İSTANBUL- Öğretim üyesi Dr. M. Levent Yılmaz “Turizm, KGF ve Gergerli’nin kitabı…” başlıklı yazısında Kredi Garanti Fonu ile sektöre sağlanan kefaletlerin hem sektörü ayakta tuttuğunu hem de finansman maliyetlerini düşürdüğünü görüldüğünü belirterek “2015’te kullandırılan kefalet tutarı 135,8 milyon civarında iken 2019’da bu rakam 9,7 milyar TL’ye ulaşmış durumda” dedi.
Turizm, Türkiye’nin ödemeler dengesine olumlu katkı sağlayan en önemli sektörlerden birisi olarak dikkat çekiyor. Bu bakımdan sektördeki her türlü gelişme ve sektöre etki edecek başkaca konuları yakından takip ediyoruz. Sektörün dönem dönem yaşadığı sorunlar diğer sektörlere oranla daha hızlı hissedilir oluyor. Her ne kadar bazı sorunlar yaşansa da bugün turizm sektörünün geldiği nokta Türkiye ekonomisi açısından son derece önemli bir yere sahip.
NEREDEN NEREYE?
1980’li yıllara kadar Türkiye’de turizmden söz etmek pek mümkün değil. 1983’te Turgut Özal hükümetinin iş başı yapması ile beraber yatırımlar hız kazanmış, o güne kadar görülmemiş teşvikler verilmiş her ne kadar bazen eleştirilse de bugünkü altyapıyı sağlayan arazi tahsisleri ile sektörün önü açılmaya başlanmış. Bugün geldiğimiz noktada 1980’li yıllarda birkaç milyon ile ifade edilen turist sayısı 38,9 milyonu yabancı, 6,7 milyonu yurtdışı ikametli vatandaş olmak üzere toplam 45,6 milyon kişi olmuş.
Türkiye 2018 yılı itibariyle geceleme yapan ziyaretçi sayısına göre dünyanın 8. büyük ülkesi konumunda. 22,4 milyar Dolarlık turizm geliri ile de 14. sırada yer alıyor. Türkiye’ye en çok turist Rusya, Almanya, Bulgaristan ve İngiltere’den geliyor. Türkiye’ye gelen turistlerin kişisel harcamalarının kompozisyonuna göre, yeme-içme (% 26,7), konaklama (% 15,6) ve yurtiçi ulaştırma (% 8,3) kalemleri öne çıkıyor. Öte yandan sağlık turizminde henüz istediğimiz rakamlara ulaştığımızı söylemek güç.
UÇAK KRİZİ VE SONRASI
Türkiye’ye en çok turistin Rusya’dan geldiğini belirtmiştim. Hal böyle olunca 2015 yılında Türkiye’nin Rusya’ya ait bir savaş uçağını kendi hava sahasını uzun süreli ihlal etmesi sebebi ile düşürmesi yüzünden Rusya’daki turizm şirketleri Türkiye’ye seyahat paketlerinin satışlarını durdurdu ve daha önce yapılan satışları da iptal etti. Bu durum 2016 yılında Türkiye turizmi açısından oldukça olumsuz bir tablonun ortaya çıkmasına neden oldu. Mesela sektörün 2015 yılında %2,3 olan takipteki kredi oranı 2017’de %2,7’ye yükseldi.
2015 yılında 41,1 milyon kişiye ulayan turist sayısı uçak krizinin ardından 2016 yılında 30,9 milyona düştü. Turist sayısındaki düşüş turizm gelirlerini olumsuz etkiledi ve işletmelerin finansal planlarında ciddi sorunlar oluştu. Örneğin 2015 yılında 31,4 milyar dolar olan gelir, 2016 yılında 22,1 milyar dolara geriledi.
TURİZME KGF DOPİNGİ
2015 yılındaki krizin ardından sektörün ciddi yara alması üzerine finansal problemler baş gösterdi. Bu dönemde finansmana erişim ve finansman maliyetlerinin de artması sektörü olumsuz etkiledi. Özetle sektör 2016’ya daha az turist ve daha yüksek finansman maliyetleri ile girmiş oldu. Böylesi bir dönemde Kredi Garanti Fonu ile sektöre sağlanan kefaletlerin hem sektörü ayakta tuttuğunu hem de finansman maliyetlerini düşürdüğünü gördük. 2015 yılında Hazine destekli kefalet ile KGF özkaynaklarından kefalet kullanan turizm firması sayısı sadece 616 adet iken 2017 yılında bu sayı 13.312’ye 2018’de 18.807’ye 2019’da ise 23.843’e yükselmiş. 2015’te kullandırılan kefalet tutarı 135,8 milyon civarında iken 2019’da bu rakam 9,7 milyar TL’ye ulaşmış durumda.
GERGERLİ’NİN İLK KİTABI
Her ne kadar birkaç eleştiri getirilse de son dönemde KGF kefaletlerinin Türkiye ekonomisine sağladığı destekler, finansman maliyetlerinde sağladığı düşüş ve vadelerin uzamasındaki rolü göz önüne alındığında reel sektör için nasıl bir can suyu sağladığını biliyoruz. Bu başarılı finansal mühendisliğin arkasındaki en önemli isim KGF Genel Müdürü İsmet Gergerli. Gergerli’nin bu başarısının tesadüf olmadığını süreci takip edenler zaten biliyor. İsmet Gergerli işin sadece pratiğinde değil, teorisinde de ne kadar iyi olduğunu gösteren çok önemli bir çalışmaya imza atmış. Gergerli’nin Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları’ndan çıkan “Japonya Ekonomisinin Gizli Gücü, Kredi Garanti Kurumları” kitabı raflardaki yerini aldı. Umarım teori ile pratiği birleştiren bu eserlerin devamı gelir.