TEL AVİV - Haber Ajansı fotoğrafçısı olarak Orta Doğu'da faaliyet gösteren Mossad ajanı Sylvia Rafael'in çektiği fotoğraflar Tel Aviv'de halka açıldı. İsrail dış istihbarat servisi Mossad, 8 Ekim 1965’te başbakana Beyrut’ta konuşlanmış önde gelen birkaç Filistinli militana mektup bombalarıyla suikast düzenleme planını sundu. The New York Times’ın gördüğü tutanaklara göre dönemin Mossad Başkanı Meir Amit Başbakan Levi Eşkol’a “Görevi bir kadın üstlenecek” dedi.
Ajan Beyrut’a gidecek, bombaları bir posta kutusuna atacaktı. Daha sonraki bir toplantıda Amit başbakana bu kadın ajanın Kanada pasaportu kullanan ve Dalmas adlı Fransız ajansında çalışan bir basın fotoğrafçısı olduğunu söyledi.
O FOTOĞRAFLAR HALKA AÇILDI
Bahsedilen kadın Sylvia Rafael’di. Yüzü, daha sonra Norveç’te başka bir üst düzey Filistinli militanı öldürmeyi planlayan ancak yanlış adamı vuran Mossad ekibinin bir üyesi olarak tutuklandığında ortaya çıkacaktı.
Basın fotoğrafçısı olarak yaptığı çalışmalar Rafael’in yabancıların genellikle hoş karşılanmadığı ülkelere, Filistinli militanlar tarafından kullanılan gizli eğitim kamplarına, Arap liderlere, hatta bazı Hollywood yıldızlarına erişimini de ortaya koyuyor. İsrail’in en iyi korunan tesislerinden birinin kalbinde, Mossad arşivinde onlarca yıldır bir bavulda kilitli kalan fotoğraflar bu hafta Tel Aviv’deki İzak Rabin Merkezi’nde halka açıldı.
Serginin küratörleri Rafael’in fotoğrafçılığının casusluk faaliyetinin maskesi olduğunu ancak çektiği karelerin yeteneğini gösterdiğini söylüyor. Bunlar arasında dönemin Mısır Devlet Başkanı Cemal Abdülnasır ve halefi Enver Sedat gibi liderlerin portreleri de var. Liderler fotoğraflarının çekildiğinin farkında değil gibi görünüyor.
YILDIZLAR ARASINDA TANIDIK İSİMLER DE VAR
Lübnan ve Ürdün gibi ülkelerdeki günlük yaşamdan kareler de sergide. Bu yerler bırakın bir Mossad ajanını, herhangi bir İsrailli için bile yasaklı. Rafael için ayrıca Yemen’deki sel ve Cibuti’deki toplumsal huzursuzluk anlarını da görüntülemiş. Fotoğraflarını çektiği Hollywood yıldızları arasında Danny Kaye, Yul Brynner, Vanessa Redgrave ve Eli Wallach da bulunuyor.
Rafael’in işe alınıp eğitildiği dönemde Mossad’ın Gizli Operasyonlar Akademisi’nin komutanı olan Moti Kfir “Sylvia özel biriydi. Herhangi biriyle ilişki kurma ve ona en iyi arkadaşları oldukları hissini verme konusunda olağanüstü bir yeteneğe sahipti” diyor.
BAZI FOTOĞRAFLAR HALA "ÇOK GİZLİ"
Serginin küratörlerinden Ilan Schwarz ise “Çok genç yaşta geleneklere karşı gelen, konfor alanını terk eden ve çok şey feda etmeyi kabul eden bir kadındı. Afrika ve Orta Doğu’daki savaş bölgelerinde fotoğrafçı kimliğini kullandığını öğrenince bu fotoğrafların yerini tespit edersek büyük bir sanatsal değere sahip olabileceklerini düşündüm” diye anlatıyor.
Schwarz, fotoğrafların Mossad’ın eline Rafael’in 1973’te Norveç’te tutuklanmasından kısa bir süre sonra geçtiğini aktardı. Daha sonra Mossad’a başvurarak koleksiyonun kullanıma sunulmasını istediler. Bazı fotoğraflar halen Mossad tarafından çok gizli olarak sınıflandırılıyor. 2005 yılında ölen Rafael’in kendisi de bazı karelerde görünüyor. İstihbarat görevlisi Kfir, bu tür otoportrelerin şüphe uyandırmadan bazı yer veya kişilerin fotoğraflarını çekmeye çalışan ajanlar tarafından yaygın olarak kullanıldığını söylüyor.