"Sizinle hep bulutların üzerinde karşılaştık. Oysa aynı yere aitiz."
Ne yazık ki bugün Türkiye'de sayıları 5-6 bini bulan kabin memurlarının kanunda yeri yoktur. Yani ne iş yaptıkları sorulduğunda, "Kabin memuru" dediklerinde bir çok kişi bunun ne olduğunu anlamadığı için ardından "hostes " demeyi de ihmal etmiyorlar.
Bundan bir süre önce, kısa adı TÖSHİD olan Türkiye Özel Sektör Havacılık İşletmeleri Derneği'nin, İstanbul Dünya Ticaret Merkezi'ndeki genel merkezinde yapılan bir toplantıya katıldım. Toplantı, THY dışındaki tüm yerli havayolu şirketlerinin Kabin Hizmetleri Müdürleri veya bir başka deyimle Kabin Ekipleri Amirleri'nin katılımıyla gerçekleşmişti.
Resmi otorite olan Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü'nün geçmişte düzenlediği toplantıdan sonra, geniş katılımlı gayri resmi bu ilk toplantıya halen yolcu taşımacılığı yapan 13 şirketin (Atlasjet, Best Air, Corendon, Free Bird, İnter, İz Air, KTHY, Onur Air, Pegasus, Saga Airlines, Sky Airlines, Sun Ekspres, Ankair ) kabin departmanlarının sorumluları olan müdürler katıldı. Toplantı işveren kuruluşu olan TÖSHİD'in daveti ile kurumun genel sekreteri olan bu satırların yazarı başkanlığında yapıldı. Toplantıda sorunlar en geniş anlamda masaya yatırıldı. Başka yerde konuşulmayan bütün konular burada teker teker konuşuldu ve kayıt altına alındı. Demokratik toplumlarda işçi işveren ilişkilerinin rayına oturduğu bir gerçek. Burada da profesyonel yöneticilerle onların işverenlerinin temsilcisi bir masa etrafında buluştu.
Adına halkın hostes , meslek mensuplarının ise kabin memurluğu dediği bu işle ilgili olarak orada anlatılan bir anekdotu aktarmak isterim. Emrinde 300 genç kız ve delikanlının görev yaptığı yöneticiye mahallesindeki bakkal ne iş yaptığını sorar. Arkadaşımız, "Ben Kabin Ekipleri Amiriyim " diye cevap verir. Bakkalın gözleri ışıldar ve hemen cevabı yapıştırır " Abla biz polis amirlerimizi çok severiz " der... Bu sözlerden gelmek istediğim nokta şudur. Ne yazık ki bugün Türkiye'de sayıları 5-6 bini bulan kabin memurlarının kanunda yeri yoktur. Yani ne iş yaptıkları sorulduğunda "Kabin memuru" dediklerinde bir çok kişi bunun ne olduğunu anlamadığı için ardından "hostes " demeyi de ihmal etmiyorlar. Ama gelin görün ki kanunda böyle bir meslek yok. Elbette bu mesleğe gönül veren, emek veren, bütün arkadaşlarımızın kanuni bir isme kavuşmasını arzu ederiz.
Geride bıraktığımız 31 Mayıs Dünya Hostesler Günü idi. Bunu bir çoğumuzun bildiğini sanmıyorum. Bırakın sizleri havacılık sektörünün bir çok mensubu da bu günden habersizdi. Allah'tan bu meslek mensuplarının çok faal ve de işini iyi yapan yöneticileri olan bir derneği var. Derneğin adı TASSA (Turkish Airlines Stewards and Stewardesses Association / Türk Hava Yolları Hostes ve Kabin Memurları Derneği). Fakat bir kaç yıl önce yapılan bir değişiklikle dernek sadece Türk Hava Yolları'nda çalışan kabin memurlarının yanı sıra özel havayolu şirketlerinin mensuplarını da bünyesine katmıştır.
Bu nedenle adı Hava Yolları Kabin Memurları Derneği / Cabin Crew Members Associations ) olmuştur. Fakat bu ilk kullanılan İngilizce TASSA kısaltması bugün bile geçerliliğini korumaktadır. Türkiye'de kabin memurları ilk kez 10 Mayıs 1965'te örgütlendiler. Tam 43 yılı geride bırakan derneğin bugün 2 bini aşkın üyesi vardır. Üzülerek söylemek isterim ki mesleki ve sosyal kazanımlar için kurulan bu derneğe sektördeki 4 bin kişi henüz üye değildir. Bir an önce tüm havayolu şirketlerinde örgütlenmenin tamamlanarak bu mesleğe daha da güç kazandırılması gerekmektedir.
31 Mayıs Dünya Hostesler Günü zaman zaman düzenlenen etkinliklerle kutlanıyor. Arşivlere baktığımda 1999 yılında zamanın Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in o zamanki TASSA Başkanı Yasemin Yurttagülen'e tebrik mesajı gönderdiğini ve çok güzel bir balo ile günün anlam ve önemine uygun olarak kutlandığını görüyorum.
Daha sonraki yönetimler de önemli başarılara imza attılar. Neşe Kocaoğlu'nun yaptıklarını görmemek vefasızlık olur. Emeği büyüktü. Ondan bayrağı devralan Berna Tanyolaç ve ekibinin gayretleri ortada. Gece gündüz demeden mesleği yüceltmek, üyeyi onurlandırmak için ter döküyorlar.
Tabii , kabin memurları da tıpkı diğer havacılık sektörü emekçileri gibi bir Hava -İş Kanunu'nun çıkmasını isterler. Elbette ekonomik kazanım iyi bir şey olsa gerek. Ama bir yanda petrol krizi ile zor durumda olan şirketler, öte yanda sorunlara çoğu zaman ideolojik gözlükle bakan bir sendika. Hal böyle olunca işveren karşısında "Hep bana, rabbena" mantığıyla, nalıncı keseri gibi hareket eden sendikayla kol kola yürüyünce diğer emekçilerin yasal statüye kavuşmaları da bir başka bahara kalmaya devam ediyor. Yani birileri, hak hukuk diye hareket ederken kimlerle yola çıktıklarına dönüp bir daha bakmalı derim.
Türkiye'de her genç kız değilse bile, çemberi kırmak ve sınıf atlamak isteyen bir çok yoksul aile kızları kabin memuru olmak istiyor. Ama bu ne yazık ki gerçekleşemiyor. Çünkü bu meslek artık belli standartları taşımayanları bünyesine alamıyor. Örneğin, Karakoçan Lisesi'nden mezun olan bir genç kızımızın, kabin memuru olması imkansız gibi bir şey. Gönül arzu ederdi ki, bu eğitim sistemi onlara da İngilizce öğretse ve onlar da diğerleri gibi bu mesleğe girebilseler. Ama olmuyor, ne yazık ki olamıyor.
Havacılıkta en büyük halkla ilişkilerci olan kabin memurları şirketlerin görünen yüzü, vitrinidir. Asıl yatırım onlara yapılmalı, asıl önemli eğitimler onlara verilmeli ve onların mesleki gelişimi hızla sağlanmalıdır. Ve bir başka gerçeğin altını da çizmek lazım ki, onlar içerdekilerin (kokpittekiler) yarısı kadar değer kazanmalılar. Ülkemizin ekonomik geri kalmışlık tarihini yazanlar, fırsat eşitliğini, ücret eşitsizliğini ve hak edenin hakkını alamayışını da bir gün elbette yazacaklar.
Gökyüzünün mavi melekleri diye tanımlanan havayolu emekçilerinin gününü gecikerek de olsa kutluyor, geleceğin onlar için çok daha mutlu olmasını diliyorum.
Hostesler Günü'nde, THY, Talya, Birgen, Atlasjet ve Worldfocus mensubu görev şehidi arkadaşlarımızı rahmetle anıyorum.