Cahit AKYOL
İSTANBUL- Kaybolan eski kültürlerini yaşatmak ve canlandırmak amacıyla İstanbul’daki birçok eski hamam atağa geçti. Hamam işletmecileri, son yıllarda SPA’ların rekabetinden etkilendiklerini ve bu akımın gerisinde kalmamak için tarihi hamam geleneğini geri getirmeyi kendilerine misyon edindiklerini söylüyor. Bu rüzgarda Çemberlitaş Hamamı’nın bir bölümü de SPA haline getirdi.
Minyatürler, gravürler, resimlerle süslenen Türk hamamları, tarih sahnesinden birer birer çekiliyor. Filmlere, romanlara, hikayelere konu olan İstanbul hamamları, artık tarih olma arifesinde. İstanbul’da 1952’de faaliyette olan 73 hamamdan bugün sadece 30-35’i ayakta. Halbuki hamamların son yıllarda gelişen ve büyüyen SPA ve wellness sektörünün bir parçası olarak atağa kalkmaları, onlardan alacakları rüzgarla silkinmeleri gerekiyordu. Ancak tam tersi oldu. Son yılarda hamam sektöründe bir gerileme başladı. Hamam sahipleri geç de olsa işin farkına vardı, 2008’e atak yaparak girdi.
YIKANIRKEN SİGORTALAYAN HAMAM SPA DA AÇTI
Çemberlitaş Hamamı, İstanbul’un tarihi özelliğini koruyan hamamları arasında. 1584’te Nurbanu Sultan tarafından yaptırılmış. Mimar Sinan’ın en güzel eserlerinden birisi. Erkek ve kadınlar için ayrı bölümleri var. Çemberlitaş Hamamı bu yıla yeniliklerle giriyor. İki yıldır İstanbul Üniversitesi Tıbbı Ekoloji ve Hidro Krolomotoji Anabilim Dalı ve Türkiye Kaplıcalar Birliği Başkanı Prof. Dr. Zeki Karagülle danışmanlığında çalışıyorlar. 1912’de kapatılan ve uzun yıllar muhallebici olarak kullanılan bölümünü mart ayında kadınlar hamamı olarak hizmete açacaklar. 2.5 milyon YTL harcanarak yapılan çalışmalar sonunda hamamın yeni bölmelerinin SPA olarak hizmet vermesi planlanıyor. Ayrıca suyunun içine doğal tuzlar ve mineraller eklenerek bazı bölümleri fizik tedavi üniteleri haline getirildi. Çemberlitaş Hamamı, her gün 06.00-24.00 arası açık. Köpük masaj ve yıkanma ücreti olarak girişte 40 YTL alınıyor. Oluşabilecek kazalara karşı her müşteri 3 bin YTL’ye sigortalı. www.cemberlitashamami.com.tr Tel: (212) 520 18 50.
SPA’LARLA REKABET İÇİN KREMLİ MASAJ
Eminönü’nde 1710 yılında açılmış olan Sultanahmet Hamamı, geleneksel Türk kültürünü ön plana çıkaran bir hamam. Kadın ve rekek olmak üzere iki ayrı bölümü var. İsteyenler için küçük bir karışık kısım da bulunuyor. Köpük masajı ve kese 40 YTL. SPA’larla rekabet için bir süre önce krem masajı da eklenmiş. Her gün 07.00- 24.00 arasında açık. Kremli masajla birlikte fiyat 60 YTL. www.sultanahmethamami.com Tel: 513 72 04
GALATASARAY HAMAMI YENİLENDİ
Galatasaray Hamamı’nın 4’üncü kuşak işletmecisi Can Cenik ilk hareke geçenlerden: "Yenilenmek gerek, rakiplerle mücadele etmek gerek. Çünkü SPA ve sauna trendi hamam kültürünü yok etmeye başladı. Yerli müşterilerin bir bölümü hamamlardan uzaklaştı. Öbür yandan da hamamlar yabancı turistlerden daha fazla ilgi görmeye başladı. Bu denge içinde müşteri kaybetmedik ama yenilenmek gerektiğini düşündük. Hamamın göbek taşını ve ince el işi oymaları tek tek yeniledik. Turistik işletme belgesine sahip tek hamam olan Galatasaray Hamamı’nı yepyeni görüntüsüyle ve mistik havasıyla 2008’e hazırladık. Türk hamamlarının SPA’lara karşı savaş vermesi lazım. Çünkü bu kültür yok oluyor."
Galatasaray Hamamı’nda kadınlar ve erkekler ayrı bölümlerde yıkanıyor. Ancak turistler için kadın ve erkeklerin birlikte kullanabilecekleri bir bölüm de var. Giriş 40 YTL. Kese yaptırmak isteyenler 4, masaj isteyenler 5 YTL ödüyor. Erkekler bölümü 07.00-22.00, kadınlar bölümü 08.00- 20.00 saatleri arasında açık. Hamam haftanın her günü hizmet veriyor. www.galatasaryhamami.com Tel: (212) 249 43 42
GÜL BABA’NIN SULTAN BAYEZİD’DEN İSTEĞİ
Galatasaray Hamamı, Galatasaray külliyesi ile birlikte Sultan Bayezid tarafından 1481’de inşa edildi. Galatasaray Hamamı’nın yapımı gizemli bir hikáyeye dayanıyor: Sultan Bayezid, o zamanlar şu anki Galatasaray Lisesi ve Galatasaray Hamamı’nın yer aldığı arazi içinde bir kulübe görür. Bu kulübe Gül Baba’ya aittir. Sultan Bayezid "Gül Baba bir dileğin var mı?" diye sorar. Gül Baba da "Bu arsaya yüzyıllara hükmedecek, içinde büyük bir mektep ve büyük kubbeli hamam bulunacak bir külliye yaptırırsanız çok iyi olur" der. Sultan Bayezid bu dileği aynen kabul ederek 1481’de külliyeyi inşa ettirir. Gül Baba’nın yatırı halen külliye içindedir ve Galatasaray Lisesi ve hamamı da Gül Baba’nın istediği gibi yüzyıllara hükmetmektedir.
REZERVASYONLU HAMAM
Sinan’ın eseri, Beyazıt’taki Süleymaniye Külliyesi’nin önemli bir parçası olan Süleymaniye Hamamı 85 yıl kapalı kalmıştı. 4 yıl önce restore edilerek yeniden hizmete açıldı. Hedef kitlesi turistler olduğu için sadece otel ve acenteler kanalı ile gelen rezervasyonlu müşterilere hizmet veriyor. Hamam yöneticileri gelen turistlerin ülkelerinde zaten SPA ve wellness merkezleri olduğunu, bu yüzden Türk hamamı özelliklerine ağırlık verdiklerini söylüyor. 10.00-22.00 arası her gün açık. Yıkanma, kese, masaj 30 Euro. www.suleymaniyehamami.com Tel:(212) 520 34 10.
HAMAMIN KURALLARI
Gelen müşteri hamam meydanında karşılanır.
Oda görevlisi kullanacağı odayı gösterir, takunya ve peştamal verir.
Peştamalını bağlayıp takunyasını giyen müşteriyi bu kez keseci veya masajcı karşılar.
Müşteri üzerine serme yayılan göbek taşına uzanır. Banyo öncesi en az 20 dakika göbek taşında uzanıp, terler. Bu ter vücudunu kese için hazırlamış olur.
Daha sonra kurna başına alınır. Önce kese daha sonra da köpük banyosu yaptırılan müşteri masaj için tekrar göbek taşına yatırılır.
İsteğe göre masajdan sonra soğuk bir şok duşu alır.
Servisi tamamlanan müşteri ılıklık kısmında banyo ve saç havlusunu teslim aldıktan sonra hamam meydanına geçer. Ziyaretçi, odasında veya hamam meydanında kaldığı 15-20 dakika süresince normal vücut sıcaklığına yeniden kavuşur. Bu arada, kendisine soğuk veya sıcak içecekler ikram edilir.