RİZE- Yaklaşık 95 yıldır Rize de yetiştirilen Satsuma grubu mandalina için Ziraat Fakültesi, Tarım ve Orman Bakanlığı Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezine "Meyve Çeşidi Tescil Başvurusu” yaptı.
1924 yılında Uzakdoğu'dan getirilerek Rize'de dikimi yapılan, tadı ve kokusu ile kendisini diğer mandalina gruplarından ayıran satsuma grubu mandalina için Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Keziban Yazıcı ve proje ekibi ololuşturuldu. Ekip İyidere’den Fındıklı ilçesine kadar Rize'nin tüm ilçe ve mandalina yetişen köylerini üç yıl boyunca tek tek tarayarak en iyi mandalina klonlarını belirledi.
Rize mandalinası meyve çeşidi tescil başvurusu çalışmalarını yürüten Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Keziban Yazıcı çalışmaları şöyle anlattı:
"2013 yılında Rize mandalinasını tescil için başlattığımız çalışmalar şükürler olsun 7 yıl gibi uzun ve yorucu bir çalışma sürecinin sonunda 2020 yılı Kasım ayı itibariyle tamamlandı. Rize Mandalinası meyve çeşidi tescil başvurusunu Üniversite adına yaptık. Artık Rize mandalinası tescilli bir çeşit olacak ve tüm Dünya Rize Mandalinasını tanıyacak.
Bu aşamaya çok kolay ve kısa bir zamanda gelmedik. Rize Mandalinası meyve çeşidi tescil çalışmalarını 2013 yılında Üniversitenın Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü tarafından desteklenen proje ile başlattık. Önce Rize'nin mandalina yetişen bütün ilçe ve köylerini tek tek tarayarak en iyi satsuma mandalina çeşit adaylarını belirledik.
Bu çeşit adaylarını aşılama yöntemi ile çoğaltarak ürettiğimiz fidanları ÇAYKUR’un Hayrat Fidanlığında oluşturduğumuz Mandalina tescil bahçesine diktik ve fidanların büyüyüp meyve vermesi için bakımlarını yaptık. Meyve vermeye başlayan ağaçları kendi aralarında yarıştırarak mandarin çeşit özellik belgesinde yer alan 110 tane farklı kritere göre tek tek inceledik ve her bir çeşit adayı için “Mandarin Çeşit Özellik Belgesi”ni doldurduk.
Islah çalışmaları yetiştiricilikte oldukça zor olan çalışmalardır ve uzun yıllar sürer. Çünkü meyve çeşidi tescilinde dünyada kabul görmüş kriterlere göre çalışmanız gerekmektedir. Biz de tüm bu kriterlere ve süreçlere uygun bir şekilde çalışmalarımızı yürüttük. Bütün bu aşamalardan sonra en kaliteli ve en verimlilerini belirledik ve çalışmamızı tamamlandık. Kasım ayı sonu itibariyle 9 adet satsuma mandarin çeşit adayı için Tarım ve Orman Bakanlığı Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezine Meyve Çeşidi Tescil Başvurusunu yaptık”
Satsuma mandalininin Türkiye'nin en çok ihraç ettiği mandalina çeşidi olduğunu fakat ülkemizde ihracata meyve gönderen Akdeniz ve Ege Bölgelerinde yetiştirme döneminin kısa olduğunu belirten Doç. Dr. Yazıcı, Şubat ayında olgunlaşacak çok geç olgunlaşan iki tane mandalin çeşidi ile Türkiye’de mandalin yetiştirme dönemi 4 ay uzatılabileceğini belirterek şunları söyledi: Bu çeşitler sadece bölgemiz için değil Türkiye mandalina yetiştiriciliğine de büyük katkılar sağlayacaktır. Ayrıca Rize ilimizin mikro klima iklim özelliği nedeni ile de çeşit adaylarımız oldukça kaliteli ve satsumaya özel aromaya sahip, çekirdeksiz ve iri meyveli çeşitlerdir. Bu yeni çeşit adaylarının mandalin yetişen Akdeniz ve Ege Bölgelerimizde yetiştirilerek Ülkemizde mandalin hasat döneminin uzatılması beklenmektedir. Umarım Bölgemizde de bu çeşitlere ait kapama bahçeler kurularak Karadeniz Bölgesi olarak Mandalin pazarına bizde girebiliriz."