Türkiye turizmi giderek dibe batarken, dünyada ve Türkiye’de meydana gelen gelişmelerden etkilenmediğini söyleyemeyiz.
Çünkü turizm huzur, düzen ve güven ortamı isteyen, en küçük hareketten etkilenen, tabiri caizse “pamuk ipliğine bağlı” herşeyden etkilenen önemli bir sektördür.
"Ben dünyaya kapımı kapattım", "onların kararları beni bağlamaz", "iç turizm bize yeter" gibi söylemlerin geçerliliği yoktur.
Turizm bir ülkenin "yerinde ihracat" yaparak sıfır masrafla gelir kazandığı en önemli sektördür.
Turizmde mal ve hizmet ihracatı olduğu yerde yapılır. Turizm yapanlar gerçek ihracatçıdır.
Turist gelir. Sokakta tezgahtan domatesi alır, parasını öder ve yer. Bu olduğu yerde ihracat demektir.
Aksi takdirde o domatesi o turistin yemesi için ülkesine göndermeye kalkıştığınızda bir sürü evrak, bir sürü bürokratik işlem gerekir.
Bu nedenle “global” bir sektör olan "mal ve hizmet" üreten turizmi dış dünya ile iç dünyamızdaki hareketlerden soyutlayarak düşünemeyiz.
Türk turizminin pandemi döneminde ve 2021 yılında geleceğinin ne olacağına bakalım.
KRİTİK TARİH: 10-11 ARALıK
Türk turizminin pandemi sonrası, 2021 yılında düze çıkması için kritik tarih olarak Avrupa Parlamentosu (AP), Aralık zirvesini yapacağı 10-11 Aralık tarihi belirlendi. AB Liderler Zirvesi, 10-11 Aralık’ta birliğin corona virüsü salgınıyla mücadele fonu, AB bütçesi ve diplomatik dosyaları içeren gündeminin yanı sıra Türkiye’ye yaptırım konusunu da ele alacak.
Türkiye’nin girişimlerini “yasadışı eylemler” olarak niteleyen AP gerilimi artırdığı görüşünü ileri sürerken dolaylı olarak Türk turizminin geleceğini de masaya yatırıyor.
BATIK KREDİLER
Öte yandan Türkiye’de batık krediler sorunu tartışılıyor. Turizmde takipteki krediler oranı yüzde 10.5’tan, yüzde 5’e indi.
Ne oldu da indi? Acaba BDDK bankalara talimat mı verdi? Batık krediler silindi mi? Aslında batık krediler silinmez ötelenir. Bir yanda borçlarını ödeyemediği için iflas eden on binlerce şirket, diğer yanda bankaların bozulan bilançoları sorunu büyüyor.
Bunun tek açıklaması var: Sıkıntılı firmalarda yerli özel ve yabancı sermayeli bankalar bir an önce tahsilat yapmak için hukuki takip sürecini başlatırken; kamu bankaları rasyolarını bozmamak takip süreçlerini bilinçli şekilde savsaklayarak bankacılık rutin uygulamasının dışında bir davranış sergiliyorlar.
Türkiye ekonomisinin yumuşak karnı haline gelen şirket borçları ve batık kredi sorununu
Türkiye’nin en büyük gelir kaynağı olan turizm 2021 yılına batık halde giriyor.
Bir yandan da yetişmiş insan kaynağını kaybediyor
S400’LER KARARI
Avrupa Parlamentosu’nun bağlayıcı olmayan ‘tavsiye niteliğindeki’ kararında, “Türkiye’nin yasa dışı eylemlerine karşı harekete geçilmesi ve sert yaptırım uygulanması” istendi.
Doğu Akdeniz'de yaşanan gelişmelerin ardından Türkiye ile Avrupa Birliği arasında yaşanan kriz nedeniyle Avrupa Parlamentosu (AP), Aralık zirvesinde Türkiye konusunu görüşecek olan AB liderlerine 'Türkiye'ye yaptırım kararı alınması' yönünde çağrıyı karara bağlayacak.
Öte yandan Türkiye’nin S400’leri alması hakkında kararı Trump'mı, Biden’mi vereceği de önem taşıyor.
DOĞU AKDENİZ SORUNU
Doğu Akdeniz’de Libya meselesi de AP tarafından sorun olarak görülüyor.
Güney Kıbrıs Rum Kesimi ve Fransa, Türkiye’ye Doğu Akdeniz’deki tavrı nedeniyle ekonomik yaptırım uygulanmasını istemiş ancak AB içinde yeterli destek bulunamayınca yaptırım kararının Aralık zirvesinde yeniden ele alınması kararlaştırılmıştı.
ALMANYA’NIN KARARI KRİTİK
Avrupa Parlamentosu’ndan Türkiye’ye yaptırım çağrısı Türkiye turizminin geleceği için kritik önem taşıyor.
Bir Alman gemisinin bu hafta Akdeniz’de bir Türk gemisini durdurması ve yaptırım kararında kilit rol oynayan Almanya ile Türkiye arasında da gerginliğe yol açması, AB içinde Türkiye’ye yaptırım isteyen tarafın elini güçlendirdiği iddia ediliyor.
Türk gemisinde yapılan arama bu konuda bazı uyarı işaretleri taşıyor gibi görülüyor. Bütün bu gelişmeler karşısında en önemlisi ise Aralık zirvesinde AB’nin patron gibi görülen Almanya’nın kararı Türk turizminin geleceğini belirleyecek.
MARAŞ MESELESİ
Avrupa Parlamentosu, Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki faaliyetleriyle birlikte, 46 yıldır kapalı tutulan Maraş kentinin kısmen açılması kararını kınadı, “tek taraflı ve yasa dışı” olarak nitelendirilen kararlar nedeniyle, 10-11 Aralık’ta toplanacak AB Konseyi’ni Türkiye’ye yaptırım uygulamaya çağırdı.
AP’nin bağlayıcı olmayan ‘tavsiye niteliğindeki’ kararında, “Türkiye’nin yasa dışı eylemlerine karşı harekete geçilmesi ve sert yaptırım uygulanması” istendi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın KKTC ziyaretine ve Maraş’ın kısmen açılması kararına atıfta bulunulan kararda, Türkiye’nin “sahada yeni bir gerilim yarattığı, bu adımın iki taraf arasındaki uçurumu derinleştirdiği, Kıbrıs sorununun kapsamlı çözümünü olasılığını da tehdit ettiği” belirtildi.
Temmuz zirvesinde Güney Kıbrıs Rum Kesimi ve Fransa, Türkiye’ye Doğu Akdeniz’deki tavrı nedeniyle ekonomik yaptırım uygulanmasını istemiş ancak AB içinde yeterli destek bulunamayınca yaptırım kararının Aralık zirvesinde yeniden ele alınması kararlaştırılmıştı.
ZİRVE KARARLARI ÖNEMLİ
Bu zirveden önce, 3 Aralık’ta açıklanacak AB Türkiye Raporu ile NATO Dışişleri Bakanları toplantısında da Türkiye konusu gündeme gelecek.
Bütün bunlara bakıldığı zaman Türkiye’nin 2021 turizm sezonunun geleceği 10-11 Aralık’ta yapılacak AB Liderler Zirvesi’nin alacağı kararlara bağlı görülüyor.