Belarus'ta seçimler tamamlandı, ülke karıştı

MİNSK- Belarus'ta büyük bir merakla beklenen seçimler dün gerçekleşti... Sandıkların kapanmasıyla birlikte oyların çalındığına dair iddiaların ortaya atılması ülkede tansiyonu yükseltti... Devlet Başkanı Lukaşenko'nun yüzde 79 oyla kazandığını açıklaması ile birlikte başkent Minsk de dahil olmak üzere 20 şehirde muhalefet sokaklara döküldü. Göstericiler ile polis arasında çatışma çıktı. İlk belirlemelere göre 1 kişi yaşamını yitirdi. Minsk merkezli insan hakları merkezi Viasna, Mayıs ayındaki seçim kampanyasının başlamasından beri 2 binden fazla kişinin gözaltına alındığını bildirdi.
Belarus’ta günlerdir yüksek olan gerilim, dün gerçekleşen seçimlerin ardından adeta patlama noktasına geldi… aklaşık 10 milyon insanın yaşadığı ülkede akşam saatlerinde sokaklar karıştı, polis şehirler arası yolları ve meydanları kapatsa da çatışmalar saatlerce sürdü. Sabah saatlerinde ise kameralar önüne çıkan isim, söze gerek bırakmadı.Ülkeyi 26 yıldır yöneten Devlet Başkanı Lukaşenko’nun altıncı dönem başkanlık için yarıştığı seçimlerde sandıkların kapanmasıyla birlikte sayım geçildi.

Batı medyasında sık sık 'Avrupa'nın son diktatörü' diye anılan 65 yaşındaki Lukaşenko, yıllardır ağır insan hakları ihlalleri ve seçimlerde usulsüzlük yapmakla suçlanıyor. Lukaşenko ilk kez 1994 yılında devlet başkanlığı görevine seçildi. 2015 yılındaki son seçimlerde oyların yüzde 83,5'ini aldığı belirtilen Lukaşenko seçimlere ciddi bir muhalefet olmadan girmişti. Seçim gözlemcileri de oyların sayılmasında ve kayda geçirilmesinde yanlışlar yapıldığını bildirmişti.
Coğrafi olarak Rusya ile Avrupa arasında kalan Belarus Cumhuriyeti, önemli stratejik konumunun yanı sıra eski Sovyet ülkeleri arasında Rusya ile en yakın ilişkiye sahip ülke olarak biliniyor. Yaklaşık 10 milyon insanın yaşadığı Doğu Avrupa ülkesinin denize kıyısı yok. Kişi başına düşen milli gelir ise yaklaşık 5 bin dolar düzeyinde.

Svetlana Tikhanovskaya, Maria Kolesnikova ve Veronika Tsepkalo Belarus Cumhurbaşkanı Alexander Lukashenko'nun 25 yıllık iktidarına meydan okudu.

ÖNCEKİ HABER İÇİN LİNKİ TIKLAYIN
Belarus’ta üç kadın aday başkanı indirmek için birleşti 

Fakat oyların sayılmasından önce sandıkların çalındığı iddiasının ortaya atılması ve Lukaşenko’nun sandık çıkış anketlerine göre yüzde 82’lik bir oyla kazandığının Seçim Komisyonu tarafından açıklanmasıyla birlikte binlerce insan sokağa döküldü.

Gösterilerde 1300 insanın gözaltına alındığı belirtildi.

Muhalefet lideri Svetlana Tikhanovskaya önderliğindeki göstericiler başta başkent Minsk olmak üzere 20 farklı şehirde gösteri düzenledi. Sovyetler Birliği döneminden beri ülkedeki en geniş katılımlı gösteri olduğu açıklandı. Polis ve çevik polis gücü, ağır silah ve araçlarla göstericilere müdahale etti.

Plastik mermi, tazyikli su ve ses bombası atarak göstericileri dağıtan polisin 1300’den fazla insanı gözaltına aldığı açıklandı. İnsan hakları örgütü Spring 96’dan Valentin Stefanoniç, “Yaşanan çatışmalarda en az 1 insan yaşamını yitirdi. Yaşamını yitiren kişiye polisin mahkum aracı çarptı” dedi.

Öte yandan Stefanoviç ilk belirlemelere göre en az 120 insanın da gözaltına alındığını söyledi.

Başkent Minsk’te polis ile göstericiler arasında çatışma yaşandı.

1994 yılından beri ülkeyi yöneten Lukaşenko, hem insan hakları ihlalleri, hem ekonominin kötü gidişatı hem de Covid-19 salgınına gerekli müdahaleyi yapamadığı için eleştiriliyordu.

Bir İngilizce öğretmeni olarak siyaset sahnesine atılan ve son dönemde yükselişe geçen muhalefet lideri Svetlana Tikhanouskaya’nın ise oyların yüzde 6.8’ini aldığı kaydedildi. Tikhanouskaya, seçime girmeyi planlayan eşi hükümet karşıtı blogger Sergei Tikhanovsky’nin gözaltına alınmasından sonra aday olmuştu.

Ülkenin farklı bölgelerinde başlayan gösterilere Belarus polisi sert müdahale etti.

Belarus’ta yabancı gözlemciler ve uluslararası kuruluşlar 1995 yılından beri ülkedeki seçimlerin özgür, adil ve demokratik yapılıp yapılmadığına dair gözlem yapmıyor.

“BİZE OY KULLANDIRILMADI”
Belarus’ta gerçekleşen seçimlerin yurt dışı ayağında ise kriz baş gösterdi. Başta Rusya olmak üzere birçok ülkedeki konsolosluklara kurulan 44 sandıkta Belaruslular oy kullandı. Belarusluların yoğun olarak yaşadığı ülkeler arasında olan Rusya ve Ukrayna’da ise oy kullanamayan vatandaşlar Lukaşenko’yu protesto etti.

Seçimlere adaylığını koyan eşinin gözaltına alınmasının ardından seçimlerde Lukaşenko’nun karşısına çıkan Tikhanouskaya oyların yaklaşık yüzde 7’sini aldı.

Oy kullanmaya yetişemediklerini veya kendilerine farklı gerekçelerle oy kullandırılmadığını iddia eden Belaruslular, Rusya’nın başkenti Moskova ve Ukrayna’nın başkenti Kiev’de protesto gösterileri düzenledi. Rus ve Ukrayna polisinin yoğun güvenlik önlemleri aldığı protestolarda eylemciler Lukaşenko’ya karşı “Yaşlı adam, yaşlı Belarus” gibi sloganlar attı. Moskova’da gerçekleşen protestolarda gözaltı olmazken Kiev’de bazı protestocuların gözaltına alındı.