ÖZKAN ALTINTAŞ- TÜRKİYE TURİZM
İSTANBUL- Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği- TÜRSAB’ın 20 yıla yakın başkanlığını yapan Başaran Ulusoy, “1618 sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu, 1970 Muhtırası sonrası kurulan askeri darbe hükümetlerinden kalan vesayet kanunudur. Vesayet kanunu diye 12 Eylül’de kaldırılıyordu. O zamanki Turizm Bakanı İlhan Evliyaoğlu sayesinde engelledik” dedi.
KANUN, TURİZMİN ANAYASASI OLMALIDIR
1618 sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu’nun varlığının seyahat acentelerinin güç kaynağı olduğunu belirten Başaran Ulusoy şunları anlattı: “1618 sayılı kanun artık çağın gereklerine uygun olarak revize edilerek tüm turizm sektörünü kapsayacak bir Turizm Anayasası şekline dönüşmelidir. Bakanlığın tüm turizm sektörünün birimlerinin görüşünü alarak kazırladığı kanun çalışması yerindedir. Türk turizmi tek bir kanun çatısı altında buluşursa, Türkiye’nin tüm turizimcileri işbirliği içinde daha verimli çalışırlar. Böyle bir çalışmayı eski bakanlardan Ertuğrul Günay zamanında denemiştik ancak başaramamıştık. Türkiye turizminin tüm birimlerinin uyum içinde çalışacağı ve tek çatı altında toplanacağı bir kanuna ihtiyacı vardır.”
1618 SAYILI KANUN ASKERLERİN KANUNUDUR
12 Mart sonrası kurulan hükümetleri yönlendiren ve ne yapacakları konusunda karara varamayan askerler, hukukçu hocaların tavsiyelerine uyarak bazı sektörlerin sivil toplum kuruluşlarına yetki veren kanunlar oluşturdular. Askerler bu sayede hükümetin işleyişini sürdürmek ve sorumlulukları dağıtarak, sivil toplum kuruluşların kendilerine “vasi” tayin ederek düzenin devamını sağlamak istediler.
O dönemde çıkarılan bir çok kanun arasında bugünlerde çok tartışılan 1618 sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu’da vardı. Yani bu kanun, sonradan siyasilerin eleştirdiği “vesayet kanunlarından “ biriydi.
BAŞARAN ULUSOY KANUN İÇİN EVLİYAOĞLU’NA MÜTEŞEKKİRİM
28 Eylül 1972’de resmi Gazete’de yayınlandıktan sonra ise yürürlüğe giren1618 sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu’nun Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği’nin 20 yıla yakın başkanlığını yapan Başaran Ulusoy’a sorduk.
Başaran Ulusoy, “Evet vesayet kununu idi. Başbakan Sadi Irmak döneminde Kültür ve Turizm Bakanı olan İlhan Evliyaoğlu’na ‘vesayet kanunu’ diye kanunun kaldırılmasını engellediği için teşekkür borçluyuz” dedi.
İlhan Evliyaoğlu, Sadi Irmak başkanlığında kurulan 38.Türkiye Hükûmetinde Turizm ve Tanıtma Bakanı olarak görev aldı. 12 Eylül Darbesi sonrası kurulan 44. Türkiye Hükûmetinde Turizm ve Tanıtma Bakanı olarak yer aldı.
Aynı hükûmette Kültür ve Turizm Bakanlığının birleştirilmesi sonrası 1983'e kadar Kültür ve Turizm Bakanı olarak görevini sürdürdü.
BAKAN ERSOY: KANUNU YENİLİYORUZ
Son günlerde turizmin çeşitli sivil toplum kuruluşları tarafındn tartışmaya açılan ve çağın gereklerine uygun olarak yeniden düzenlenmesi istenen 1618 sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu gündemden düşmüyor.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Atatürk Kültür Merkezi’nde 2023 turizmde yılın ilk 9 aylık rakamları, günübirlik evler ve Ayasofya Camii konularına ilişkin açıklamaları yanında “'1618 sayılı yasada değişikliğe gidiyoruz” diyerek yasa hakkındaki konuşmalara noktayı koydu.
Bakan Ersoy, ''1618 sayılı yasada değişikliğe gidiyoruz. Çağın gerisinde kalmış bir yasa. Bununla ilgili detaylı yasa çalışmasına başladık. İlgili kurum görüşlerini de almaya başladık. Bunu da en kısa sürede Meclis’e göndererek yasalaşmasını sağlayacağız” dedi.
TÜRSAB’IN DEĞİL, SEKTÖRÜN TÜM TALEPLERİ ÜZERİNE OLACAK
Bakan Ersoy, yasal düzenlemenin daha önce TÜRSAB ile hazırlanan taslak üzerinden mi yapıldığı, yoksa sıfırdan bir çalışma mı yapıldığı sorusuna ise “O taslak TÜRSAB tarafından hazırlanmıştı ve sadece TÜRSAB’ın görüşlerini yansıtıyordu. Biz sektörün tüm taleplerini göz önüne alarak yeni bir yasa tasarısı hazırladık” yanıtını verdi.
KANUN NE ZAMAN ÇIKTI?
1618 sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu’na… 1618 Sayılı kanun 14 Eylül 1972’de Kabul edilmişti. 28 Eylül 1972’de resmi Gazete’de yayınlandıktan sonra ise yürürlüğe girmişti.
13 Ocak 2007’de ise bazı kanunlarda değişiklik yapan 5571 Sayılı kanun ile 1618 Sayılı Seyahat Acentaları Ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu’nda değişiklikler yapılmıştı.
MODEL HÜKÛMETLER DÖNEMI
Şimdi gelelim Seyahat Acenteleri Birliği Kanunu’nun çıktığı yıllara….
Cumhuriyet tarihinde emir-komutazinciri içerisinde gerçekleştirilen ilk askeri müdahale olan 12 Mart 1971 Muhtırası,Türk siyasi tarihinde bir ara rejim döneminin yaşanmasına sebep oldu.
Bu dönemde Parlamento açık kaldı, Hükûmetler güvenoyuyla ayakta kaldı. Demokrasi görünüşte varlığını sürdürdü. Ama ağırlık her zaman askerlerde oldu.
Bu “Ara Rejim” döneminde Türkiye “Model Hükûmetler” ile yönetildi. Ancak bu Hükûmetler gerekli görülen reformları gerçekleştirmek yerine, askerler tarafından yönlendirildi.
ASKERLER HAZıRLIKSIZ YAKALANDı
27 Mayıs 1960’ta Demokrat Parti iktidarını deviren askerler, darbe sonrasına hazırlıksız yakalanmıştı. Ne yapacakları konusunda karara varamayan askerler, Ankara ve İstanbul üniversitelerinin özellikle hukukçu hocalarından, kendileri için bir yol haritası hazırlamalarını istediler.
Oluşturulan komisyon, öncelikle o dönem yürürlükte olan 1924 Anayasası yerine yeni bir anayasa yapılması üzerinde durdu. Metnin demokratik ve özgürlükçü bir şekilde hazırlandığı savunulsa da 1961 Anayasasına ruhunu veren aslında vesayettir. Halkın seçilmiş meşru temsilcilerinin müesses nizamın önüne geçmemesi için 1961 Anayasası, çeşitli vesayet düzenleme ve mekanizmalarıyla dolduruldu.
SİSTEM ARAYIŞI
1961 seçimlerinden itibaren halkın vesayetçi zihniyetin beklentilerine cevap vermeyen tercihlerde bulunması etkili oldu. Daha açık bir ifadeyle kurulu düzen, iktidarda kim olursa olsun gerçek kontrolü her zaman kendi elinde tutacağı bir sistem arayışındaydı. 27 Mayıs’la başlayan bu sürecin amacına ulaştığı ve sistem üzerine vesayet ağlarının örüldüğü görüldü.