Abdurrahman Büyükkeskin
Antalya - Avrupa Birliği (AB) Yeşil Mutabakat kapsamındaki öncelikli alanlardan bir tanesi enerji sisteminin karbonizasyonu. Bu dönüşümü de yenilenebilir enerji üzerine inşa ediyor.
Ege İhracatçı Birlikleri’nin Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği ile birlikte çevrimiçi düzenlediği “Geleceğimiz Güneşimiz” seminerinde; Avrupa Yeşil Mutabakatı’na uyum sürecinde güneş enerjisinin rolü, güneş enerjisinin yeni uygulama alanları ve bu yatırımların finansmanı gibi konular tartışıldı. Sanayi sektörü, elektrik tüketiminde yüzde 45’le birinci sırada
“Sanayi sektörü, elektrik tüketiminde yüzde 45’le birinci sırada yer alıyor. Kömür, sıvı yakıt ve doğalgazdan üretilen elektrik, toplam üretimimizin yüzde 56’sına tekabül ediyor. Yenilenebilir enerji ve atıklardan elde edilen elektrik üretimimiz geçen on yılda on kattan fazla artış göstermiş. Ama buna rağmen, toplam elektrik üretimindeki payı yüzde 17 seviyelerinde. Hala elektrik üretimimiz önemli derecede fosil yakıtlara bağlı. Kısacası, iklim değişikliği ile mücadelede ise en büyük pay biz sanayicilere düşüyor. Bu konuda Paris Anlaşması gibi çok önemli adımlar atıldı.”
Ege İhracatçı Birlikleri’nin 2020 yılını ‘Sürdürülebilirlik Yılı’ ilan ettiğini açıklayan Jak Eskinazi, 2021 yılında da aynı şekilde çalışmalarına devam ettiklerinden bahsetti.
“Tüm üyelerimize sürdürülebilirlikle ilgili bilgilendirici bültenler iletiyoruz. Global Compact’a Türkiye'den üye olan, “Sıfır Atık Projesi”ne üye olan ilk İhracatçı Birliği olduk. "EİB Sürdürülebilirlik Günleri" adı altında çok kapsamlı bir eğitim serisi düzenledik. AB Yeşil Mutabakatı’na uyum süreci gibi birçok konuyu irdeliyoruz, güncel gelişmeler hakkında üyelerimizi bilgilendiriyoruz. Ege İhracatçı Birlikleri bünyesindeki sektörler, sürdürülebilir ve çevreye duyarlı üretimi, Ticaret Bakanlığı desteğiyle gerçekleştirilen Sürdürülebilir Ur-Ge projeleriyle artıracak. Hazır giyim sektörü ile başladığımız çalışmalarımızdan çok başarılı sonuçlar elde ettik.”
Yenilenebilir Enerji Ekipmanları İhracatçıları Birliği’nin kurulmasıyla ilgili değerlendirmelerin devam ettiğinin bilgisini paylaşan Jak Eskinazi, “Yenilenebilir enerji kaynaklarına yapılan yatırımların ve teşviklerin artırılması, ve Türkiye’nin toplam elektrik üretimindeki payının artmasını istiyoruz. Tükenmeyen, ucuz, güvenilir, çevre dostu, yerli ve yenilenebilir enerjiler önceliğimiz olmalıdır. Enerjinin sürdürülebilir bir şekilde üretimi ve tüketimi hepimizin geleceğidir.” dedi.
Dünyada ve Türkiye’de, güneş enerjisi santrallerine yapılan yatırımlar yıldan yıla, hızlı bir şekilde arttığına değinen Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı İsmail Gülle şöyle devam etti:
“Ülkemiz yıllık 2 bin 741 saat toplam güneşlenme süresi ve yıllık toplam bin 527 kilowatt saat gelen güneş enerjisi değeri ile, önemli bir güneş enerjisi potansiyeline sahiptir. 2020 yılında, fotovoltaik pazarının genel durumunu incelediğimizde, Çin 253,4 megawattlık toplam kapasitesiyle zirvede yer alırken, Avrupa Birliği 151,3 ABD 93,2 megavatlık kapasiteleriyle ilk 3 ülke arasında yer aldı. Avrupa Birliği ülkeleri arasında Almanya 53,9 megawattlık kapasitesiyle zirvede yer alıyor. Bu 3 ülkenin 2020 yılında da yatırımlarında hız kesmeyerek yıllık bazda en çok kapasite artışı gerçekleştiren ülkeler olmasıdır. Özellikle Çin’in öncülüğünde Asya Pasifik’teki yatırımlar, oldukça önemli seviyelere gelmiş durumda. Öyle ki, 2020’de Asya pazarı toplam payını yüzde 61 seviyesine çıkarmayı başardı.”
Gülle, ülkemizde 2020 yılında pandemiye rağmen 1 megawattlık kurulum gerçekleştirildiğini fotovoltaik üretimin elektrik talebine katkısının, artan enerji ihtiyacını da göz önüne aldığımızda her geçen gün daha da önem kazandığını şöyle örnekliyor:
“2020 yılında, Honduras elektrik talebinin yüzde 13’ünü, Avusturya yüzde 10,7’sini, Almanya yüzde 9,7’sini ve Türkiye yüzde 5,9’unu fotovoltaik kaynaklardan karşıladı. Ülkemiz, toplam enerji talebine fotovoltaik kaynaklarla cevap verme noktasında 2020 yılında on dördüncü sırada yer aldı. Avrupa Birliği ortalaması ile yaklaşık olarak aynı değeri yakalamamız önemli bir başarı olarak öne çıkarken, AB’ye kıyasla potansiyelimizin çok daha fazla olduğunu unutmamamız gerekiyor.”
Yeni YEKA geliyor: Türkiye yenilenebilir enerjide merkez olmaya hazırlanıyor
Ülkemizde güneş enerjisi sistemlerinde kullanılan çelik yapı, kablo, trafo kesici, panel, panelin hücresi gibi ürünler artık üretilmekte ve ihracat noktasında da ciddi paylar aldığını açıklayan GENSED Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği Başkanı Halil DEMİRDAĞ, “İzmir'den olan bir şirketimiz şu anda dünyanın en büyük projelerine çelik yapı göndermekte. YEKA projemiz ile Türkiye'de sanayicinin eskiden bahsettiği yeşil enerji pahalıdır imajını değiştirdik. Bunun birçok sebebi var. Dünyadaki teknolojik ucuzlamalar, teknolojik gelişmeler ve ülkemizde bunun bir sektör haline gelmiş olması ve birçok maliyetin artık ciddi olarak azalması. Daha geniş katılım olması için yine 50 MW daha 100 MW gibi bir beklentiyle yeni YEKA yapılacak. Sektör olarak ülkemiz için çok rekabetçi fiyatlar verebileceğim.” dedi.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Başkanı Mustafa Yılmaz, Türkiye'nin Avrupa'da ve dünyada son yıllarda en hızlı güneş panellerini, güneş santrallerini kuran ülkeler arasında üst sıralarda yer aldığını söyledi.
“Çünkü 10 bin megavatları zorluyoruz. Son 5 yılda kurulu gücümüz 22 kat arttı. 2005 yılında 295 megavatlık bugün lisanslı ve lisanssız GES’imiz 7 bin megavatın üzerinde, 8 bini zorluyoruz. 2021’in ilk başında yarım milyar kilowatt ın üzerinde üretimimiz güneş kaynaklarıyla gerçekleşti. Güneşten elektrik üretiminde Avrupa'da 6’ıncı sıradayız. Maliyetlerin düşmesi bizim yatırımlarımızı olumlu etkileyecek ve Türkiye'nin bir panel üretim üssü olması konusunda avantajlar sağlayacak. Yurt çapında bir güneş seferberliği başlatmalıyız.
Güneş enerjisinde arazi kurulumları
Yılmaz, “Arazi kurulumlarıyla ilgili kısıtlamayı çatıları teknik sebeplerle müsait olmayan kişileri göz önünde bulundurarak önce kanun daha sonra da yönetmelik değişikliğiyle genişlettik. Artık tüm gerçek ya da tüzel kişilerin aynı dağıtım bölgesindeki tüketimleri için aynı ya da farklı ölçüm noktasında arazi kurulumları da gerçekleştirilecek. Elektrik üretimi çok yüksek olan çimento, maden, otelcilik sektörleri iletim seviyesinde bu yatırımlarını gerçekleştirecek.” dedi.
Türkiye’nin kapasite kullanım oranı yüzde 80’lerde
Küresel iklim değişikliğinin ekonomik maliyetinin 2030’a kadar yıl 300 milyar dolar, 2030’dan sonra ise her yıl 500 milyar dolara ulaşacağı, toplamda 2050 yılına gelindiğinde 8 trilyon dolar kayıpla karşı karşıya olunacağı öngörüsünü paylaşan TBMM San. Tic. Enerji, Tabii K., Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Başkanı Ziya Altunyaldız, “Çin, Hindistan ve ABD’den sonra dünyanın 2050’lerde dünyanın dördüncü ekonomik büyüklüğüne eşdeğer olduğunu görüyoruz. İklim değişikliğinde en fazla karbon üreten alan enerji tüketiminde kullanılan tedarik tr. Üreticiyle enerji tedarikçilerini bir araya getiren bu toplantı çok önemli. Türkiye üretim kapasitesinde önemli bir noktada, kapasite kullanım oranları yüzde 80’lerde.” diye konuştu.
Coğrafyanın tedarik ve üretim merkezi haline geleceğiz
Altunyaldız’a göre yeni dönemde doğrudan yabancı sermayenin çekilebilmesi, enerji kaynaklarının yeşil dönüşüme uygun bir şekilde yenilenebilir kaynaklara yönelmesiyle doğrudan ilişkili.
“Yeşil dönüşüme hızlı adapte olursak ve yenilenebilir kaynaklarla enerji üretirsek o kadar çok yatırım çekip, başta Avrupa olmak üzere etrafımızdaki coğrafyanın tedarik ve üretim merkezi haline geleceğiz. Türkiye yenilenebilir enerjide toplam elektrik enerjisindeki kurulu gücün yüzde 50’sine ulaştık. Karapınar Güneş Enerji Santrali tamamlandığında dünyanın en büyük güneş enerji santrali olacak.”
Açılış konuşmaları sonrasında GENSED Mevzuat Komisyonu Başkanı Av. Dr. Özlem Döğerlioğlu’nun moderatörlüğünü yaptığı birinci oturumda; İZKA İzmir Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Dr. Mehmet Yavuz, Ticaret Bakanlığı Uluslararası İlişkiler ve Anlaşmalar Gn. Md. Yrd. V. Bahar Güçlü, EPİAŞ Mevzuat ve Uyum Müdürü Derya Erbay, LIFE ENERJİ Yönetici Ortağı Ramazan Aslan, AB Yeşil Mutabakat’ın Türkiye’ye etkilerini ele aldı.
EİB Genel Sekreteri İ. Cumhur İşbırakmaz’ın moderatörlüğünü yaptığı ikinci oturumda ise Güneşte Yeni Uygulama Alanları ve Finansmanı; GARANTİ BBVA Sürdürülebilir Finansman Yönetmeni Gizem Çelik, DENİZLEASİNG Kurumsal, Tic. Satış ve Proje Finansmanı Yönetimi Bölüm Müdürü Başar Yılmaz, PUNTEKS Tekstil Makina Sanayi Tic.A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Gürhan Kanlı, MEDAŞ Meram Elektrik Dağıtım A.Ş. Yenilenebilir Enerji ve Tesis Kabul Müdürü İlkay Yüksel değerlendirdi.