ÖZKAN ALTINTAŞ- TÜRKİYE TURİZM
YOZGAT / SORGUN - “Ulusal Yozgat Basilica Therma Buluşmaları” etkinliği için gelen katılımcıları Sarıkaya’da bulunan Roma Hamamı’nı gezdiren Yozgat Valisi Kadir Çakır “Yozgat’ın başta Roma Hamamı olmak üzere tarihi ve kültürel değerleriyle turizmde marka olması için çalışma başlattık. Düzenlediğimiz etkinliklerle Yozgat’ın tüm ilçelerindeki değerleri dünyaya sunarak, turizm hareketi başlatıyoruz. 2019’da gelecek yüksek hızlı tren ve yapılması planlanan havalimanı turizmde gücümüzü artıracaktır. Burada hem sıcak su hem tarih var. Kralların kullandığı bir alan. Bizim bu coğrafyamız dünyanın en büyük medeniyetlerinin yaşadığı bir coğrafya. Kültür, turizm ve sağlık açısından burası önemli bir yer. Artık buranın değerinin farkına herkes vardı. Onun için bu mirası el birliği, gönül birliğiyle korumamız, sahip çıkmamız gerekiyor.’ dedi.
Yozgat Valiliği, İl Kültür Turizm Müdürlüğü, Orta Anadolu Kalkınma Ajansı-ORAN tarafından düzenlenen ve Turist Rehberleri Vakfı-TUREV desteğiyle,stratejist Emre Suer ve Breas'tan Pakis Borteçen(in katkılarıyla hayata geçirilen “Ulusal Yozgat Basilica Therma Buluşmaları” etkinliği için turizm sektörünün temsilcileri Sorgun’da bir araya geldiler. Üç gün devam eden etkinliğe turizmciler, profesyonel turist rehberleri, seyahat acenteleri, otel yöneticileri, üniversitelerden akademisyenler, turizm yazarları, yayıncılar, reklamcılar ve bürokratlar katılıyor.
Turist Rehberleri Vakfı-TUREV Başkanı Çimen Filiz Paşa organizasyonu ile Sorgun’a gelen katılımcılar ilk gün Yozgat Valisi Kadir Çakır, vali yardımcıları Şükrü Çakır, Salih Altun, Sorgun Belediye Başkanı Murat Gürbüz, Sarıkaya Belediye Başkanı Ömer Açıkel, ORAN Yozgat Koordinatörü Timur Yıldız ve diğer yetkililer tarafından karşılandılar.
YOZGAT’IN TURİZMDE MARKA OLMASI İÇİN PANEL
“Ulusal Yozgat Basilica Therma Buluşmaları” etkinliği için Yozgat, Sorgun’a gelen 66 civarındaki konuklar konaklama tesislerine yerleştirildi. Daha sonra ise Sarıkaya’da bulunan Roma Hamamı’nın kalıntılarını gezdiler. Yarın ise Safa Sorgun Termal Hotel’de saat 10.00’da başlayacak olan panele katılacaklar. Toplantıya katılan konuşmacılar Yozgat’ın tarihi ve kültürel değerlerini, turizm tanıtımını ve Roma Hamamı’nın Yozgat’ın turizmde marka olması için yapılması gereken çalışmalar hakkında görüşlerini bildirecekler.
Dünyada biri Sarıkaya’da diğeri İngiltere’de bulunduğu belirtilen Roma döneminden kalan ‘Kral Kızı’ adıyla bilinen Basilica Therma Roma Hamamı’nın tanıtımı için düzenlenen toplantılarda farklı yönlerini ortaya koyan konuşmalar yapılacak.
Sarıkaya Belediye Başkanı Ömer Açıkel, üzerindeki otel yıkıldıktan sonra 2014 yılında yapılan kazılarda ortaya çıkarılan hamamın kalıntıları UNESCO tarafından “Dünya Mirası Listesi’ne alındığını belirterek şunları anlattı:
“Birisi İngiltere'de, birisi Sarıkaya'da. Orası yılda 1,5 milyon turist çeken bir müze haline dönüştürülmüş, buradaki hamamın dörtte biri kadar değil. Bizim suyumuz daha şifalı. Buradaki hamamın sütunlarında Roma'nın gücünü simgeleyen boğa başı figürü var. Yanında da dili dışına çıkmış yılan figürü bulunuyor. O da sağlığı simgeliyor. Bu yerin aynı zamanda bir sağlık merkezi olduğunu düşünüyoruz. Hem sağlık hem kültür turizminin yanında inanç turizmi açısından da önemli olduğunu düşünüyoruz. Buranın tanıtımı için elimizden gelen gayreti gösteriyoruz.
Sadece birkaç sütunu görülen ve kazı sonrası havuzu 2 bin yıldır akan şifalı suyla dolan havuzu ile muhteşem bir görüntüye sahip olan Roma Hamamı’nın dünyada bir üçüncü eşi bulunmuyor. Sarıkaya Belediyesi ve İl Kültür Turizm Müdürlüğü tarafından tarafından yapılan kazılarla ortaya çıkarılan hamamın çevresinde bulunan binalar kamulaştırma ile yıkılarak açıldı. Havuzun bulunduğu bölüm 1. derecede SİT alanı olarak tanımlanırken, çevresinde bulunan alanda altında yer aldığı ileri sürülen antik tiyatro bölgesinin 3.derece Sİt alanı olarak tanımlandı.
FRİZLERDEKİ BOĞA BAŞI VE DİLİ DIŞARDA YILAN FİGÜRÜ
Bir çok hastalığa iyi geldiği belirtilen şifalı suyunun sıcaklığı 44 ile 51 derece arasında değişiyor. Roma hamamının üzerindeki sütunların alınlığındaki frizlerde cinsel güç simgesi olan boğa başı ve sağlık simgesi olan dili dışarı çıkarılmış yılan figürü bulunuyor. Ayrıca havuzun içinde bulunan mermer bir tablanın üzeninde yer alan haç, havuzun kutsal yanını belirten vaftiz taşı olduğunu gösteriyor. Hatta Hz.İsa’nın havarilerinden birinin buraya gelerek vaftiz taşında bazı kişileri kutsadığı ileri sürülüyor. Büyük bir kompleks olan kazıda 7 adet havuz ve bir kilise olduğu belirtiliyor. Ayrıca üzeri betonla kapalı bulunan bir bölümde ise Kral Kızı figürünün bulunduğu mozayiğin bulunduğu bildirildi.”
KRAL KIZI HAMAMI EFSANESİ
Basilica Therma olarak adlandırılan hamam yapısı Yozgat İli, Sarıkaya İlçesi, Kaplıca Mahallesi’nde yer almakta olup Roma Dönemi’nde (M.S 2.yy’da) bölgede bulunan ve Aquae Sarvenae olarak adlandırılan termal kaynağın üzerine inşa edildi. Roma mimarisinin Anadolu’da korunmuş olan en ünik termal hamam yapısıdır. Hıristiyanlığın bölgede yayılmasından sonra Roma Hamamının kuzey kısmına bir kilise eklenerek ismi bu binaya atfen Basilica Therma olarak değiştirildi. M.S. 451 yılına kadar Basilica Therma bir piskoposluk merkezi oldu.
Kral kızı hamamı diye bilinen Sarıkaya Hamamı'nın efsanesi halk arasında şöyle anlatılıyor: Dönemin Roma kralının kızı, amansız bir hastalığa yakalanır. Kral ne yaparsa yapsın kızını iyileştiremez. Kız dillere destan güzelliğini zaman geçtikçe yitirir ve yürüyemez hale gelir. Kız romatizma hastalığına tutulmuştu. Aynı zamanda cildinde yaralar çıkmış ve tedavisi imkansız hale gelir. Kral, bunun üzerine kızının iyileşeceğinden ümidini keser. O günler de Sarıkaya sıcak sularının küçük gölcükler oluşturduğu, sazlık ve bataklıkların bulunduğu termal bir su kaynağıdır. Kral son çare olarak kızını bu termal su kaynağına gönderir. Artık ömrünün sayılı günlerini yaşayan zavallı kız avunmak için bu çamurlu gölet kenarında dolaşır. Arada bir arkadaşlarıyla bulanık sulara ve çamurlarına girer. Bir süre sonra kızın güzelliği eskisi gibi parıldamaya başlar. Genç kız yavaş yavaş adım atmaya ve yürümeye başlar. Sonunda tamamen iyileşen güzel kızın sıcak sudan iyi olduğu anlaşılır. Bunun üzerine kral, buraya mermerden bir havuz yaptırır, etrafını kesme büyük taşlarla çevirtir. Önceleri kimselerin olmadığı bu havuz çevresinde bir şehir oluşur. Kralın kızının adı bu yeni şehre verilir. Yetmiş bin nüfuslu bu şehrin adı "Öper" veya "Hoperi" dir.
Sarıkaya’da ortaya çıkan termal suları yıllar boyu ilgi çekti. Şifalı suların varlığı ve hayata geçiş yılları ise şöyle oluştu. Terzili Hamamı 1927 yılında, Terzili Hamamı ve civarı 1937 yılında, Tarihi Roma Hamamı 1985 yılında, Antik Roma Hamamı ise 2014 yılında ortaya çıktı.
Yozgat İli Sarıkaya İlçesi, 1935 yılına kadar Boğazlıyan İlçesine bağlı Terzili Hamamı veya Hamam köyü olarak bilinmekte iken, dönemin Valisi Bekir Sami Baran tarafından bucak merkezi haline getirilerek Sarıkaya adı verildi.
Sarıkaya Bucağı 1957 yılında aynı adla İlçe merkezi olmuştur. Sarıkaya, Yozgat’ın 77 km güneydoğusunda, Karadeniz’i Akdeniz’e bağlayan anayol güzergâhı üzerinde yer alıyor. İlçe merkezi deniz seviyesinden 1170 metre yükseklikte olup, genellikle dalgalı düzlüklerin geniş yer tuttuğu bir plato üzerinde kuruludur.
Sarıkaya ilçesinin tarihi ile ilgili çeşitli kaynaklarda bilgiler olmakla birlikte geniş ölçüde yapılmış bilimsel bir çalışma bulunmuyor. Bölgede birçok höyük, tümülüs ve mimari kalıntıların bulunduğu göz önüne alındığında ilçenin tarih boyunca sürekli yerleşim alanı olarak kullanıldığı anlaşılıyor.