MUĞLA -Yaş meyve ve sebze ihracatında Antalya ve Mersin'den sonra üçüncü sırada yer alan Fethiye, Rusya'nın 7 Haziran'da domates ithalatını durduracağı haberleri ile sarsılıyor. Bazı internet sitelerinde yer alan haber sonrasında pazarda kilosu 1 YTL'ye satılan domatesin kasası 75 kuruşa kadar düştü. Üreticiler, ürünlerini salça kamyonlarına boşaltarak ellerinden çıkarmaya çalışıyor.
Bir internet sitesinin haberine göre 2008 yılı içerisinde Türkiye'den ithal edilen 4 milyon ton tarımsal üründe, Rus yasalarının izin verdiği oranların üzerinde nitrat ve diğer kimyasal maddeler bulundu. Bunun üzerine de Rusya 7 Haziran'da Türkiye'den yapılan ihracatı durdurma kararı aldı. Yaş sebze ve meyvede rekoltenin en yüksek olduğu dönemde, ihracatın merkezi Rusya'dan gelen bu haber, Fethiye'deki üretici, komisyoncu ve ihracatçıları şaşkına çevirdi.
Olayın; Rusya'nın doğalgaza karşı ihracat restini çektiği siyasi bir karar olduğu, ihracatçılar ve üreticiler arasında tartışılırken, Fethiye Çamköy ve Karaçulha sebze hallerinde ihracata gönderilen domatesin kilosu 70 kuruştan 30 kuruşa düştü. İhracattan geri kalan ürünün bir bölümü 15 kuruşa iç piyasaya sürülürken, büyük bir bölümü de salça fabrikasına gönderilmeye başladı. Üreticiler, 20 kg domatesi 75 kuruştan salça fabrikası için kamyonlara boşaltmaya başladı.
Mayıs-Haziran ayının domates üretiminin en hızlı olduğu dönem olduğunu belirten sera üreticisi Adem Çürük, Rusya'ya ihracatın durdurulacağı söylentisinin bile kendilerini büyük zarara soktuğunu söylüyor. Söylentiyle birlikte fiyatların anında düştüğünü anlatan Çürük, "Aldığımız bilgiye göre 7 Haziran'da Rusya Türkiye'den ihracatı durdurma kararı almış. Böyle bir durumda iç piyasaya süreceğimiz domates, yaşanan bolluk nedeniyle elimizde kalacak. Bizde salça için yok fiyatına satıyoruz" dedi. Yine domates üreticilerden Rıdvan Çil, "Yaz sezonu domatesin tam mevsimi, bir ay daha fiyatların bu seviyede gitmesi bizi kurtarırdı. İlaç konusuna gelince ise bu mevsimde ilaç kullanılmaz. Domatesin en kaliteli, en lezzetli olduğu dönem. İlaç olmaz bu tarihte" şeklinde konuştu.
Rusya'ya ihracat yapan Yaşar Oktay ise Rusya'nın ileri sürdüğü ilaç kalıntısının uluslararası kabul edilen değerlerde olduğunu kaydetti. Yurt dışına gönderilen ürünlerin her gün laboratuar tahlillerinin alındığına işaret eden Oktay, "Rusya'nın kararı piyasayı anına etkiledi. Bu kadar ürünü iç piyasa kaldırmaz. Salça kamyonları gelmeye başladı. İki yıl öncesi de böyle olmuştu" dedi.
Bir başka yaş sebze komisyoncusu Abdullah Güldür de üretici ve diğer komisyoncular gibi domatesin sadece salça fabrikalarında değerlendirileceğini belirtiyor. Yaşanan gelişmenin siyasi olduğu üzerinde duran Güldür, şöyle konuştu: "İki yıl öncesi de böyle sorun yaşanmıştı. Bu olay siyasi de olabilir. Kalıntıdan olduğunu sanmıyorum. Aynı ilaçlar geçen yıl da kullanılıyordu, bu yıl da kullanılıyor. Geçen haftaya göre fiyatlar yarı yarıya düştü. Önümüzdeki hafta hiç para etmeyecektir."
Seradan topladığı domatesleri salça fabrikasına gitmesi için kasasını 75 YKr'den satan üretici Ömer Eker ise, "İç piyasa yok. İhracata kilosunu 40-50 kuruşa veriyorduk, şimdi kasasını bu fiyata veremiyoruz" derken salça fabrikası için üreticiden domates alan İsmail Musluk, çiftçinin durumunu özetledi.
Eker, bir kasa domatesi mecburen 75 kuruşa aldıklarını anlatırken, çiftçinin para kazanmak yerine serasını temizlenmesi için domatesini salça fabrikasına gönderdiğini söyledi. Eker, "İnsanlar domatesi sağa-sola dökse koku, pislik ve sinek oluyor. Biz üreticiye az da olsa ekonomik katkıda bulunuyoruz, hem de ürünün çöpe dökülmesini engelliyoruz" dedi.
www.turkrus.com adlı sitede yayınlanan ve şok etkisi yapan haberde, "Daha iki gün önce iki ülke bakanlarının attığı imzalarla işbirliğini geliştirme kararı alan Türkiye ile Rusya arasında ilişkilere umulmadık bir sorun gölge düşürdü. Rusya, Türkiye'den tarım ürünleri ithalatını 7 Haziran'dan geçerli olmak üzere yasakladı.Tarım Bakanlığı'na bağlı Rosselkhoznadzor tarafından yapılan resmi açıklamada, 'yasak kararının Türkiye'den gelen ürünlerde yüksek miktarda kimyasal zararlı maddeler saptanması üzerine alındığı' ileri sürülüyor.