İSTANBUL- Milliyet, Sultanahmet’te günübirlik kiralanan evlere düzenlenen operasyonu adım adım izledi. Denetimde 3 katlı bir apartmanın tamamının günübirlik olarak kiraya verildiği ortaya çıktı.
Fatih Kaymakamlığı’na bağlı “Günübirlik Kiralanan Yerler Denetim Komisyonu” yetkililerinin gerçekleştirdiği denetimde üç katlı bir apartmanın kayıtsız günü birlik ev olarak kullanıldığı tespit edildi. Kalanlar Ürdün, Rusya ve Azerbaycan’dandı. İnternet üzerinden uygulamalar aracılığıyla kiraladıkları evlere 20 ile 60 Euro arası para veren bu kişiler, evlerin mühürlenmesinin ardından sokakta kaldı.
Türkiye’de günlük kiralama sistemine olan ilgi her geçen gün artarken vergi tarafında da ciddi kayıplar yaşanıyor. Ev kiralama sırasındaki KDV haricinde, elde edilen kazançtan herhangi bir ek vergi veya gelir vergisi alınamıyor. Bu durum milyonlarca liralık vergi kaybına yol açıyor.
Fatih Belediyesi, kayıtsız kiraya verilen günübirlik evlerin denetlenebilmesi için pankartlı ihbar projesini aralıksız sürdürüyor. İlçenin farklı bölgelerine, “Mahallemizde konaklama amaçlı günlük olarak kiraya verilen bina veya daireleri belediyemizin, 453 14 53 numaralı telefonuna ihbarda bulunabilirsiniz” yazılı pankartlar asılıyor. Kayıtsız olarak günübirlik ev olarak hizmet veren ve çoğu zaman güvenlik sorunlarına da neden olan yerler, vatandaşlar tarafından belediyeye bildiriliyor.
Gelen ihbarlar üzerine Fatih Kaymakamlığı’na bağlı Günübirlik Kiralanan Yerler Denetim Komisyonu yetkilileri, adreslere denetime gidiyor. Yapılan incelemeler sonucunda kayıtsız günü birlik olarak hizmet verdiği tespit edilen yerlere Emniyet ve Maliye yetkilileri tarafından ceza kesilirken Zabıta personeli tarafından da bu yerler mühürleniyor. 2023 yılında 3 bin 466 vatandaş ihbarı geldi. 249 yer, kayıtsız günü birlik kiralama yaptığı tespit edilerek mühürlendi. 2023 yılında ise 540 ihbar geldi, 143 yer mühürlendi.
Milliyet, Günübirlik Kiralanan Yerler Denetim Komisyonu’nun Sultanahmet bölgesinde gerçekleştirdiği o denetimlere katıldı. Denetimde, Küçük Ayasofya mahallesinde bulunan üç katlı bir apartmanın tamamının günübirlik ev olarak kullanıldığı tespit edildi. Denetim sırasında Ürdünlü bir ailenin birinci katı, Rusya’dan gelen iki kız arkadaşın bodrum katı, Azerbaycan’dan gelen bir çiftin de üçüncü katı kiraladığı ortaya çıktı. Ürdünlü aile, tatil için İstanbul’a geldiklerini, kaldıkları yeri Booking uygulaması üzerinden verilen ilanla bulduklarını ve iki gün için 80 Euro (2 bin 400 TL) ödeme yaptıklarını söyledi. Rusya’dan gelenler de aynı Ürdünlü aile gibi Booking uygulaması üzerinden evi bulduklarını ve bir hafta için 397 Euro (12 bin TL) ödeme yaptıklarını söyledi. Azerbaycanlı çift ise, kaldıkları yerin otel olarak söylenildiğini ve kızlarının günlüğü 600 TL ödeme yaptığını belirtti. Para cezası kesilen daireler zabıta görevlileri tarafından mühürlenince, günübirlik evleri kiralayanlar da sokakta kaldı.
Birçok otel işletmecisinin otellerinin kapasitesinin dolmasıyla boş apartmanları kiralayarak günübirlik ev olarak kiraladığı öne sürülüyor. Bazı ev sahipleri de evlerini kiraya vermek yerine kayıtsız günübirlik ev işletenlere evlerini kiralayarak gelir elde ediyor.
Bazı kişiler ise kiraladıkları evleri kiraya veriyor. Uygulamalarda istenilen ücretler, normal otellerin fiyatlarına göre düşük. Denetimler sırasında bir kişinin birden fazla lokasyonda kayıtsız günübirlik ev işlettiği de ortaya çıkıyor.
Usulsüz olarak günübirlik ev olarak kullanıldığı tespit edilen evler mühürleniyor. Konakladıkları yerlerin usulsüzce işletildiğini öğrenen turistler, mühürleme işleminin ardından konuttan ayrılmak zorunda. Uygulamalar üzerinden bulup ödemesini yaptıkları yerden ayrılmadan önce parasını almak için kiraya vereni aradıklarında ise muhatap bulamıyorlar. Kiraya verenler, genelde telefonu açmıyor veya para iadesi yapmıyor.
VATANDAŞTAN TEŞEKKÜR
Dairelerin günübirlik ev olarak işletilmesi aynı apartmanda oturanları da rahatsız ediyor. Milliyet’e konuşan vatandaşlar, apartmana girip çıkanın belli olmadığını, gece geç saatlerde gürültü yapıldığını ve bazen can güvenliklerinden endişe duyduklarını söyledi.
CEZASI NEDİR ?
Emniyet yetkilileri tarafından kayıtsız günübirlik ev işlettiği tespit edilen kişilere 1774 Sayılı Kanun kapsamında 59 bin 704 TL para cezası kesiliyor. Maliye yetkililerinin tuttuğu tutanaklarının incelenmesi sonucunda ayrıca para cezası da kesiliyor.
DEVLETİN VERGİ KAYBI CİDDİ ORANDA ARTIYOR
Türkiye’de günlük kiralama sistemine olan ilgi her geçen gün artarken vergi tarafında da ciddi kayıplar yaşanıyor. Ev kiralama sırasındaki KDV haricinde, elde edilen kazançtan herhangi bir ek vergi veya gelir vergisi alınamıyor. Bu durum milyonlarca liralık vergi kaybına yol açıyor. KDV de zaten fiyatlara dahil. Bir diğer anlamıyla vergisi eklenerek oluşan fiyatlar olduğundan devletin kaybı ciddi manada büyüyor
RUHSAT ALAN YOK
Airbnb sisteminden aylık 30 bin TL gelir elde eden bir kullanıcıdan yüzde 20 yani 6 bin TL’lik KDV alınıyor. Geriye kalan 24 bin TL kazanç üzerinden bir vergi alınmıyor.
Buradan vergi alınabilmesi için turizm tesisine karşılık gelen ruhsat alınması gerekiyor. Bu ruhsata başvuran ise yok. Şayet Airbnb gelirleri beyan edilirse yıllık 70 bin TL - 1.9 milyon TL aralığında gelir elde eden birisi yüzde 15-yüzde 40 arası gelir vergisi ödemek durumunda. Beyan edilen 1.9 milyon TL üste gelirden de yüzde 40 vergi kesiliyor.
Dünyanın pek çok ülkesinde de benzer sorunlar yaşanırken, kimi yasaklarla kimi mahalle-semt bazlı kısıtlamalarla kimi şehirler de ek vergiler veya yüksek cezalarla Airbnb’nin önüne kesmeye çalışıyor.