PEKİN- Çin'in C919 tipi yerli imkanlarla geliştirdiği yolcu uçağı ilk teslimat öncesi tüm test uçuşlarını tamamladı. Devlete ait Çin Ticari Uçak Şirketi (COMAC) adlı üretici firmadan yapılan açıklamada, ticari uçuşlar için gerekli olan Çin Sivil Havacılık İdaresi'nden sertifika alma sürecinin son aşamasına gelindiği bildirildi.
Boeing 737 MAX ve Airbus 320 tipi yolcu uçaklarıyla rekabet etmek üzere tasarlanan C919 programına 2008 yılında başlandı. Zaman içinde bir takım teknik sorunun yanı sıra ABD'nın sıkı ihracat prosedürleriyle karşı karşıya kaldı.
Uçağın ilk müşterisi, geçen yıl mart ayında beş adet C919 jeti siparişi veren devlete ait China Eastern Airlines oldu. Wuhan yerel yönetimine ait bir gazete olan Changjiang Daily, 8 Temmuz'da yayınladığı bir haberde havayolu şirketinin ilk teslimatı ağustos ayında almasının planlandığını duyurdu.
Ancak Çin'de monte edilen uçak, Reuters haber ajansına göre, özellikle motor üretimi konusunda büyük ölçüde Batı'dan alınan parçalara bağımlı.
Boeing 737 ve Airbus 320 muadili olarak tasarlanan tek koridorlu C919 yolcu uçakları daha çok iç hat seferlerinde kullanılacak.
China Eastern, Mart 2021'de imzalanan anlaşmayla uçakları tanesi 99 milyon dolara satın almak için COMAC ile anlaşmaya varmıştı.
Boeing ve Airbus'un "duapolünü" kırabilir
Dünyada sivil havacılık sektöründe en yaygın kullanılan uçak tipi olan "orta mesafe" yolcu uçağının piyasaya sürülmesiyle Çin'in, ABD'li Boeing ile Avrupalı Airbus şirketlerinin egemenliğindeki küresel yolcu uçağı pazarında pay sahibi olabileceği değerlendirmesi yapılıyor.
Devlet Başkanı Şi Cinping, 2017'de Çin Ulusal Halk Kongresine (ÇUHK) sunduğu raporda, C919'un, diğer bilimsel ve teknik ilerlemelerle birlikte "Çin'in yeni kalkınma modelinin motoru olacağı" umudunu dile getirmişti.
COMAC tarafından ilk kez 2008'de geliştirilmeye başlanan C919, ülkenin Boeing ve Airbus'ın sattığı uçaklara bağımlılığını azaltmayı hedeflese de jet motoru ve kontrol yazılımları gibi kritik bileşenleri General Electric ve Honeywell gibi ABD şirketleri tarafından üretildiğinden bütünüyle yerli niteliğini taşımıyor.
Önceki ABD Başkanı Donald Trump döneminde General Electric'in COMAC'a C919'da kullanılan LEAP jet motorlarının satışını durdurması gündeme gelmiş, Trump'ın ABD şirketlerinin Çin'e jet motoru ve diğer parçaların satışının engellenmemesi gerektiğine yönelik görüşünün ardından ihracat lisansına onay verilmişti.
ABD Savunma Bakanlığı, 14 Ocak 2021'de aralarında Çin'in en büyük akıllı telefon üreticilerinden Xiaomi'nin ve COMAC'nin bulunduğu dokuz şirketi "ordu bağlantılı şirketler" listesine almıştı.