İSTANBUL- Atatürk'ün ‘istikbal göklerdedir' diyerek kurduğu Türk Hava Kurumu'nun en değerli mal varlığı olan İstanbul Laleli’deki ‘Tayyare Apartmanlarına Odea Bank haciz koydu. Bankanın haciz koyma nedeninin ise binanın Katarlı bir iş adamına 350 milyon dolara satıldığı iddiaları.
THK, önceki Genel Başkan Kürşat Atılgan döneminde TL borçlarının kapatılması için Odeobank’tan yüzde 28 faizle dolar kredisi aldı. Karşılık olarak da Laleli’deki otel gösterildi. Ancak dolardaki hızlı artış ve yüksek faizle birlikte THK’nın borcu da katlanarak arttı. Odeabank’ın bunun üzerine otel binasına haciz getirdiği ortaya çıktı.
İstanbul’un tarihi binalarından olan Tayyare Apartmanları, 1985 yılında Net Holding tarafından otele dönüştürülerek Ramada Hotel adıyla işletildi. 265 odalı otel daha sonra yine Net Holding eliyle bu kez Merit Antique adıyla işletildi. Otel, Net ile THK arasında çıkan anlaşmazlık üzerine tahliye edildi. Bir süre sonra Naz Tekstil tarafından kiralanarak Crown Plaza adıyla işletilen otel daha Dorak’a devredidi.
PARANIN ÜZERİNDEKİ MİMARDAN
İstanbul her sokağında gizli hazinelerin yattığı büyük bir miras. Mimari anlamda ise her biri kendi hikâyesine sahip yüzlerce yapının külliyatı olma özelliğini taşıyor. Fatih ilçesinin Laleli semtinde yer alan Tayyare Apartmanları, yakın bir zaman öncesine kadar kendisinin sahibi olan THK’daki (Türk Hava Kurumu) yolsuzluk haberleri ile gündeme gelmiş olsa da İstanbul’un en önemli mimari eserlerinden birisi olduğu şüphesiz.
Türk Lirası üzerinde yer alacak kadar büyük bir öneme sahip ve Birinci Millî Mimarlık Akımının da öncülerinden Mimar Kemaleddin’in(*) en ünlü eserlerinden birisidir Laleli’deki Tayyare Apartmanları. İlk olarak Harikzedegân (Yangınzede) Apartmanları ismiyle hizmete alınmış olan yapılar bugün Tayyare Apartmanları adıyla bilinmektedirler. Söz konusu yapılar, 1918 yılı Mayıs ayında Cibali’deki büyük yangında yok olan 7500 kadar evin yerine ikâme olacak harikzedeganlar adına inşa edilmiştir. Manizâde Hacı Hüseyin Efendi’nın başkanlığında oluşturulan bir kurul tarafından toplanan bağışlarla 1922 yılında tamamlanan Tayyare Apartmanları, altışar katlı dört blok ve toplamda 124 daireden oluşmaktadır.
Mimar Kemaleddin’in, oryantalizm ve Art Nouveau gibi akımlara rağbet edildiği bir dönemde Osmanlı Barok ve İslam mimari üslubu sentezini benimseyerek tasarladığı projede, bloklar arasında farklı sokakların buluştuğu iç avlular ortaya çıkar. Aynı zamanda Osmanlı ve Cumhuriyet tarihinin hem ilk toplu konut projesi olması hem de ilk betonarme karkas sistemi ile inşa edilmiş yapısı olması, eserin başka bir önemini daha ortaya çıkarır. Tayyare Apartmanları, 1985 yılına kadar apartman olarak kullanılmıştır. Bugün ise otele ev sahipliği yapmaktadır.
MİMAR KEMALEDDİN BEY
(*) Mimar Kemaleddin Bey, Osmanlı Mimar ve Mühendis Cemiyeti’nin kurucularındandır. 1909 yılında Evkaf Nezareti’nin başında görev almıştır. Önemli eserleri arasında Şark Demiryolları Şirketi adına projelendirdiği ve bugün her biri tarihi eser niteliği taşıyan Filibe, Sofya, Selanik ve Edirne Garları bulunmaktadır. Bebek Camii, Çamlıca Kız Lisesi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Kütüphanesi, Gazi Osman Paşa Türbesi, Ankara Palas gibi eserlerin de aynı zamanda mimar başıdır. Fakat kendisinin dünyaca üne kavuşması, 1919 yılında Kudüs müftüsünün özel daveti ile Mescid-i Aksa Camii’nin onarımını gerçekleştiren ekibin başında gösterdiği başarıdan dolayı, İngiliz Kraliyet Mimarlar Akademisi’ne (RIBA) şeref üyesi olarak seçilmesiyle gerçekleşmiştir.