ANKARA - Merkez Bankası'nın (TCMB) bugün açıkladığı aralık ayına ilişkin 'Ödemeler Dengesi İstatistikleri'nde dikkat çeken detaylar yer aldı.
2023 genelinde cari açık 45 milyar 150 milyon dolara ulaşırken, yabancıların net gayrimenkul alımındaki düşüş dikkat çekti.
2022'de 6 milyar 273 milyon dolarla rekor kıran gayrimenkul kaleminde net yabancı girişi, 2023'te yüzde 43,3'lük düşüşle 3 milyar 560 milyon dolara geriledi.
Gayrimenkulde yabancı girişi, 2023'te son 10 yılın en düşük seviyesini gördü. 2023'teki giriş rakamı, geriye doğru gidildiğinde sadece 2013'teki 3 milyar 49 milyon dolarlık girişin üstünde kaldı.
Böylece, 2023'te net doğrudan yabancı yatırım 4 milyar 678 milyon dolar olurken, bunun yüzde 76,1'i gayrimenkul kaleminden kaynaklandı.
YABANCILARA KONUT SATIŞI AZALDI
Sözcü'den Emre Deveci'nin TÜİK verilerine dayandırdığı haberine göre, yabancılara yapılan konut satışları 2023 yılında bir önceki yıla göre yüzde 48,1 azalarak 35 bin 5 olmuştu. Bu rakam, 2017 sonrasındaki altı yılın en düşüğü olarak kayıtlara geçmişti.
2022'de yüzde 4,5 olan toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışının payı, 2023'te yüzde 2,9'a gerilemişti.
Vatandaşlık için gayrimenkul alımlarında gerekli olan fiyat, Eylül 2018’den itibaren 1 milyon dolardan 250 bine düşürülmüş, gelen tepkilerin üzerine 13 Haziran 2022'de 400 bin dolara çıkarılmıştı.
16 Ekim 2023 tarihinden itibaren ise yabancıların ikamet izni alabilmek için alacakları taşınmazlarda 75 bin dolar olan alt sınır 200 bin dolara çıkarılmıştı.
Uzmanlar, Türkiye'de dolar bazında fiyatların çok yükselmesi, deprem riski, vatandaşlık ve ikamet izni için gerekli limitlerin yükseltilmesi gibi gerekçelerle yabancıların konut alımında düşüş olduğuna işaret ediyor.
TÜRKİYELİ ZENGİNLER YURT DIŞINA YÖNELDİ
Yabancıların Türkiye'de gayrimenkul alımı düşerken, Türkiyelilerin yurt dışındaki gayrimenkul alımlarındaki hızlı artış dikkat çekiyor.
TCMB verilerine göre, yurt içi yerleşiklerin yurt dışındaki doğrudan yatırımlarında "gayrimenkul faaliyetleri" yatırımları alt kalemi 2023'te bir önceki yıla göre yüzde 163,7'lik artışla 2 milyar 86 milyon dolar ile rekor kırdı.
Türkiyelilerin yurt dışı gayrimenkul yatırımı 2020'de 282 milyon dolar, 2021'de 526 milyon dolar, 2022'de 791 milyon dolar olmuştu.
Türkiyelilerin yurt dışı gayrimenkul yatırımlarının ülkelere göre dağılımı TCMB verilerinde yer almıyor ancak Türkiyelilerin genel yurt dışı doğrudan yatırımlarının ülke kırılımına ulaşmak mümkün.
Gayrimenkul yatırımı artarken, Yunanistan'a 2021'de 21 milyon dolar, 2022'de 52 milyon dolar olan Türkiyelilerinlerin doğrudan yatırımının 2023'te 203 milyon dolara yükselerek dörde katlanması dikkat çekti.
Yunanistan gibi Türkiyelilerin gayrimenkul alımı yoluyla altın vize başvurularında öne çıkan Portekiz'de de söz konusu doğrudan yatırım rakamının 2022'de 13 milyon dolarken 2023'te 159 milyon dolara yükselmesi dikkat çekti.
Türkiyelilerin doğrudan yatırımlarında 2022'den 2023'e İtalya 26 milyon dolardan 112 milyon dolara, İspanya 39 milyon dolardan 89 milyon dolara, İngiltere 211 milyon dolardan 513 milyon dolara yükseldi.