İSTANBUL- Haber Tük'ten Nagehan Alçı THY Başkanı İlker Aycı'ya "Gökyüzündeki yeni dönem nasıl? THY hangi hatları ne zaman açıyor? Fiyatlar uçtu mu? Uçak içinde hayat değişti mi? THY eleman çıkaracak mı? Bilet iadeleri ne zaman başlayacak? Yeni uçuşlarda ikram var mı? Bir yolcu iki koltuk satın alabilecek mi? Lounge'lar açıldı mı?
İç hat seferlerinin ardından bu haftadan itibaren yurt dışı uçuşlar da kademeli olarak başladı.
THY 37 noktaya start verdi. ABD’de Chicago ve Washington DC ilk oldu. 22 Haziran’da yani bu pazar Miami, 24 Haziran’da da Los Angeles ekleniyor.
Uzakdoğu ve Orta Asya kategorisinde 5 nokta devreye giriyor. İlk uçuş bu Cumartesi Almata’ya. Onu Bişkek, Hong Kong, Seul ve Kabil izleyecek. Hepsi önümüzdeki hafta başı başlıyor.
Kuzey Kıbrıs’ta Lefkoşa açıldı. Ortadoğu henüz yalnızca Tel Aviv ve Doha ile devreye giriyor. Ancak Avrupa’da birçok destinasyon geçen haftadan beri açık. Almanya’da 8 şehir, Viyana, Brüksel, Amsterdam, Paris, Lyon, Londra, Kopenhag, Dublin, Stockholm…
THY Yönetim Kurulu Başkanı İlker Aycı’ya sordum
Tüm bu uçuşları ve pandemi sonrası yeni dönemin önümüzdeki yol haritasını sizlere anlatacağım.
THY Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Başkanı İlker Aycı’ya bütün detayları sordum. Şu anki durum ve yeni süreçteki farklılıkları öğrendim.
Öncelikle hatların hangi kriterlere göre açıldığı ile başlayayım.
3 noktaya bakılıyor:
1) O ülkenin Türkiye’ye yönelik yasağı kaldırması
2) Türkiye’nin o ülkeye yasağı kaldırması
3) Söz konusu ülkenin pandemi sürecini nasıl yönettiği
Bu 3. kriter, açılan her hatla ilgili izleme sürecinin devam ettiğine ve kararın nihai olmadığına işaret ediyor. Şayet bir destinasyonda salgın kötüye giderse hat yeniden kapanabilirmiş.
İlker Aycı’ya “Kapatmak için gereken kötü gidiş koşulları nelerdir?” diye sordum.
“Günlük vaka sayısı iyileşen hasta sayısını geçerse, o ülke ya da şehrin ortalaması dünya ortalamasının çok üzerine çıkarsa o hattı yeniden kapayabiliriz” cevabını aldım.
New York uçuşları ne zaman başlayacak?
Chicago, Miami, Los Angeles başlıyor ancak halen vaka sayısı yüksek olduğu için New York uçuşları askıda.
Şunu hatırlatayım: ABD’nin Türkiye’ye yönelik herhangi bir yasak kararı bulunmuyor. Yani uçuşları açma değerlendirmesi tamamen bize bağlı.
Şu aşamada THY’nin New York seferlerinin Ağustos sonu ya da Eylül başı başlaması planlanıyormuş.
Bu arada 1 Temmuz’da Toronto uçuşları açılıyor, pandemi öncesi planlanan yeni destinasyon Vancouver Ağustos’ta devreye giriyor.
Ortadoğu ve Güney Amerika ne olacak?
Henüz Tel Aviv dışında Ortadoğu’da açılan hat yok. Temmuz’da Beyrut ekleniyormuş. Tahran belli değil zira İran’da süreç kötüye gidiyor. Vaka sayıları korkutucu boyutlarda.
Bağdat’ta ise zaten pandemi öncesi gösteriler nedeniyle güvenlik endişesi doğmuş ve uçuşlar durdurulmuştu. O endişe giderilmiş değil.
Güney Amerika’da açılan hiçbir hat yok. Aycı, bu bölgenin zor bir bölge olduğunu söyledi. Covid vakaları tırmanışta ve tutarlı bir yolcu portföyü de bulunmadığından henüz Güney Amerika ile ilgili bir takvim netleşmiş değil.
Fiyatlar uçtu mu?
Yeniden başlayan uçuşlarla birlikte en çok merak edilen soru: Fiyatlar ne durumda? Aylardır yapılamayan uçuşların faturası yolculara mı çıkacak?
İlker Aycı bu konuda şunları söyledi:
“Nagehan Hanım, bırakın yükselmeyi şu anda THY’nin fiyatları olması gerekenin yüzde 25 kadar altında. Hatta bazı uçuşları pandemi öncesine göre daha avantajlı fiyatlarla yakalamanız mümkün. Biz insanları yeniden uçmaya ısındırmak zorundayız, mümkün olduğunca rakamları bu seviyede tutmaya çalışacağız ancak ne kadar böyle dayanırız bilmiyoruz.”
Şu aşamada uçuşlardaki doluluk oranını da sordum.
Geçen yıl bu zamanlar yüzde 80 civarında olan oran şu an yüzde 60’lardaymış. Yaklaşık yüzde 20-25lik düşüş var bir de uçulmayan 3 ay cabası…
THY eleman çıkaracak mı?
Peki bunca kayıp ve zarara ne kadar dayanılabilir?
Lufthansa 20-22 bin çalışanını işten çıkarıyor ve pilotların maaşlarında yüzde 47’lik bir kesintiye gidiyor.
THY ne yapacak?
2022-23’e kadar 2019 rakamlarına dönebilme beklentisi yok. Yani önümüzdeki 2-3 yıl ancak yaralar sarılmaya çalışılacak.
Ancak İlker Aycı çalışanların işlerini kaybetmemeleri, bu süreci sıfır iş kaybı ile atlatmak için ellerinden geleni yaptıklarının özellikle altını çizdi.
“Burada sendikanın anlayışlı olması çok önemli. Bazı düzeltmeler yapmadan bu süreçten çıkamayız. Lufthansa binlerce kişi çıkarırken biz tek bir kişinin ekmeğine zarar gelmesin istiyoruz. Bunun için karşılıklı fedakarlık çok önemli. Bir an önce bir oran üzerinde anlaşmamız gerekiyor her geçen gün çalışanlarımızın aleyhine işliyor.”
THY Yönetim Kurulu Başkanı’na bunun üzerine birkaç gündür tartışılan iki atamayı da sordum. Zira iki yeni müdür pozisyonu için yapılan seçimler üzerinden muhalif basında THY’ye yönelik eleştiriler görüyorum.
Aycı bu atamalarla ilgili şunları söyledi: “Müdür olmaya kıdemi, çalışma süresi kafi iki kişiden bahsediyoruz Nagehan Hanım. CV’leri, çalışma süreleri yetersiz olsa tartışılır ve tartışılmalıdır ama ortada böyle bir durum yokken aile bağları üzerinden insanları adam asmaca ile değerlendirmek doğru değil.
Bunlar üzerinden THY’yi yıpratanlara cevabımız şirketimizin vazgeçmediğimiz kadrolarıyla elde ettiği başarıları. Biz ailesine, ismine değil, ehliyetine, liyakatine, performansına ve emeğine bakıyoruz. Seçimlerimiz yanlış olsa bu sonuçlar gelmezdi.”
Bilet iadeleri ne zaman başlayacak?
Bana gelen soruların başında bilet iadeleri geliyor. Salgın sırasında iptal edilen uçuşlar ile ilgili farklı seçenekler var.
İadelerin başlaması için doğudan batıya networkun yeniden devreye girmiş olması gerekiyormuş. Yani bir uçtan diğer uca bağlantılandırılabilecek destinasyonların açılması.
Bu henüz gerçekleşmiş değil. 2 ay içinde olabileceği öngörülüyor.
Ancak benim gördüğüm iade konusunda zorlanma olabileceği. Onun yerine biletleri 2021 sonuna kadar değiştirebilirsiniz hatta yüzde 15 bonusla voucher seçenekleri ile bu yol teşvik ediliyor.
Dolayısıyla iade beklemek yerine yeni tarih veya destinasyon belirleme seçeneklerine yönelin derim.
Yeni uçuşlarda ikram var mı?
Gelelim ‘yeni normal’de uçak içindeki hayata…
Yurt dışı uçuşlar nasıl geçiyor?
İkram başladı mı? Öncesine göre ne farklılık var?
2 saatin altındaki uçuşlarda artık ikram yok. Bu durumda yurt içi uçuşlarda hiç ikram yok.
2 saatin üzerinde ikram var ancak yemekler ayrı ayrı paketlenmiş,
içecekler mümkün olduğunca her yolcu için tek kişilik porsiyonlarda verilmeye çalışılıyor ve kademeli servis yapılıyor.
Bir yolcu iki koltuk satın alabilecek
Korona sonrası uçuşlarda orta koltuğun boş bırakılmayacağını, bunun hem sosyal mesafe şartı için yeterli bir tedbir olmadığı hem de bilet fiyatlarını çok yükselttiği için tercih edilmeyeceğini ilk ben bu köşede yazmıştım.
Nitekim uçuşlar bu şekilde başladı.
Fakat THY önümüzdeki günlerde yeni bir uygulamaya başlayacakmış.
Orta koltuğu boş isteyen yolcu bundan böyle kendisi için ya aynı ya da daha uygun fiyata orta koltuğu satın alabilecekmiş.
Lounge'lar açıldı mı?
Son olarak gelelim lounge'lara…
Artık açık büfe sistemin olmayacağını, yeni konsept üzerinde çalışılacağını yazmıştım.
Nitekim İstanbul Havalimanında iç hatlar lounge açıldı. Artık yemekler camekanların ardında ve self servis değil. İsteyen, görevliye istediğini işaret ediyor.
Masalar ve koltuklar da sosyal mesafe kurallarına göre daha aralıklı olacak şekilde yeniden düzenlendi.
Dış hatlar lounge ise Temmuz başında açılıyor.
Kargoda dünya 5’inciliğine yükseldi
THY bu zor süreçte diğer tüm havayolu şirketleri gibi ciddi bir zarar gördü ancak yolcu uçaklarının tamamen kaldırıldığı dönemi kargo uçaklarına ağırlık vererek değerlendirmeye çalıştı.
Mart-Haziran arası kargo uçuşlarının çok yoğun olduğunu biliyorum. Bu konuyu da Aycı’ya sordum.
Covid öncesi dünyada kargo uçuşları alanında 8’inci olan THY bu 3 ayda 3 sıra yükselerek dünya 5’inciliğine çıkmış, birçok geniş gövdeli yolcu uçağını kargo taşımacılığına tahsis etmiş.
Özellikle ilaç ve tıbbi malzeme ve salgın nedeniyle farklı yerlerde mahsur kalanların ülkelerine ulaştırılmaları konusunda hakikaten çok iyi bir sınav verdi milli havayolumuz.
Hatta birçok diplomat ve büyük şirket yöneticisinin hem Cumhurbaşkanlığına hem de THY’ye teşekkür mektupları yazdığını biliyorum.
Koronanın en büyük zararı verdiği hava taşımacılığında tüm olumsuz koşullara rağmen ayakta durmaya çalışan bir THY var.
Salı günü dünyada yapılan 8000 uçuşun 400’ü THY’ye aitti. Gökyüzünde en çok uçağı olan şirket Türk Hava Yolları idi.
Bence bu, hepimizi birleştirmesi gereken bir gurur tablosu…