İSTANBUL - 1 Haziran'da başlayan normalleşme süreci, şehirlerarası ulaşım kısıtlamasının kalkması, lokantaların yeniden hizmet vermeye başlaması ve nikâh / düğün salonlarının açılış tarihinin netleşmesi turizm, yemek, kuyumculuk harcamalarını artırdı. TEPAV'ın COVID-19’un Tüketici Harcamalarına Etkisi çalışmasına göre 5 Haziran haftasında harcamalar yüzde 35 arttı. İlk COVID-19 vakasının görüldüğü mart ayında harcamalar yüzde 14 azalmış, tüketiciler temel ihtiyaçlara yönelmişti. Nisanda sokağa çıkma yasakları başlamış, tüm harcama kalemleri düşmüştü. Normalleşme planının açıklandığı, AVM’lerin açıldığı, çeşitli iller için şehir giriş-çıkış kısıtının kaldırıldığı Mayıs ayında banka ve kredi kartı ile yapılan harcamaların tutarı Nisan 2020’ye kıyasla yüzde 44 artmıştı. 5 Haziran haftasında 19.3 milyar TL harcandı. Bu tutar geçen yılın aynı döneminin yüzde 7 altında
11 Mayıs'ta ilk adımları atılıp,1 Haziran'da başlayan normalleşme süreci ve 8 hafta uygulanan hafta sonları ve resmi tatil günlerinde sokağa çıkma yasaklarının sona ermesi turizm, yemek, kuyumculuk harcamalarını artırdı. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı'nın (TEPAV) COVID-19’un Tüketici Harcamalarına Etkisi çalışmasına göre 5 Haziran haftasında harcamalar haftalık olarak yüzde 35 arttı.
En fazla artış konaklama, araba kiralama, yemek, seyahat acenteleri/taşımacılık ve havayolları harcamalarında görüldü. Şehirlerarası ulaşım kısıtlamasının tamamen kalkması, lokantaların tedbirlere uymak koşuluyla yeniden hizmet vermeye başlaması ve nikâh/düğün salonlarının açılış tarihinin netleşmesiyle konaklama harcamaları yüzde 82, havayolları harcamaları yüzde 81, kumarhane/içkili yerlerdeki harcamalar yüzde 73, seyahat acenteleri/taşımacılık harcamaları yüzde 70, yemek harcamaları yüzde 58 arttı.
5 Haziran haftasında banka kartı ve kredi kartı kullanılarak 19.3 milyar TL tutarında harcama yapıldı. Harcama tutarı yüzde 35 arttı. Harcamaların yüzde 21’ini market ve alışveriş merkezleri, yüzde 10’unu elektrik-elektronik eşya, bilgisayar ve yüzde 8’ini çeşitli gıda harcamaları oluşturdu. Harcamaların yüzde 27'si internet üzerinden yapıldı. Önceki haftaya göre market ve alışveriş merkezleri harcamaları yüzde 23, elektrik-elektronik eşya, bilgisayar harcamaları yüzde 47, çeşitli gıda harcamaları yüzde 34 ve internet üzerinden yapılan alışverişler yüzde 11 arttı.
Türkiye’de ilk COVID-19 vakasının görüldüğü mart ayında harcamalar, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 14 azalmıştı. İlk vaka mart ayının 10'unda tespit edilmiş, tüm harcama kalemlerinde azalış görülmüştü. Okulların online eğitime geçtiği, uçuş seferlerinin durdurulduğu ve şehirlerarası ulaşımın valilik iznine bağlandığı mart ayında tüketiciler, panik tüketim ile temel ihtiyaçlara yöneldi. 13 Mart haftasında panik tüketim nedeniyle harcamalar (sağlık/sağlık ürünleri/kozmetik, elektrik-elektronik eşya, bilgisayar ve internet üzerinden yapılan alışverişler) arttı, 20 Mart haftasında zorunlu tüketim harcamalarına (market ve alışveriş merkezleri ve çeşitli gıda alışverişleri) yönelim görüldü. 27 Mart haftasında ise bir önceki haftaya kıyasla tüm harcama kalemlerinde azalış yaşandı.
NİSAN'DA ÖNLEMLER ARTTI HARCAMALAR AZALDI
Nisan ayında ise aktif vaka sayısının artışıyla önlemler artırıldı ve 8 hafta sürecek hafta sonları ve resmi tatil günlerinde sokağa çıkma yasakları başladı. Nisanda mart ayına göre market ve alışveriş ve elektrik-elektronik eşya, bilgisayar harcamalarındaki sınırlı artışların haricinde tüm harcama kalemlerinde azalış görüldü.
ONLINE EĞİTİME GEÇİŞ ETKİLEDİ
3 Nisan haftasında ise online eğitime geçiş ile eğitime yönelik harcamalara yönelim oldu. Elektrik-elektronik eşya, bilgisayar harcamaları önceki haftaya kıyasla yüzde 9, eğitim/kırtasiye/ofis malzemeleri harcamaları ise yüzde 14 arttı. Yapı malzemeleri, hırdavat, nalburiye harcamasının da yüzde 7 artması dikkat çekti.
10 Nisan haftasında harcamalar, ilk COVID-19 vakasının görüldüğü 13 Mart haftasına kıyasla yüzde 37 azalırken, tüm harcama kalemlerinde azalış görüldü.
TÜKETİCİ KEMER SIKTI
17 Nisan haftasında harcamalar, 10 Mart haftasına kıyasla 1.7 milyar TL arttı. En fazla artış doğrudan pazarlama, bireysel emeklilik, sağlık/sağlık ürünleri/kozmetik, market ve alışveriş merkezleri, giyim ve aksesuar, mobilya ve dekorasyon, kuyumcular ve çeşitli gıda harcama kalemlerinde görüldü.
24 Nisan haftasında zorunlu tüketim harcamalarında düşüş yaşandı.
MAYIS'TA HARCAMALAR ARTMAYA BAŞLADI
Aktif vaka sayısının azaldığı, normalleşme planının açıklandığı, AVM’lerin açıldığı, berber ve kuaför gibi işletmelerin faaliyetlerine başladığı ve çeşitli iller için şehir giriş-çıkış sınırlandırılması bitirildiği Mayıs ayında ise tüketici harcamalarının toplamında ve tüm harcama kalemlerinde bir önceki aya kıyasla artış görüldü. En fazla artış kamu/vergi ödemeleri, havayolları, giyim ve aksesuar, kuyumcular, kulüp / dernek /sosyal hizmetler ve mobilya ve dekorasyon harcamalarında görüldü. Ancak bu harcama kalemleri Mayıs 2019 seviyelerine ulaşamadı. Mayıs ayında yıllık bazda en fazla artış gösteren harcama kalemleri ise elektrik-elektronik eşya, bilgisayar, market ve alışveriş merkezleri, diğer, doğrudan pazarlama ve çeşitli gıda harcamaları oldu.
İNTERNETTEN ALIŞVERİŞ YÜZDE 43 YÜKSELDİ
1 Mayıs haftasında internet üzerinden yapılan alışverişler, bir önceki haftaya kıyasla yüzde 43 arttı. Toplam harcamaların 4,9 milyar TL’si (yüzde 32) internet üzerinden yapıldı. 13 Mart haftasında her 5 liralık harcamanın 1’i internet üzerinden yapılırken, 1 Mayıs haftası itibariyle her 3 liralık harcamanın 1’i internet üzerinden yapılmış oldu.
BANKA VE KREDİ KARTIYLA YAPILAN HARCAMALAR 2019'U YAKALADI
8 Mayıs haftasında banka ve kredi kartı ile yapılan harcamaların tutarı, 2019 yılı seviyesini gördü.
15 Mayıs haftasında banka ve kredi kartı ile yapılan harcamaların tutarı, 2019 yılı seviyesinin üzerine çıktı
29 Mayıs haftası verilerinin açıklanmasıyla mayıs ayındaki harcamaların tutarı 80.2 milyar TL seviyesine ulaştı. Böylece Mayıs 2020’de banka ve kredi kartı ile yapılan harcamaların tutarı Nisan 2020’ye kıyasla yüzde 44 arttı. Mayıs ayında harcamalar, bir önceki yılın aynı ayına kıyasla ise yüzde 11 azalış kaydetti. Mayıs ayı tüketici harcamaları, tüketici yönünde normalleşme algısının oluşmaya başladığını düşündürmekle birlikte hâlâ geçen yılki seviyesinin gerisinde kaldı.
2019'UN YÜZDE 7 ALTINDA
5 Haziran haftasında banka kartı ve kredi kartı kullanılarak 19.3 milyar TL tutarında harcama yapıldı. Önceki haftaya kıyasla harcama tutarı yüzde 35 arttı. Bir önceki yılın aynı dönemine (15 Mart –7 Haziran 2019) göre 13 Mart –5 Haziran 2020’de yapılan harcamaların tutarı yüzde 7, işlem adedi ise yüzde 17 azaldı.