İSTANBUL - Dünya çapında 423 binden fazla insana bulaşan koronavirüs salgını yaklaşık 19 bin kişinin ölümüne sebep oldu. Yeni tip koronavirüs (Covid-19) salgınının küresel ekonomiye etkisinin trilyonlarca doları aşağı öngörülürken, arka arkaya faiz indirimleriyle ellerindeki imkanları azaltan merkez bankalarının küresel paniği yatıştıramaması üzerine hükümetler devreye girdi, milyarlarca doları bulan teşvikler devreye alındı.
ABD'de işten çıkarılanlar eski iş verenlerinden sağlık yardımı ve dört ay devletten maaş almaya devam edecek.
2 TRİLYON DOLARLIK DESTEK PAKETİNDE DEMOKRATLAR İLE ANLAŞILDI
Küresel borsalarda anlaşmanın sağlanacağına yönelik haberlerin moral kaynağı olduğu gelişme bu sabah saatlerinde gerçekleşti. ABD'de Beyaz Saray'ın 2 trilyon dolarlık destek paketi konusunda Demokratlar ile anlaşma sağlandı. Anlaşma, Hazine Bakanı Steven Mnuchin ve Senato Demokratik Lideri Chuck Schumer arasında uzun süren görüşmelerin ardından gerçekleşti.
Beyaz Saray yetkilisi Eric Ueland, Senatörler ve Trump yönetimi yetkililerinin 2 trilyon dolar büyüklüğündeki koronavirüs canlandırma planı üzerinde anlaşmaya vardıklarını söyledi. Ueland, koronavirüs salgınının ekonomik etkisini azaltacak plan üzerinde bir anlaşmaya ulaşıldığını vurguladı.
Senato Çoğunluk Lideri McConnell de, canlandırma paketi üzerindeki yapılan müzakerelerde uzlaşmanın sağlandığını teyit etti.
ABD'DE İŞTEN ÇIKARILAN İŞÇİLERE DÖRT AY BOYUNCA MAAŞ VERİLECEK
ABD'de muhalefetin baskısıyla yeni ekonomik teşvik planına yapılan eklemelere göre plan yürürlüğe girdiğinde koronavirüs salgını sırasında işten çıkarılan işçilere dört ay boyunca maaş verilecek.
Senato'da azınlıktaki Demokratların lideri Chuck Schumer, Hazine Bakanı Steve Mnuchin ile yaptıkları görüşmeler sonucunda, "steroid yapılmış bir işsizlik sigortası" üzerinde anlaştıklarını ifade etti.
Plana göre, işten çıkarılanlar eski iş verenlerinden sağlık yardımı alacak ve dört ay boyunca devletten tam maaşını almaya devam edecek. Schumer, "Dört ay maaş verilmesini teklif ettik, sanırım bunun üzerinde anlaşacağız" dedi.
Çocuklu İtalyan ailelere ve salgın sırasında acil hizmet vermeye devam eden işçilere mali destek verilecek.
İTALYA, 25 MİLYAR EUROLUK ACİL DESTEK PAKETİNİ DEVREYE ALDI
Covid-19 salgınının en kötü etkilediği, hem ölüm hem de vaka sayısının Çin'i geçtiği Avrupa'da, hükümetler art arda ekonomik paket açıklıyor.
Avrupa'da koronavirüs salgınının merkez üssü konumundaki İtalya'da bir yandan salgının önüne geçilmeye çalışılırken, bir yandan da ekonomiyi destekleyici önlemler alınıyor.
İtalya Başbakanı Giuseppe Conte, salgın nedeniyle ülke ekonomisini desteklemek için devreye aldıkları 25 milyar euroluk acil destek paketinin, aileleri, işçileri, girişimcileri koruyacağını belirtirken, hiç kimsenin yalnız bırakılmayacağı sözünü verdi. Tam olarak detayları belli olmayan paket kapsamında, İtalyan sağlık sistemine 1,15 milyar euroluk destek sağlanacağı, serbest meslek sahiplerine bir defaya mahsus 500 euro ödeneceği, çalışanlarını işten çıkarmaması halinde işverenlere de nakit desteği verileceği belirtiliyor.
Ulusal basında yer alan haberlerde, söz konusu paket kapsamında, krizden etkilenen işletmeler için kredi garantisi sağlanacağı aktarılırken, çocuklu İtalyan ailelere ve salgın sırasında acil hizmet vermeye devam eden işçilere mali destek verileceği kaydediliyor.
FRANSA'DAN 45 MİLYAR EUROLUK TEŞVİK VE KAMULAŞTIRMA SİNYALİ
Fransa'da ise Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, salgından etkilenen şirket ve çalışanlara çok yönlü bütçe desteği vereceklerini açıkladı.
Fransa Ekonomi ve Maliye Bakanı Bruno Le Maire de teşvik paketinin 45 milyar euro büyüklüğünde olacağını aktarırken, bankaların şirketlere sağlayacağı krediler için 300 milyar euro teminat verileceğini ve Avrupa kurumlarından da 1 trilyon euro büyüklüğünde teminat sağlanacağını duyurdu.
Le Maire, ayrıca, salgın nedeniyle mali sıkıntıya düşecek büyük şirketlerin gerektiği takdirde kamulaştırılabileceğini ve ülkenin önde gelen sanayi şirketlerinin yok olmasına izin vermeyeceklerini söyledi.
Almanya'da vergi ödemeleri ertelenirken, kısa çalışma ücretine ilişkin yasanın da Meclis'ten geçirildiği duyuruldu.
ALMANYA'DAN ŞİRKETLERE 500 MİLYAR EURO
Avrupa ekonomisinin lokomotifi konumundaki Almanya'da, hem şirketlerin hem de hanehalkının krizden etkilenmemesi için tedbirler alındı.
Kriz durumundaki şirketlere yardımcı olmak için ihracat kredileri ve diğer garanti programlarını genişleten Alman hükümeti, şirketlere 500 milyar euroya kadar kredi desteği sağlanacağını açıkladı. Öte yandan, vergi ödemelerinin ertelendiğini, kısa çalışma ücretine ilişkin yasanın da Meclis'ten geçirildiğini duyurdu.
Bunlarla da yetinmeyen Almanya'nın, 600 milyar euroluk Ekonomik İstikrar Fonu'nu (WSF) devreye alması bekleniyor. Hükümetin, söz konusu tutarın 400 milyar eurosunu şirketlerin kendilerini korumak için kullanabileceği teminatlar olarak sunacağı, 100 milyar eurosunu ise zor durumdaki Alman şirketlerinin hisselerini satın almak için kullanacağı belirtiliyor. Kalan 100 milyar euroluk kısmın ise Alman Kalkınma Bankası'nın (KfW) şirketler için sunacağı likidite desteği olacağı dile getiriliyor.
Alman Şansölyesi Angela Merkel'in hükümeti, konu hakkında bilgiye sahip bir kaynağa göre, koronavirüs krizinin hafiflemesinin ardından Alman ekonomisini desteklemek için bir teşvik programı düşünüyor. Görüşmelerin gizli olmasından dolayı ismini vermeyen kaynak, Almanya ekonomisinin pandemi kontrol altına alındıktan sonra resesyona girmesi durumunda, ekonominin tekrar büyümeye geçebilmesi için bir teşvik paketinin gerekeceğini söyledi. Aynı kaynak, tedbirlerin hızlı bir etki için hedefleneceğini, ancak fonların geniş tabanlı tahsisinin masada olmadığını sözlerine ekledi.
Başlangıçta toplumsal bağışıklık kazanılması için virüsün kontrollü bir şekilde yayılması stratejisini izleyen İngiliz Hükümeti, vaka sayısının hızla artması ve eleştirilerin ardından bu politikasından dönmüştü.
Bu kapsamda hem ekonomik paket hem de sağlık tedbirleri açısından salgınla mücadeleye gecikmeli başlayan İngiltere, 330 milyar sterlin büyüklüğünde ekonomik paket açıkladı. Bu rakamın, ülke milli gelirinin yüzde 10'undan fazlasına denk gelmesi durumun ciddiyetini ortaya koyuyor.
İngiltere Başbakanı Boris Johnson, ekonominin ihtiyaç duyduğu her türlü desteği vereceklerini vurgularken, işletmelere, "Çalışanlarınızın arkasında durun. Biz de sizin arkanızda duracağız" mesajı verdi.
İngiltere'de sağlık sistemi için açıklanan 12 milyar sterlinlik destek paketinin en az iki katına çıkartılması beklenirken, 900 bin KOBİ için mülkiyet vergileri geçici olarak kaldırıldı. 700 bin şirkete ise tek seferlik 3 bin sterlin ödeme yapılacağı bildirildi.
Öte yandan, İngiltere Maliye Bakanı Rishi Sunak, ülke tarihinde bir ilk olan uygulamayı duyurarak, ayda 2 bin 500 sterline kadar olmak üzere, iş yerine gidemeyen çalışanların maaşlarının yüzde 80'inin devlet tarafından ödeneceğini, uygulamanın en az 3 ay süreceğini ve gerekirse uzatılacağını duyurdu.
İngiltere Merkez Bankası (BoE) ve Bankacılık Düzenleme Kurumu da (PRA) Kovid-19 salgını nedeniyle ülkenin ana finans kurumlarının kredi vermeye odaklanmalarını sağlamak için stres testini bu yıl için iptal etti.
İSVİÇRE, İSPANYA VE KANADA'DAN MALİ YARDIMLAR...
İsviçre, Covid-19'dan zarar gören şirketler ve işçileri desteklemek için 42 milyar İsviçre frangı tutarında yardım paketi açıkladı. Söz konusu paket tutarı, İsviçre tarihinin rekoru olarak kayıtlara geçti. Pakette, işletmelerin gelirlerinin yüzde 10'u kadar kredi çekebilmesi ve bunun 500 bin frangının hemen ödenmesi, bankalardan çekilecek kredi miktarının firma başına 20 milyon frangı aşamaması gibi detaylar yer aldı.
İspanya'da ise hükümet, "ülke tarihinin en büyük seferberliği" olarak ilan ettiği toplam 200 milyar euroluk ekonomik yardım paketi açıklarken, paketin en büyük kısmını küçük ve orta ölçekli şirketlere 100 milyar euroluk likidite sağlanması oluşturdu.
Paket kapsamında diğer hükümet taahhütlerine 17 milyar euro, sağlık sektörüne 1 milyar euro, ülkedeki 17 özerk yönetime de sağlık hizmetlerini güçlendirmeleri için 2,8 milyar euro destek sağlanacak. Ayrıca, KOBİ'lerin altı ay boyunca vergi yükümlülükleri ertelenecek, faizsiz taksitlendirmeyle üretim sistemine 14 milyon euroluk kaynak enjekte edilecek. Turizm ve ulaştırma sektörlerine ise 400 milyon euroluk yardım yapılacak.
Kanada, GSYH'sinin neredeyse yüzde 3'üne denk gelen 82 milyar dolarlık yardım paketi açıkladı. Ülke yetkilileri, "Şu anda tek işimiz; Kanadalıların buzdolabında yiyecek, başlarının üstünde bir çatı olduğundan ve ihtiyaç duydukları ilacı karşılayabileceklerinden emin olmak" mesajını verdi.
ASYA ÜLKELERİNDE AÇIKLANAN TEŞVİKLER...
Şu ana kadarki grafiğe bakıldığında, salgınla mücadelede başarılı sayılan ülkelerin başında Çin gösterilirken, ülkede virüsün tespit edildiği ilk günlerden itibaren sıkı karantina önlemleri ve sokağa çıkma yasakları ile salgının daha fazla yayılmasının önüne geçildi.
Salgının başlangıcının Çin Yeni Yıl tatiline denk gelmesi nedeniyle ilk başta turizm sektörü ağır darbe aldı. Vaka sayısının artmasının ardından ülkenin küresel tedarik zincirinde aldığı önemli rol dolayısıyla ihracatta önemli düşüşler kaydedilirken, fabrikaların kapatılması ekonomik aktiviteye darbe vurdu.
Bu süreçte Çin Hükümeti'nin en büyük harcamayı sağlık ve teknolojiye ayırarak salgınla mücadelede yaptığı dikkati çekti. Gelinen noktada, Çin'de ülke içi yeni vaka tespit edilmezken, ilk çeyrekte büyük darbe alan ekonominin yaralarını sarmaya yöneldiği ve ülkede günlük hayatın normale dönmeye başladığı görülüyor.
Asya'nın en büyük ekonomilerinden Japonya'da, Başbakan Shinzo Abe, 193 milyar dolar büyüklüğünde bir teşvik paketi üzerinde çalıştığını belirtti. Pakette vatandaşlara ve krizden en çok etkilenen turizm sektörüne nakdi yardımın da olacağı öngörülüyor.
Japonya Hükümeti, önceki hafta KOBİ'ler için 4,1 milyar dolar değerinde bir paket açıklamıştı.
Öte yandan, Japonya Başbakanı Shinzo Abe, 2020 Tokyo Olimpiyat Oyunları'nın koronavirüs pandemisi sebebiyle bir sonraki yıla ertelendiğini açıkladı. Abe, erteleme konusunda anlaşırken olimpiyatların bir sonraki yıla ertelendiğini açıkladılar. Oyunların ismi Tokyo 2020 olarak kalacak. Uluslararası Olimpiyat Komitesi Yönetim Kurulu, Tokyo 2020 Olimpiyat ve Paralimpik Oyunları’nın “Tokyo 2020” adıyla 2021'de düzenlenmesine karar verildi.
Olimpiyat Oyunları tarihinde ilk kez bir Olimpiyat ertelenmiş oldu. Daha önce sadece Dünya Savaşı sırasında olimpiyatlar düzenlenenemişti.
DÜNYANIN BÜYÜK KISMI EV HAPSİNDE...
Koronavirüs salgınına karşı arka arkaya önlem paketleri açıklanırken, birbiri ardına gelen sokağa çıkma yasaklarıyla dünya nüfusunun büyük bir kısmı ev hapsine alınmış durumda.
1,3 milyarlık Hindistan'ın da sokağa çıkma yasağı açıklamasının ardından izolasyondan karantinaya uzanan tedbirlere maruz kalan insan sayısı 3 milyara ulaştı.
Virüsün başladığı Çin'in Wuhan şehrinde hayat altı haftadan beri karantina altında ilerlerken, Çin nüfusunun neredeyse yarısı bir çeşit kısıtlayıcı tedbire maruz kalıyor. Çin'de sonra karantina ve sokağa çıkma yasağı uygulayan en kalabalık ikinci ülkenin Hindistan olduğu belirtiliyor.
Ölümlerin en hızlı artış gösterdiği ülkelerden İtalya'da ise sokağa çıkma yasağı 10 Mart'tan itibaren uygulamaya alındı. Virüs salgını nedeniyle ölümlerin arttığı İspanya 14 Mart'tan beri milli karantina altında.
İngiltere, Güney Afrika, Avusturalya, Arjantin, Belçika, İsrail, Kuveyt, İrlanda, Norveç, Danimarka ise kısmi veya tüm ülkeyi kapsayan sokağa çıkma yasakları uygulayan ülkelerden sadece birkaçı.
Salgının yeni merkezi olma yolunda ilerleyen ABD'de ise konulan hareket kısıtlamaları nüfusun yüzde 40'ni kapsıyor. ABD, kaydedilen vaka sayısında 55 bini aşan rakamlar ile Çin ve İtalya'yı takip ediyor.
Son verilere göre koronavirüs salgınında küresel vaka sayısı 420 bini aşmış durumda. 19 bine yakın kişinin hayatını kaybettiği salgında en çok kaybı veren ülkelerin başında sırasıyla İtalya, Çin ve İspanya geliyor.
Bloomberg HT'nin derlediği verilere göre, koronavirüsün yayılımını yavaşlatmak için ise ülkeler toplumsal yaşamı düzenleyen yeni kısıtlamalara yöneldi.
Almanya: Her eyalet insanları evde tutmak için kendi tedbirlerini alıyor. Bavyera ve Saarland kritik işler hariç insanları evlerinde tutmak için çeşitli kısıtlamalar uygulamaya başladı.
İngiltere: Öncesinde ‘sürü bağışıklığı’ modelini benimseyen hükümet, sonrasında izolasyon politikasına geçti. 24 Mart itibariyle sokağa çıkma yasağı uygulanmaya başladı.
Fransa: Vakaların artmasıyla, geçen haftadan bu yana sokağa çıkma yasağı uygulanıyor. Başkan Macron’un ise bu yasaklardan memnun olmadığı iddia ediliyor.
ABD: Olağanüstü hal ilan edildi ve insanlara evde kalınması çağrısı yapıldı, fakat hükümet sokağa çıkma yasağı konusunda bir açıklama yapmadı.
Avrupa Birliği: Birçok birlik ülkesi sınırlarını karşılıklı kapattı. Schengen bölgesindeki seyahat serbestisi rafa kalktı.
Japonya: 2020 Tokyo olimpiyatlarını erteleme kararı alan hükümet aynı zamanda vatandaşlarını evde kalmaları ve kendilerini izole etmeleri yönünde uyarıyor.
Çin: Wuhan’da vakaların azalmasıyla sokağa çıkma yasağını hafifleten hükümet 8 Nisan’da sokağa çıkma yasağını kaldırmayı planlıyor.
İtalya: Koronavirüs nedeniyle en çok can kaybının görüldüğü İtalya’da sıkı bir sokağa çıkma yasağı var. Yerel yöneticiler insanları izolen olmaları ve dışarı çıkmamaları konusunda uyarıyor.
İspanya: Sağlık sektörünü kamulaştıran hükümet bunun yanında olağanüstü hal ve sokağa çıkma yasağı ilan etti.
Yeni Zelanda: 23 Mart’ta sokağa çıkma yasağı ilan edildi.
Hong Kong kısmi sokağa çıkma yasağı ilan etmişti. Bunu takiben ülke vatandaşlarının da ülkeye girişini yasakladı.
Filipinler: Sokağa çıkma yasağı ve sınır kapama uygulamaları yürürlükte.
Tayland Endonezya ve Kamboçya: Bar sinema gibi eğlence alanlarını kapattı.
Singapur: Transit geçişleri ve kısa dönemli ziyaretleri yasakladı.
Malezya ve Vietnam: Askeri güçlerini belirli stratejik yerlere konuşlandırarak insanların seyaht etmesini ve toplamasını azaltmaya çalışıyor.