ABDURRAHMAN BÜYÜKKESKIN
SIDE-MANAVGAT/ANTALYA- Dünyaca ünlü turizm destinasyonu Antalya Side Antik Kentte tarihi, kültürel ve arkeolojik değerler gün yüzüne çıkarılmaya devam ediyor. Manavgat Belediye Başkanı Şükrü Sözen’in başlattığı “Side'de Tarih Gün Yüzüne Çıkıyor Projesi“ ile Giritli Türklerin yerleştiği Selimiye köyünün cumbalı evleri restore edildi ve Osmanlı dönemine kavuştu. Başkan Sözen “Side’yi yenilenen yüzüyle 2021 turizm sezonuna hazırlıyoruz. Yeni hedefimiz Roma dönemi hamamların bulunduğu yerde yaptığımız çalışma ile bölgeyi Unesco Kültür Mirası Listesine aldırmaktır” dedi.
Her 5 milyon yerli ve yabancı turistin tatil yaptığı 150 dört ve beş yıldızlı otelin bulunduğuSide destinasyonunda yarım asırdır dünya turizm tarihinde insanların tatil yaptığı dolaştığı tek turizm destinasyonu olduğu belirtiliyor.
İzmir Efes'ten sonra 1947 yılında Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün ilk yurt dışına Almanya'ya gönderdiği arkeologlar arasına yer alan Ordinaryüs Prof. Dr. Arif Müfid Mansel ile Türkiye'nin ilk kadın arkeologu Prof. Dr. Jale İnan'ın kazı çalışmasıyla başladı. Mansel ve İnan'ın 1947-1960 yılları arası Side Antik Kentte gün yüzüne çıkarılan Helenistik, Roma, Bizans ve Anadolu Beylikleri ve Osmanlı Dönemi eserleri Roma dönemi eserleri Side Müzesinde sergileniyor.
GİRİT GÖÇÜ SİDE’YE RENK KATTI
Uzmanlar Side Antik Kentte Anadolu Selçuklu, Anadolu Beylikleri ile Osmanlı'nın son dönemi hariç hiç bir yerleşimin olmadığını söylüyorlar. Side'de yerleşimin Osmanlı Padişahı 2'nci Abdülhamid'in Girit Adası nda çıkan isyanlar sonrası Girit'te yaşayan Türkleri gemiyle Antalya Limanı'na getirmesi ve ardından 7 asırdır hiç bir yerleşimin olmadığı Side Antik Kentte en büyük oğlu Şehzade Selim adına Selimiye köyünü kurulur.
Giritli Türklerin bir kısmını Selimiye köyüne yerleştirerek tarihi kentte 1870'li yıllar sonrası Giritlilerin yaşam serüveni başlar. Side Selimiye köyüne yerleşen Giritli Türkler yeni yerleşim yerleri Side'ye Osmanlı Döneminin meşhur 2 katlı 135 Cumbalı evi yaptırır. Birinci kuşak Giritlilerin yaptırdığı Osmanlı döneminin sivil mimari eserlerini günümüze taşıyor.
Günümüzde ayakta kalan 115 Osmanlı mimarisini günümüze taşıyan taş evler 1. kuşak Giritlilerin yaptırdığı evler günümüzde torunları tarafından turizmde turistik dükkan olarak kullanılıyor.
TARIH GÜN YÜZÜNE ÇıKıYOR
Osmanlı dönemi sivil mimarisinin korunması için Manavgat Belediye Başkanı Şükrü Sözen, 2020 turizm sezonu öncesi tarihi yarımadada ki Giritli evlerini korumaya alarak dükkan sahipleriyle birlikte restorasyon çalışması başlattı. Side'de Tarih Gün Yüzüne Çıkıyor Projesi çalışması kapsamında tarihi evlerde restorasyon ve koruma çalışmasının 2021 yılı turizm sezonu öncesi tamamlayacaklarını belirten Başkan Şükrü Sözen, proje için şunları anlattı: ''Side Ülkemiz ve Antalya turizminin 50 yıllık marka değeri. Side'yi Side yapanda; geçmişte günümüze emanet aldığım gelecek kuşaklara aktaracağımız. Tarihi, kültürel ve arkeolojik zenginliğidir. Belediye olarak bu zenginliği koruma ve restorasyon çalışmasıyla gelecek nesillere taşımaya çalışıyoruz.
Buradaki Helenistik, Roma, Bizans, Anadolu Beylikleri ve Osmanlı dönemi eserleri İnsanlık Kültür Mirası. 2021 yılı turizm sezonuna Side'deki Osmanlı dönemi sivil mimari eserlerinin tamamen gün yüzüne çıkmış şekilde gireceğiz. Bo konuda esnafımıza müteşekkiriz. Sidemiz, Manavgat ve Antalya turizminin göz bebeği olduğu için gözümüz gibi korumak zorundayız. Hedefimiz Roma Dönemi Hamamlar Bölgesi'nde yaptığımız çalışma ile bölgeyi Unesco Kültür Mirası Listesine aldırmak. turizm tarihi ören yeri ve turizm iç içe olması nedeniyle altında ve üstünde tarihi eserlerin bulunduğu dünyada tarihi ören yerinde tarihi eserleri gün yüzüne çıkarma çalışmaları devam ediyor. Side, 2021 yılı turizm sezonuna bambaşka çehresiyle sezona girecek. “
Anadolu Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi ve Side Kazı Başkanı Prof. Dr. Feriştah Alanyalı, '' Dünyada turizmle iç içe olan tek tarihi ören yeri Side Antik Kenttir' dedi. Bu bağlamda Anadolu Üniversitesi Arkeoloji Bölümü olarak 16 yıldır kazı çalışması yaptıklarını belirten Prof. Dr. Feriştah Alanyalı, şunları kaydetti: '' Bize hep soruyorlar. Side kazısı kaç yıl daha sürer. diye. Side'de ilk kazı çalışması arkeologların gurur duyduğu merhum Ordinaryüs Prof. Dr. Arif Müfid Mansel ile ülkemizin ilk kadın arkeologu merhum Prof. Dr. Jale inan'la 1947 yılında başlamış. 73 yıl içinde Side Nin yüzde 25'i ancak gün yüzüne çıkarılmıştır. Bunun en önemli nedenlerden biride Side Antik Kentte kazı çalışması yapılmasında bir üniversitenin geç girmesiyle birlikte kazı süresinin 3-4 ay ile sınırlı olması. En önemli faktörü Side Antik Kentin son 40 yıldır turizmle iç içe olmasıdır. Onun için Side'de kazı çalışması bir insan ömrüne sığmaz.ve üç dört asır daha sürer.''