ÖZKAN ALTINTAŞ- TÜRKİYE TURİZM
İSTANBUL- Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği-TÜRSAB’ın kimseye bildirmeden “apar-topar” Kültür ve Turizm Bakanlığı’na sunduğu ve Resmi Gazete’de yayınlanan yönetmelik maddeleri hakkında tartışmalar bitmiyor. Yönetmeliği inceleyen acenteler yönetmeliğin acentelerin aleyhine hazırlandığını belirterek ‘Bu bize değil birilerinin menfaatine yapılmış’ diyerek maddeler üzerinde yorumlarını şöyle sürdürdüler.
TÜRSAB’ın Firuz Bağlıkaya yönetimi, Başaran Ulusoy zamanında yapılan hatayı yeni yönetmelikte “katmerli” bir şekilde sürdürerek hatayı daha da büyüterek hukuk dışı tahsilatı artırdı. Böylece Türsab şube üyelik ücretine zam yaparak zaten büyük sıkıntı içinde olan acentelerin sırtındaki yükü bir kaç kat daha artırdı.
ULUSOY YÖNETİMİ ELEŞTİRİLİYORDU, YENİ YÖNETİM AYNI HATAYI TEKRAR ETTİ
Yeni yönetmelikte Başaran Ulusoy ynetiminin yasadışı şekilde aldığı için tursapnet platform moderatörü tarafından ‘aykırı’ denilerek eleştirilen merkez giriş aidatının 1/4 oranında yani 17 bin lira olan şube giriş aidatı merkeze ödenen 47.148 liraya çıkarıldı. Aslında Tüsab’a üye oylak için bu rakam zaten merkeze ödeniyordu. Aynı rakam bir de şubeye ödenerek Türsab’ın üyelerden ki kez haksız şekilde giriş aidatı almasına yol açıyor. Bu ise geçerli hukuk kuralı olan “bir koyundan iki post çıkmaz’ denilen “non bis in idem” kuralına aykırı bur dunum serliyor.
YENİ YÖNETMELİKLE ŞUBE ÜYELİK ÜCRETİNE ZAM YAPILDI
Resmî Gazete’de 3 Haziran 2018 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe giren Seyahat Acentaları Birliği Yönetmeliğinde kimse farketmedi ama ‘şube üyelik ücretine zam’ çıktı.
Eski Yönetmelikte “Hangi gruptan olursa olsun merkeze bağlı her şube için bu miktarların dörtte biri oranında ayrıca kayıt ücreti alınır” İbaresinde yapılan değişiklikle dörtte biri oranında uygulanan şube kayıt ücreti uygulamasında vazgeçilerek şube kayıt ücretine zam yapıldı.
YENİ YÖNETMELİK NE DİYOR?
Yeni yönetmelikte dörtte biri oranındaki uygulamadan Yeni yönetmeliğin Madde 15/2’de geçen “Seyahat acentasının merkezi ile ilgili kayıt ücreti ve aidat hükümleri şubesi için de aynen uygulanır.” denilerek şube kayıt ücretine gizli zam yapıldı. 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren Birliğe üyelik kayıt ücreti 45.148,83.-TL ve yıllık aidat ücreti ise 2.257,45.-TL idi.
Kayıt ücreti ve aidata bakıldığında ise bu durum ise merkez şube arasıda çelişki yaratıyor.
Madde 15- 1’de “ Birliğe kayıt ücreti, Kanunun 35 inci maddesinin son fıkrası uyarınca belirlenir. Kayıt ücreti ödenmeden Birliğe üyelik kabul edilmez” deniliyor.
AIDATLARA GECIKME ZAMMI
Ayrıca 2’inci maddede şunlar yer alıyor. “Birlik üyeleri, ilgili yılın kayıt ücretinin yüzde beşi tutarında yıllık aidat öderler. Her yıl, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranına göre arttırılan aidatlar yıl içerisinde tahsil edilir. İlgili yıl içerisinde tahsil edilemeyen yıllık aidatlara Genel Kurul kararı ile Yönetim Kuruluna verilecek yetki kapsamında gecikme zammı uygulanır. Seyahat acentasının merkezi ile ilgili kayıt ücreti ve aidat hükümleri şubesi için de aynen uygulanır.”
LİMON SIKMA MAHARETI
Önce, konu ile ilgili bir fıkra anlatalım.
Bir ilde, “limon sıkma” yarışması varmış. Yarışmacılar, daha önce sıkılmış olan limonları, baştan sıkıyor ve bir ya da iki damla limon suyu çıkartıyorlarmış. Yarışmanın sonlarına doğru, artık kimse bir damla bile limon suyu çıkartamamış. O sırada gelen birisi, sıkılmış limonu almış ve başlamış sıkmaya...
Bir damla, iki damla, üç damla, o da ne? Devam ediyor ve tam 28 damla...
Yarışmayı yöneten, dayanamamış ve hayretle sormuş;
- Beyefendi, mesleğiniz neydi acaba?
- Ben mi? Ben maliyeciyim...
İşte yeni yönetmelikle Türsab sıkıntı içindeki acenteleri böyle limon gibi sıkmayı hedefliyor.
“NON BIS IN IDEM” VEYA BİR KOYUNDAN İKİ POST ÇIKMAZ KURALI
Prof. Dr. Ersan Şen’in yorumuna göre “Non bis in idem” olarak da söylenen ve Ceza Hukuku ile Ceza Yargılaması Hukukunda benimsenen bu prensip, aynı suç nedeniyle faile bir ceza verilmesi demektir. Herkes, bir suçtan ancak bir defa yargılanabilir ve bir defa cezalandırılabilir. Kişi, yargılandığı suçtan keyfi olarak tekrar yargılanıp cezalandırılamaz. Bu prensip, “bir koyundan iki post çıkmaz” olarak da bilinir. Yani bir kişinin haklarını korumak adına konular bu hukuk kuralı geniş kapsamlıdır. Bunun dışında yapılan eylemhukuku dışı olarak tanımlanır.
TÜRKİYE’NİN KABUL ETTİĞİ KURAL
İHAS 7. Ek Protokolü’nün Türkiye Cumhuriyeti açısından 1 Ağustos 2016 tarihi itibariyle bağlayıcı olarak yürürlüğe girdiği anda, “ne bis in idem” prensibinin Anayasa ile güvence altına alınmasına dair eksiklik tartışması sonlanmış, “hukuk devleti” ilkesine de ihtiyaç kalmaksızın, Anayasa m.90/5 uyarınca “ne bis in idem” prensibi adlı hukukun evrensel ilkesi bir insan hakkı olarak üst norm güvencesine kavuşmuştur.
DERNEKLER KANUNU NE DİYOR?
Bu hukuk kuralına dayanarak Dernekler Kanunu’nda buna ilişkin madde vardır. Bu madde “Giriş Aidatı Derneğe yeni kabul edilen üyelerden üyelik süresi boyunca bir defaya mahsus olmak üzere alınır” der. Yıllık aidat ise “Derneğe Kabul edilmiş ve kabul edildiği yıl giriş aidatını ödemiş üyelerden üye kaydının yapıldığı yılı takip eden yıllar için her yıl alınan aidattır’ denilir.