İSTANBUL- Avrupa ve Balkanlarda yazı geçirdikten sonra Afrika'ya dönüşe başlayan leyleklerin sonbahar göçünde İstanbul üzerinden kafileler halinde geçmeye başladılar. İstanbul’da leyleklerin geçiş noktası olan Güzelce- Tepekent arasında, yoğun leylek göçü sayılırken, şehir üzerinde Anadolu yakasında Kozyatağı üzerinden geçen kafilelerde görüldü.
Mart ayında Afrika'dan yola çıkarak Hatay üzerinden İstanbul'a ve oradan da Avrupa ülkelerine dağılan leylekler, 120 günlük kuluçka dönemi ve yavrularının büyümesiyle yeniden Afrika'ya dönüşe geçti.
'Sonbahar göçü' olarak adlandırılan leyleklerin Afrika yolculuğu İstanbulular tarafından gözlemlendi. Ağustos ayının başından eylül ortasına kadar süren göç yolculuğunda İstanbul üzerinder 1 milyona yakın leyleğin geçit yaptığı düşünülüyor.
Leyleklerin Moskova'nın batısı, tüm Avrupa ülkeleri, Balkanlar ve Türkiye'de ürediklerini belirten çevreciler, baharın müjdesi olarak kabul edilen leyleklerin mart ayında Afrika'dan Türkiye ve Avrupa'ya göç ettiklerini söyledi. Her yıl 1 Ağustos'tan 15 Eylül'e kadar Afrika'ya geri dönüş, yani sonbahar göçünün yaşandığını belirten çevreciler, "Leylekler gelip yumurtlar ve kuluçkaya yatar. Yavruları yumurtadan 38 gram çıkar. Yaklaşık 120 günde yavrular 4,5 kiloya çıkar ve göçe hazır hale gelirler" dedi.
Leyleklerin ve benzeri göçmen kuşların tamamının geçebileceği Avrupa ve Afrika arasında üç geçit bulunduğunu anlatan belirten çevreciler şöyle bilgi verdiler: "Deniz üzerinden geçemeyen bu hayvanlar için geçitler Cebelitarık Boğazı, İstanbul Boğazı, Moskova'nın batısıdır. Ayrıca Doğu Avrupa ülkeleri için Kafkasya’dır. Cebelitarık Boğazı ve Kafkasya'yı göçeden leyleklerin toplam yüzde 10'u kullanıyor. Avrupa'da üreyen leyleklerin yüzde 90'ı ise 'Doğu Göç Yolu' değimiz İstanbul Boğazı'nı kullanıyor. Onların giriş yeri Enes- İğneada arasında 200 kilometre. Tüm Trakya'yı kat ediyorlar. Boğazdan karşıya geçiyorlar. İzmit, Yalova, Bursa, Eskişehir, Konya, Mersin, Adana, Hatay üzerinden Suriye, Lübnan, İsrail, Mısır, Nil Vadisi, ekvatorun güneyine Güney Afrika'ya ulaşıyorlar"
İstanbul'daki göç yolunun dünyada eşi benzeri olmadığını belirten çevreciler sebebin şöyle açıkladılar:"Leylekler 2 bin 500 kilometrelik yola çıkıyor .Avrupa'daki leyleklerin Türkiye’de Enes- İğneada hattında mesafe 200 kilometreye düşüyor. Bu çok önemlidir. Rüzgarın etkisiyle deniz geçemedikleri için sonbahar göçünde Marmara sahiline sıkışıyorlar. Tekirdağ, Marmara Ereğlisi, Silivri, Büyükçekmece ve Sarayburnu yönünde sahile kayıyorlar. Hatta denrizden kaçarak öyle dar Alana sıkışıyorlar ki Güzelce- Tepekent arasındaki 4 kilometrelik alandan neredeyse bu leyleklerin tamamı geçmek zorunda kalıyorlar.”
Kaynaklara göre dünya leylek nüfusunun 400- 500 bin olduğu belirtiliyor. Ancak çevrecilerin yaptığı gözlemlere göre , bu sayının çok daha yüksek olduğu belirtiliyor. Çevreciler leyleklerin sonbahar göçünin hiç şaşmadan 1 Ağustos'ta başlayarak ve 15 Eylül'e kadar sürdüğünü belirterek şunları anlattılar “Göçün en yoğun dönemi 15- 31 Ağustos tarihleri arasıdır. 2009'da BBC televizyonu 'Kuş Bakışı' belgeseli çekti ve helikopterle takip ederek sayıldı. 2014'te tek bir günde 190 bin adetlik sürü görüldü. Avrupa'da her ülkede sayılı leylek var. Bir ülkede bu kadar leyleğin toplanması mümkün değildir. Bu Türkiye’ye ait bir durumdur. Avrupa'da üreyen leylekler Türkiye üzerinde toplanarak Afrika’ya geçiyorlar. Türkiye üzerinden her mevsim yaklaşık 1 milyon leylek geçiyor."
Doğa Derneği, leylek göçünün Türkiye’nin büyük şansı olduğunu belirterek “Dünyada eşi benzeri yoktur. Türkiye eko-turizmin dinamosu olabilecek bir potansiyele sahiptir. Çünkü böyle bir göç sadece leyleklere özgü değildir. Arı şahinleri, şahinler, yılan kartalları, kara çaylaklar, kızıl çaylaklar gibi yaklaşık 250 türden fazla göçmen kuş Türkiye üzerindeki yoldan geçiyor. Yani İstanbul Boğazı'ndan geçiyor. Bunun en dar, en görülebilecek, izlenebilecek yeri Büyükçekmece'nin Güzelce-Tepekent arasındaki 4 kilometrelik mesafedir" dediler.
Göç yolundaki leyleklerin Trakya bölgesinde karşılaştığı en büyük tehlikenin enerji nakil hatları olduğunu belirten Doğa Derneği, bu hatlar nedeniyle onbinlerce leyleğin öldüğünü bildirdi.
Bu konuda dağıtım şirketleriyle görüşmeler yapıldığını belirten Doğa Derneği, “Bizden, 'hangi bölgelerde yoğun ölümler oluyor, gerekli önlemleri alalım' diye ricaları oluyor. Biz de sayımda ölüm olayları yaşanan direk numaraları ve görüntüleri alıyoruz. Sayım bittikten sonra hazırladığımız raporu elektrik dağıtım şirketlerine götürüp, 'Buralarda sorun var' diyeceğiz. Onların da bu sorunu çözme niyeti ve gayretindeler” dedi.
Bölgede BBC ve birçok ülkeden televizyon kanallarının gelip belgesel çektiklerini belirten Doğa Derneği, , Türkiye'den ise medyanın bundan habersiz olduğunu kaydetti. Gönüllüler olarak hem leylekleri korumak, hem de bu turizm potansiyelini tanıtma çabası içinde olduklarını belirttiler.