ANKARA- Prim borçları, idari para cezaları, damga vergisi, özel işlem vergisi ve bunlara bağlı gecikme cezalarını yapılandırmayı öngören kanunun 10 maddesi Meclis’te görüşüldü ve kabul edildi . Peki yapılandırma tam olarak bu yükümlülüklerin ne kadarını kapsıyor?Torba kanunun ilk 10 maddesi Meclis’te kabul edildi. Kabul edilen maddeler içerisinde sosyal güvenlik prim alacaklarının yapılandırılması da var. Yapılandırma kapsamında hem işverenlerin hem de kişilerin borçları bulunuyor.
Dolayısıyla yapılandırma işveren ve vatandaşın prim borçlarının ödenmesini kolaylaştıracak. Yapılandırmadan faydalanmak isteyenlerin bugünlerde planlama yapmaları gerekiyor. Başvuru tarihleri ve ödemeler için planlama yapılması koronavirüs sürecinde yapılandırmadan kolay yararlanmak için çok önemli.
Ayrıca 31.08.2020 tarihine kadar (bu tarih dahil) bitirilmiş olan özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin yapılan ön değerlendirme, araştırma veya tespit sonucunda bulunan eksik işçilik tutarı üzerinden hesaplanan sigorta primi ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı alacakları da kapsamda.
İşverenlere teşvik
Yapılandırma kapsamında 2020 yılı Ağustos ayı ve öncesine ilişkin işverenlerin ödemeleri gereken sigorta prim borçları bulunuyor. İşverenler çalıştırdıkları işçiler için SGK’ya prim ödemek durumundalar. Primlerini zamanında ödeyen işverenler yürürlükteki sigorta prim teşviklerinden faydalanabiliyorlar.
SGK’ya prim borcu bulunan işverenler ise teşviklerden faydalanamıyorlar. 5 puan prim indirimi dahil olmak üzere hiçbir teşvikten yararlanamayan işverenlerin ödemeleri gereken prim borcu da primlerini zamanında ödeyen işverenlere göre çok daha yüksek oluyor.
Yapılandırma kapsamında borcunu yapılandırıp taksitlerini ödemeye başlayan işverenler sigorta prim teşviklerinden faydalanabilecekler. Bu sayede borcunu yapılandıran işverenlerin işgücü maliyetleri de azalmış olacak.
Bu çerçevede prim borcu bulunan işverenlerin bugünlerde yapılandırma başvuruları ve ödemeler için gerekirse bankalar ile görüşmeye başlamaları ve kredi alternatiflerini değerlendirerek sağlayacakları faydayı düşünerek hareket etmeleri çok önemli.
İşverenler ödeme planlarını yapıp kredi süreçlerini yönetirse teşviklerden yararlanma avantajından faydalanmaya başlayabilirler.
Ertelenen primler
Koronavirüs salgını süresince işverenlerin 2020 yılı Mart Nisan Mayıs ayları primleri ertelenmişti. Yapılandırma Ağustos ayı öncesindeki prim borçlarını kapsıyor. Ancak ertelenen Mart Nisan Mayıs ayları primleri yapılandırma kapsamında değil. Ertelenen primlerin ertelendikleri dönem içerisinde ödenmesi gerekecek.
SGDP kapsamda
Yapılandırma kapsamında sosyal güvenlik destek primi borçları da bulunuyor. Emekli olduktan sonra Bağ Kur’a tabi olarak çalışan kişilerin sosyal güvenlik destek primlerini kendilerinin ödemeleri gerekiyordu.
Sosyal güvenlik destek priminin oranı bu durumdaki kişiler için önce düşürüldü daha sonra ise kaldırıldı. Ancak emekli olduktan sonra Bağ Kur’a tabi çalışması olan kişilerin sosyal güvenlik destek primi ödemesi gereken dönemde prim ödemeyip SGK’ya borçlu olan kişiler, bu yapılandırmadan yararlanarak borçlarını kapatabilecekler.
Genel Sağlık Sigortası borçları
2012 yılından itibaren genel sağlık sigortası Türkiye’deki bütün vatandaşları kapsayacak şekilde yürürlükte. Çalışanlar ve sigortalı çalışan bir kişinin bakmakla yükümlü olduğu kişiler genel sağlık sigortasından primleri ücretlerinden kesilerek yararlanıyorlar. Hiçbir sosyal güvencesi olmayan kişiler ise gelir testi yaptırarak yaşadıkları hanedeki gelirin 2020 yılı için 981 TL’nin altında olduğunu belgelerlerse primleri devlet tarafından ödeniyor. Ancak gelir testi yaptırmayan kişiler için her ay genel sağlık sigortası prim borcu birikiyor.
İşte genel sağlık sigortası prim borcu bulunan bu durumdaki kişiler yapılandırma kapsamında borçlarını yapılandırıp taksitlerini düzenli öderlerse sağlık hizmetlerinden yararlanmaya devam edebilecekler. Yıl sonuna kadar bütün vatandaşlar genel sağlık sigortası prim borcu olsa da sağlık hizmetlerinden yararlanabiliyor. Ancak yıl sonundan sonra bu yöndeki düzenlemede süre uzatımı olmazsa sağlık hizmetlerinden yararlanma borcu bulunan kişiler için sona erecek.
Diğer yandan bu kişiler sağlık hizmetlerinden yararlanmaya devam etseler bile borçları silinmiş değil. Dolayısıyla hiçbir sosyal güvencesi olmayan kişiler yaşadıkları hanedeki kişi başına düşen gelir 981 TL’nin üzerindeyse e devlet üzerinden genel sağlık sigortası prim borçlarını kontrol etmeli ve yapılandırmadan faydalanarak borçlarını taksitlendirip sağlık hakkına erişim konusunda sorun yaşamamalılar. Bu yapılandırma sağlık hakkına erişim için bu durumdaki kişiler için önemli bir fırsat. Özellikle salgın sürecinde sağlık hakkına erişim konusunda sorun yaşanmaması adına yapılandırmadan faydalanmak önemli.
Hiç test yaptırmayanın borcu silinebilir
Hiçbir sosyal güvencesi olmayan fakat yaşadığı hanedeki kişi başına düşen gelir ilgili dönemdeki asgari ücretin üçte birinden düşük olanlardan daha önce hiç gelir testi yaptırmayanlar, 31 Mart 2021 tarihine kadar gelir testi yaptırarak borçlarını sildirebilecekler. Bu kapsamdaki kişiler SGK’ya başvurup gelir testi yaptıracaklar ve ilgili dönemlerde yaşadıkları hane içerisindeki kişi başına düşen gelirin asgari ücretin üçte birinden düşük olduğunu tespit ettirirlerse bütün borçları silinecek. Bu kişiler borçlarının silinmesi sonrası halen gelirleri asgari ücretin üçte birinden düşük ise primleri devlet tarafından ödenerek sağlık hizmetlerinden yararlanmaya başlayabilecekler.