İnsanı yaşamında önemli kesitler vardır. Aklına geldikte kendisini bile şaşırtır. TV8’de sanatçı Adnan Şenses ile Sacit Aslan’ın Pelin Çiti ile sohbetini dinliyordum.
Adnan Şenses marangoz iken şarkıcı olduğunu ve çocukluğunda karamela sattığını söyledi.
Karamela hikâyesine sonra gireceğim.
Bu arada Maya takvimine göre Şirince’den yapılan naklen yayın araya girdi ve İzmir’den, İstanbul’dan gelen gençlerle röportaj yapıldı.
Sırtlarında çadırları ve yorganları olan gençlere muhabir sordu.
”Neden Şirince’ye geldiniz?
Cevap ilginçti:
”Soyumuzu devam ettirmek için!”
Aynın Nuh’un gemisi gibi…
Çifter çifter gemiye binmişlerdi.
Gençlerde çift olmak için gelmişlerdi.
Ancak gençler hüsrana uğramışlardı.
Şirince sanıldığı kadar kalabalık değildi.
Hatta çadırlarını soylarını devam ettirmek için çadır kurmak bile yasaktı.
Gençler “Biz her şartta yatacak yer buluruz” dediler.
Ama Şirince’nin Nuh’un gemisi gibi olmasına imkân yoktu.
Maya Takvimi’ne umut bağlayan esnafta memnun değildi.
Sanıldığı gibi akın olmadığını söylediler.
Çağımızın Nuh’un Gemisi Şirince sanıldığı gibi bu işten nasibini alamadı.
Bana kalırsa Şirince turizm adına önemli bir fırsat kaçırdı.
Belediye başkanı veya seçilen bir kişi çıkıp dünya medyasına “Şöyle hazırlandık… Böyle hazırlandık” diye her gün demeç verseydi.
Çalışmaları bildirseydi veya iyi bir halkla ilişkiler çalışması yapılsaydı. Fena mı olurdu?
Belki turizm adına Şirince’ye fayda olurdu.
Bunun kaçırılmış bir fırsat olduğunu düşünüyorum.
Şirince'de soyumuzu kurtarmak yerine, turizmi kurtarmalıydık.
KARAMELA SATIP HARÇLIK ÇIKARMAK
TV8’de Adnan Şenses, Şirince sohbetinin arasında çocukluk çağında evine ekonomik destek için Tombul Teyze karamelası sattığını söyledi.
Sohbette adı geçen “Tombul Teyze” karamelası aklıma ortaokul öğrencisi olduğum dönemi getirdi.O zamanlar harçlık çıkarmak için boş zamanlarımızda orda burada çalışırdık.
Okul arkadaşım vardı İstanbul İktisat Fakültesi'ni bitirdi. Yılmadı İngiltere'de, İskoçaya'da, Amerika'da okudu. Şimdi Amerika’nın Pennsylvania Üniversitesi’nde Pazarlama Bölümü Başkanlığı yapan öğretim üyesi Prof.Dr. Erdener Kaynak ile harçlık çıkarmak için bir yerlerde çalıştık. O iktisatçı oldu ben önce Hukuk sonra Sanat Tarihi ve Arkeoloji okudum ve gazeteci oldum.
TOMBUL TEYZE KARAMELASI SATIP BİSİKLET ALDIM
Bir ara kafamıza bisiklet almak takıldı ve beraberce Tombul Teyze karamelası satarak dönemin biriktirdiğimiz para ile o dönemin ünlü İngiliz Rudge marka bisikletini aldık.
Sonraları bisiklete sırayla bindik. İstanbul’u dolaştık. Bir gün bisikleti ayarlama için söktük. Monet ederken bir çok vidanın yerini bulamadık. Öylece bindik. Erdener’in rahmeti annesi “İngilizler bisiklete fazla vida koymuşlar bizim çocuklar artırdı” demişti.
Tombul Teyze karamelası cam kutularda satılır biz tek tek satardık.
Geçmiş zamanın gazetelerde çıkan çizgi kahramanları şekerlemelerin adı olurdu.
Gelelim Tombul Teyze karamelasına…
Gazetecilik dönemimde bile çizgilerine nayranolduğum Cumhuriyet gazetesi ressamına aitti…
Bana ilk bisiklet heyecanını yaratan Tombul Teyze’nin hikayesi şöyle:
TOMBUL TEYZE VE RAMİZ GÖKÇE
İlk kez 1940'ların hemen başında Cumhuriyet Gazetesi'nde çıkan bantla çizeri Ramiz Gökçe tarafından okurlara sunulan Tombul Teyze, karikatür çıkışlı bir tiplemedir.
Tombul Teyze, bu ilk çıkışının ardından çeşitli gazete ve dergilerde uzun yıllar boyunca yayınlandı.
İri yarılığı da aşan vücut ölçüleriyle şık giyimini uyumlu hale getirmiş ve nazik davranışlar sergilemeye bayılan karakter, Sıska Dayı adlı sıska kocasıyla tam bir görüntü tezatı oluşturuyordu.
Gerek kocasıyla gerekse çevresine yaklaşan ve hoşlanmadığı davranışlara sahip insanlarla sürekli atışan Tombul Teyze, bu kurgu mantığı sayesinde yaşanan toplumsal çelişkileri karikatürün eleştirel lisanını da devreye sokarak yansıtıyordu.
RAMİZ GÖKÇE'DEN TOMBUL TEYZE VE SISKA DAYI
Baş karakterin kibar konuşması ve tüm yan tiplerin ifadeleri daima alt yazılarla verilmiş olan başlıkta espriler genelde bu diyaloglarda yüklüydü..
Elbette Gökçe'nin muhteşem biçimli ve yuvarlak hatlı stilinden yansıyan estetizm de kelimelerdeki mizahın gücünü doruğa çıkarmayı her defasında başarıyordu.
Cemal Nadir Güler'in toparlak vücudu Amcabey tiplemesi gibi, yayınlandığı anda şöhrete kavuştu.
Tombul Teyze çıkış olarak bir karikatür tiplemesi olmasına ve bant çizgi romanlarda yaşamamasına rağmen, şişman bir karakterin de sevimliliği sayesinde popüler olabileceğinin en önemli göstergesiydi.
Gökçe'nin toplumsal olaylara bakışını sürekli olarak bu karakteri kullanarak sunması, R.F.Outcault'un Hogan's Alley başlıklı köşeden Yellow Kid adlı çok meşhur bir karakteri ortaya çıkarmasına benziyor.
Tombul Teyze, sonuncusu 1946 yılında yayınlanan dört adet albümle gazete köşelerinde basılan bazı karikatürlerini hayranlarına yeniden ve farklı bir formatta ulaştırmıştı
armadı,
Şirince çok fırsat kaçırdı. Soyumuzu kurtarmadı, turizme fayda getirmedi.
Bizde Tombul Teyze karamelaları satıp bugünlere geldik.
Hiç olmazsa harçlığımızı çıkardık.
