dirsek teması halinde “al gülüm ver gülüm” oyunlarına devam etmelerini diliyorum. Siz değerli THY çalışanları için de maalesef sadece sabır dilemekten öte bir söylem bulamıyorum.
Gelecek haftalarda Hava-İş Genel Kurulu hakkında daha detaylı bilgiler aktarıp yorumlamaya çalışacağım.
THY 2017 ÜÇÜNCÜ ÇEYREK DETAYLI BİLANÇO
Türk Hava Yolları 2017 yılı dokuz aylık kar/zararını açıkladı. Esas faaliyet karı 956 milyon dolar olarak gerçekleşmiş durumda. Yani THY asıl işi olan yolcu, kargo taşımacılığı ve teknik faaliyetlerden 956 milyon dolar kar etmiş diyebiliriz. Bu başarılı bilanço nelerden eksi veya artı olarak etkilenmiş bunlara bakmakta fayda var.
THY vergi sonrası ise 263 milyon dolar kar elde etmiş durumda. Net kar neden bu kadar düşüyor acaba?
En büyük gider kalemi finansal giderler. Bu finansal giderler içinde ise asıl sorun ise finansal faaliyetlerden kaynaklanan kur farkı zararları.
Bu kur farkının sebebi ise daha önceki yazılarımızda belirttiğimiz gibi THY’nin uygulamış olduğu uçak satın alımından kaynaklanan borçlanma stratejisi. Dolar, euro ve japon yenine karşı değer kazanırsa THY’nin lehine bir durum gelişir tersi durumunda ise aleyhine.
THY yöneticileri, dolar diğer para birimlerine karşı değer kazanıp kur farkından kar oluşursa bu durumu kendi bilgeliklerine ve stratejilerine lakin tersi durumda, ya hiç ses çıkarmayıp yada dünya piyasalarında gelişen durumu bahane ederek zarar ettiklerini söylemektedir.
Japon yeni ile borçlanırsan her bilanço dönemi bu durumlar oluşacak, yani lehe veya aleyhe durum oluşacaktır. Bir nevi kendini kur dalgalanmalarına bırakmak gibi de diyebiliriz. Bu duruma kim onay verdiyse artık, kendisi yok ancak derdi hala THY’nin kucağında duruyor.
BAKALIM THY 2017 YILININ İLK 9 AYINDA GELİR VE GİDER OLARAK NASIL BİR PERFORMANS GÖSTERMİŞ?
THY’nin gelirleri, 2016 yılına göre %8,5 artmış buna karşılık giderleri ise %5,6 azalmış durumda.
Gelir ve giderlere üçer aylık dönemlerde baktığımızda:
Giderlerin en çok düştüğü maliyet kalemi %14,3 ile ve rakamla ifade edersek 208 milyon dolar olarak personel giderleridir. Kısaca görüldüğü üzere, THY çalışanlarının karlılığa etkisi çok.
Bildiğiniz üzere, sendika-işveren- çalışanlar arasındaki üçgende Personele cüz-i zam yapıldı ve doların Türk lirasına karşı değer kazanmasından dolayı bu durum gerçekleşti. Tabii ki bu duruma gelinmesinde sendikanın,çalışandan ziyade sadece işveren odaklı düşünmesinin etkisi yadsınamaz.
Bir çok gider kaleminde tabii ki özellikle Türk lirası oluşan giderlerde TGS, DO&CO gibi giderlerin düşmesi TL’nin dolar karşısında değer kaybetmesinden de kaynaklanıyor.
Yine THY uyguladığı amortisman sistemini değiştirerek oradan da 90 milyon dolar civarında bir maliyet düşüşü yaşamış.
THY daha az personel giderini nasıl sağladı ona bir göz atalım. Personel sayısından mı yoksa Doların Türk Lirası karşısında değer kazanmasından dolayı mı:
THY bir taraftan personel alımı ilanı verirken diğer taraftan işten çıkarma yaptığını da bu raporlardan görüyoruz. İstihdama katkı yapmalarını bekleyen kesimlere ne dedikleri/diyecekleri tabii ki kendi sorunları.
ARZ EDİLEN KOLTUK KİLOMETRE,KİLOMETRE BAŞINA GİDER VE GELİR OLARAK KARŞILAŞTIRMA TABLOSU AŞAĞIDA YER ALMAKTADIR.
Net Operasyonel Kara Esas faaliyetlerden gelir ve gideri eklediğimizde zaten esas faaliyet karı olan 956 milyon dolara ulaşıyoruz.
İŞTİRAKLERDE GÖZE ÇARPAN HUSUSLARA BİR BAKIŞ ATALIM
Görüldüğü üzere iştiraklerde durum gayet iyi görülmekte.
Sonuç olarak; THY 3. Çeyrekte faaliyet karı olarak çok iyi bir kar elde etmiştir. Sene sonu kur farkından ne kadar gider yazar bilemeyiz ama, operasyonel olarak kar elde edeceğini söylemek yanlış olmaz.
Naçizane şunu söylemek isterim ki, personele vaat edilen maaş farkını hemen ödemeleri gerekir. Mevcut durumda bunun lamı cimi yok. Sendika ile anlaşıp bir daha özveri beklemek de yok.
Unutmamak gerekir ki, THY yönetiminin almış olduğu finansal kararlardan dolayı gider yazmak zorunda kaldıkları, kur farkı giderlerinin oluşmasında hiç bir personelin suçu ve günahı yoktur.
