İSTANBUL -Yıla 58 milyon turist, 40 milyar dolarlık gelir hedefi ile başlayan turizm sektörü, mart ayında gördüğü yüzde 28'lik doluluk rakamlarının ardından kayıp hesabı yapmaya başladı. 2016'dan bu yana büyük krizlerden geçen ve salgın sürecinde en ağır darbeyi alan sektörde faaliyetler durma noktasına geldi.
Her ne kadar mayıs sonunda sezon açılışı için hedef belirlense de turistin tatile çıkıp çıkmayacağı henüz belli değil. Geçen yıl 51.7 milyon turist ile 34.5 milyar dolarlık gelir elde eden sektör, 2020'de bu rakam üzerinden yüzde 50'lik bir küçülmeyi iyimser bir tahmin olarak masaya koyuyor.
Diğer taraftan sadece otellerin 6.6 milyar TL'yi aşan takipteki kredi oranları sektörün ikinci kamburu olarak öne çıkıyor. “Virüs öncesi durumu, yani normal talep seviyelerini 2021 ilk çeyreği sonuna doğru yakalamak mümkün gözüküyor” ifadeleri ile sektörün beklentilerini aktaran Türkiye Turizm Yatırımcıları Derneği (TTYD) Başkanı Oya Narin, bazı otellerin açılışlarını gelecek yıla erteleyebileceğine dikkat çekiyor…
Türkiye Turizm Yatırımcıları Derneği Başkanı Oya Narin
YENİ DESTEKLER GEREKİYOR
– Covid-19 krizinin en çok konuşulan sektöründe mart ayından bu yana neler yaşandı?
Sektörün diğer STK'ları ile birlikte ortak akıl ve eylem planlarını değerlendirdik ve bu tespitlerimizi Kültür ve Turizm Bakanlığı ve ilgili diğer kamu kurum ve kuruluşları ile paylaştık. Turizm işletmelerinin ağır bir hasar görmeden salgın sonrası döneme hazır olması gerekir.
Açıklanan destek paketleri genel anlamda son derecede yerinde ve hedef odaklı… Ancak sektör için yeni destek araçlarına ihtiyaç olduğu kanaatindeyiz.
GELİR KAYBI OLACAK
– Ramazan Bayramı'nda bir hareketlilik, sezon açılışı beklentisi konuşuluyor. Sektörün öngörüsü nedir?
Salgının sağlık boyutu ve mücadelenin evreleri elbette bizim ihtisasımız dışında… Ancak sektör olarak bu senenin önemli bir turizm geliri kaybı ile sonuçlanacağı varsayımından hareket etmek rasyonel olacaktır.
Sektör olarak güvenliğin sağlanmasını müteakip hemen yola koyulmaya hazırlıklıyız, ancak tedbiri elden bırakmadan, güvenli adımlar ile ilerlemek esastır…
– Yaz sezonunda salgının kontrol altına alınması durumunda doluluklarda nasıl bir değişim öngörüyorsunuz?
Bugün için, yüksek bir turizm geliri kaybı tahmini yapılıyor. Eğer yaz aylarında virüs ile ilgili süratli bir kontrol sağlanırsa, belli ölçülerde bir talep oluşabilir, bir toparlanma olabilir…
Ancak virüs öncesi durumu, yani normal talep seviyelerini 2021'in ilk çeyreği sonuna doğru yakalamak mümkün gözüküyor, en azından şimdiki verilerle görüntü böyle…
– Sektör, önemli bir borçluluk oranı ile krize yakalandı. Bankalar masaya oturdunuz mu?
Bankalar ile elbette müzakereler sürüyor. Turizm sektörü, bu salgın bağlamında çok sınırlı bir faaliyet düzeyi yaratabilecektir. Zaten 2016-17 daralmasıyla birlikte önemli bir borç yükünü yönetmek durumunda kalan sektörün özel bir destek politikasına ihtiyacı var.
Mevcut destek paketleri doğal olarak cari dönem giderlerini telafi amaçlı bir görev görüyor. İşletmelerin borç yükünü özellikle dikkate alan bir düzenleme ihtiyacı olduğunu düşünüyoruz. Sektör münhasır bir borç öteleme ve yapılandırma ihtiyacı içinde olabilir.
Bazı oteller sezonu açmayacak
– Bu süreçte, sezonu açamayan otel olabilir mi?
Olabilir; bu salgın ile mücadelenin nasıl evrilebileceğine bağlı… Bazı işletmeler, tümüyle yeni sezona hazırlık amacıyla açılışlarını 2021'e erteleyebilir…
Şimdilik bu yönde belirgin bir eğilim gözlemlemiyorum… TTYD olarak salgın sürecine en önce can güvenliği ve insan sağlığı açısından yaklaşıyoruz .
– Salgın sonrası turizmde yaşanacak dönüşüme dair nasıl bir senaryo öngörüyorsunuz?
Bu alanda yoğun çalışıyoruz. Salgın sonrasında elbette yeni norm, kültür ve protokoller olacak, geleneksel turizm faaliyetlerinde önemli değişimler olabilir.
Hem TTYD bünyesinde hem de uluslararası paydaşlarımız ile yakın işbirliği içinde bu değişimi yönetmek üzere çalışıyoruz. Türkiye yeniden merkezde olacak.
TURİZMDE AÇILIŞLAR GELECEK YILA ERTELENEBİLİR
2019'un yarısına ulaşılır
– 2020 sektör açısından büyük umutlarla başlamıştı. Yaşanacak kayba dair bir çalışmanız oldu mu?
Tahmin yapmak çok kolay değil, ancak iptal oranlarından yola çıkarak bir değerlendirme yaptığımızda salgın ile mücadelenin somut sonuçlarının sene ortasını bulacağını varsayarsak, 2019 yılı faaliyet düzeyinin iyi ihtimalle yarısı düzeyine inmesini beklemek gerekir.
Ancak yine de bu tür tahminlerin şu an için en temel belirleyicisi birçok müphem noktası bulunan ve küresel ölçekte yürütülen salgın ile mücadele sürecinin gidişatı…