İSTANBUL- Dünyanın en büyük otomotiv üretici Toyota, yeni nesil elektrikli araç üreticisi Tesla’dan tam 19 kat daha fazla araç üretiyor. Toyota’nın sadece 1/19'u kadar üretim yapan Tesla'nın değeri, geçtiğimiz hafta ABD’li otomobil kiralama devi Hertz’den aldığı 100 bin adetlik blok sipariş ile 1 trilyon dolar eşiğini aştı. Esas çarpıcı olan ise Tesla, dünyadaki en büyük 11 otomotiv firmasının toplamından daha değerli hale geldi. Önde gelen otomobil firmalarının pazar eğeri cirosunun ancak 0,5-0,8'i arasındayken Tesla'nın değeri cirosunun 32 katından fazladır.
“Tesla, insanlara bambaşka deneyimler vaad ediyor. Akıllı araçlarıyla, pil ve şarj teknolojileriyle, yeni nesil tam otomatik üretim sistemleriyle, yakında paylaşımlı araçlarıyla yepyeni bir devrime imza atıyor. Özellikle paylaşımlı otomobil pazarına göz kırpan Hertz, elektrikli ve akıllı Tesla otomobillerle paylaşımlı otomobil pazarında inisiyatif alacak gibi duruyor.” dedi. Tırport Başkanı Dr. Akın Arslan, sektörlerdeki dönüşümü ve teknolojideki gelişmeleri anlattı.
Paylaşımlı otomobil pazarı geliyor
1908 yılında Ford'un T modeli ile seri üretime başlanan otomobilin 113 yıllık kitlesel üretim ve yaygınlaşma tarihi Hertz'in bu kararı ile yepyeni bir çağa giriyor. Amerikan kültürünün bir parçası olan araç sahipliği kavramı, dönüşmeye hazırlanıyor. İnsanların büyük kısmı artık otomobile sahip olmak yerine, ihtiyacı olduğu yer ve zamanda otomobile ulaşmayı tercih edecektir. Belki de araç talep ettiğinde bulunduğu yere araç gelip, onu bekleyecek. Hertz'in bu beklenmedik kararı, sektördeki tüm kiralama şirketlerini ve pazarda hakimiyeti olan kritik üreticileri stratejilerini komple gözden geçirmesine sebep olacak gibi duruyor. Elektrikli otomobile dönüş çok daha hızlanacak gibi duruyor.
2020 yılında Norveç’te satılan sıfır otomobillerin %74,8’i, İrlanda’da %52,4’ü, İsveç’te ile %32,3, Hollanda’da %25’i elektrikli otomobillerden oluşuyor. UBER gibi taksi platformları, Amazon, Google, Alibaba, Tencent gibi teknoloji öncüleri hatta Toyota, Ford, BMW, Mercedes gibi geleneksel otomobil üreticiler paylaşımlı araç ağlarına odaklanmaya başlayacaklar.
Klasik bir dizel yada benzinli otomobile göre çok daha az parçaya sahip yeni nesil elektrikli otomobiller, bayilerin servislerine eskiden olduğu gibi para kazandırmayacaklar. Servislerde müdahale oldukça kısıtlı hale gelecek. Güncellemelerin çoğu bulut ortamlardan akıllı bir şekilde takip edilecek. Nasıl bugün LCD TV tamircilerine çok iş düşmüyorsa, gelecekte araç servislerine de düşmeyecek. Hatta araç kaza yaptığında bile kişiselleştirilmiş parçalar 3D yazıcılar ile üretilerek, araçlara takılacak. Kaportacı mesleği bile tarihe karışacak diyebiliriz.
Dünyada en büyük ciroyu, milyonun üzerine çalışana sahip olan Walmart yapıyor. Walmart cirosu 2021 sonunda Pandemi etkisiyle 600 milyar dolara koşarken pazar değeri 500 milyar doları bulamıyor. Klasik hipermarketler yerlerini Amazon'un liderliğini çektiği yeni nesil pazar yerlerine bırakıyor. Netflix, TV ve Sinema sektörünü kökten yeniliyor. Zoom liderliğindeki yeni nesil iletişim platformları iş ortamlarını mesafeli ortak çalışılabilecek ortamlara taşıyor. Çok yakında aynı ofisin içinde farklı firmalarının çalışanları normal mesai yapmaya başlayacak, başladı bile.
Markete gidip alışveriş yapmak nostalji mi oluyor?
Milyarlarca dolar yatırım yaparak büyüyen perakende dünyasının Walmart, Aldi, Costco, Tesco, Carrefour gibi devleri ve Türkiye’de on binlerce şubeye ulaşan BİM, A101, Şok, Migros gibi market zincirleri çok stratejik bir dönüşüm kararının arifesinde. Bu şekilde büyümeye devam mı yoksa müşteri datasına ve tüketici davranışına uygun yapılanarak "DarkStore"lar ile yeni bir döneme başlamak mı?
Türk girişim Getir, hızlı tüketim dünyasına "ultrafast delivery" kavramı ile Avrupa'da öyle yıkıcı bir etkiyle adını yazdırdı ki pazardaki oyunun kuralları adeta yeniden yazılıyor. Konvansiyonel rakipler, pozisyon almaya çalışıyorlar. Getir, tahmini olarak cirosunun en az 15-20 katı bir seviyeden 7,5 milyar dolar değerlemeden yatırım almayı başardı. Daha da çok büyüyecek gibi duruyor.
30 milyar dolar değerleme ile Çin'in en büyük lojistik platformu ve nakliye pazaryeri haline dönüşen Full Truck Alliance(FTA) 10 milyonun üzerinde kamyoncuya ev sahipliği yapıyor ve günde 40 binin üzerinde FTL/LTL taşımayı yönetiyor. Tarihinde ilk defa geçen yıl 26 milyon dolar kar açıklayan girişimde, Softbank, Alibaba, Tencent gibi büyük sermaye grupları yatırımcıdır.
Türkiye’nin en büyük lojistik firması pazarda sadece % 0,7 pazar payına sahip
Avrupa’nın en büyük karayolu yük taşımacılığı trafiğine sahip Türkiye’de günde ortalama 450 bin FTL(Tam Kamyon Yük) taşıma yapılıyor. Hafta başı günlük 600 bin taşımaya kadar çıkan trafik, hafta sonu 200 binlere geriliyor. Türkiye’de 8 binin üzerinde irili ufaklı lojistik/nakliye firması taşıma yapıyor. 880 bine yakın 16 ton ve yukarı kapasiteli kamyona ev sahipliği yapan Türkiye’de yollardaki kamyonların %85-90’ı şahıslara ait. Türkiye’de 1,2 milyon aile geçimini doğrudan kamyondan kazanıyor.
Tırport 2025’te günde 30 binin üzerinde FTL taşıma yönetecek
Türkiye’de faaliyet gösteren en büyük lojistik firması Türkiye Pazarında sadece % 0,7 pazar payına sahip. Türkiye’nin en büyük 11 lojistik firmasının toplamı pazarda % 5 ancak pay alabiliyor. 2021 üçüncü çeyrek sonu itibariyle Türkiye’de 3.500’ün üzerinde FTL taşımayı kontrol etmeye başlayan ve Avrupa’nın sayılı lojistik teknolojilerinden birisi haline gelen Tırport, 3 yıl içinde pazarda %7 Pazar payına ulaşmayı ve günlük 30 binin üzerinde FTL taşımayı yönetmeyi hedefliyor. Halen yaklaşık 60 kişilik bir ekiple bu dev operasyonu yöneten Tırport, günlük 30 bini aşkın taşımayı sadece 400 kişilik bir takımla yönetebileceğini düşünüyor.