ANKARA- Savunma Sanayi Başkanlığı’nın, 5 yangın söndürme uçağı satın almak için ihale açtığı ortaya çıktı. Tüm süreçleri gizli tutulan ihalede son aşamaya gelindiği öğrenildi.
Resmen açıklanmasa da tüm işaretler Rus Beriev Be-200 uçaklarını gösteriyor. Rus basını, iflasın eşiğinde olan şirketin Türkiye’nin siparişlerine bel bağladığını yazıyor. SSB, 2.4 milyarlık olduğu belirtilen ihaleyi istediği şirkete verme imtiyazına sahip.
Gizli ihale, bu yıla kadar yangınlarla mücadele için uçak tedariği konusunda sorumlu olan Orman Genel Müdürlüğü'nün (OGM), Sözcü'nün sorusuna verdiği yazılı yanıtla açığa çıktı.
OGM açıklaması şöyle:
“5 adet uçak alımı süreci haberde konu edilen ve kiralanması planlanan 20 adet uçaktan farklı bir süreçtir. Uçak alımı ve teslim edilmesi süreci tamamlanana kadar geçen sürede orman yangın söndürme çalışmalarının zafiyete uğramaması için ihtiyaç duyulan hava araçları, kiralama suretiyle karşılanacaktır.
5 adet uçak alım süreci devam etmektedir. Satın alma sürecini Savunma Sanayii Başkanlığı yürütmektedir, gerekli bilginin oradan talep edilmesi gerekmektedir.”
SSB, ise Mayıs ayından bu yana satınalma ihalesi konusundaki ısrarlı sorularını yanıtsız bırakıyor.
Peki bu 5 uçak nereden alınacak. Rus medyasında çıkan haberler ve son 3 yıldır yaşanan gelişmeler bu uçakların Rus yapımı Beriev Be-200 uçakları olduğunu neredeyse kuşku bırakmayacak şekilde gösteriyor.
Orman Bakanı Bekir Pakdemirli Beriev’i bizzat test etmişti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rus yangın söndürme uçaklarını ilk olarak 2019 Ağustos ayında Rusya ziyaretinde gördü. Rus uçağının düşürülmesi sonrası gerilen ilişkiler yeni yeni yumuşamaya başlamıştı. Uçak bizzat Putin tarafından, ellerinde dondurmayla gezdikleri fuarda Erdoğan'a gösterildi.
Erdoğan hemen talimat verdi. Hiç zaman kaybedilmeden Eylül ayında Orman Bakanı Bekir Pakdemirli Rusya’ya gitti. Be-200 yangın söndürme uçağının kokpitine oturup fotoğraf çektirdi.
Uçaklar Türkiye’ye getirildi. TEKNOFEST'te sergilendi. Hazır uçak olmadığı için kiralama kararı verildi. Usulen bir ihale açıldı.
Beriev uçaklarını üreten Taganrog'un ana hissedarı United Aircraft Corporation'ın CEO'su Yuriy Grudinin, “Türkiye, 4 adet jet amfibi uçağı için ihale açtı. Jet amfibi uçağı sadece bizde var” deyiverdi. İhaleye birkaç gün vardı. Sürpriz olmadı. Be-200'ler 2020 ve 2021 yıllarında kiralama yoluyla Türkiye'de kullanıldı. Uçaklardan biri Ağustos ayında Kahramanmaraş'ta orman yangınına müdahale ederken düştü, 5 Rus 8 kişi hayatını kaybetti. Kazanın nedeni açıklanmadı.
“2.4 MİLYARA 5 UÇAK”
Öte yandan, Orman Genel Müdürü Bekir Karacabey'in 16 Kasım günü kurumun bütçesiyle ilgili toplantılar sırasında bu işe ne kadar para harcanacağını da açıkladı. Karacabey şöyle konuştu:
“2022 yılı bütçesinde yangın söndürme uçağı alınması ile ilgili 2 milyar 400 milyon liralık bir bütçe ayırdık. İnşallah bu yıl bitmeden ihalesi sonuçlanacak. 5 orman yangını söndürme uçağını artık kendi demirbaşımıza geçirecek ve kullanmaya başlayacağız. Bununla ilgili hazırlıklarımız tamamlandı.”
KARAR ERDOĞAN'IN
İşin SSB'ye verilmesi, ihalenin istenen firmaya rahatça verilmesi anlamına geliyor. Süreci SSB işletiyor, son kararı, Savunma Sanayi İcra Komitesi (SSİK) veriyor. SSİK'in başkanlığını Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Erdoğan yapıyor.
RUS BASININDA ÇIKAN İDDİA: İFLAS
Konunun Rusya tarafında da çarpıcı detaylar var. Rus basınında çıkan haberlere göre Beriev uçaklarını üreten Taganrog Havacılık iflasın eşiğinde… Taganrog milyarlarca ruble zararla çalışıyor. Geçen yıl 3.43 milyar ruble zarar açıkladı.
Haberlere göre şirket yönetimi, Türkiye'ye yapacağı Be-200 teslimatlarına güveniyor. Rus İnterfaks Haber Ajansına konuşan Rostov Bölge Vali Yardımcısı İgor Sorokin, Be-200 amfibi uçaklarının üretildiği Taganrog Havacılık Bilim-Teknik Kompleksi’nin iflasın eşiğinde olduğuna dair iddialara yanıt verdiği sırada Türk hükümetiyle yapılan görüşmelerden bahsetti. Sorokin Türk hükümetiyle yangın söndürme modifikasyonuna sahip uçakların sevkiyatı için müzakereler yürüttüklerini açıkladı.
‘SİPARİŞLERİ TESLİM EDEMEDİ’
Basına yansıyan haberlerde, bir icra davasında Rusya Savunma Bakanlığı ile uçak fabrikası arasında Be-200ChS tipi uçakların temini için bir devlet sözleşmesi imzalandığı ancak sözleşmede belirtilen uçakların hiçbirinin teslim edilmediğinin tespit edildiği yazıldı.
NE KADAR?
Be-200 uçaklarının fiyatları konusunda çeşitli bilgiler var. Piyasada 35 milyon dolar ile 70 milyon dolar arasında rakamlar konuşuluyor.
Orman Genel Müdürlüğü'nün açıklamasında 5 uçak için 2 milyor 400 milyon lira bütçe ayrıldığı kaydedildi. Basit hesapla her bir uçağın yaklaşık 500 milyon liraya malolacağı düşünülebilir.