BELGRAD- Balkanlar'daki işletmeler Komünist geçmişini kârlı hale getirmek için yeni yollar araştırırken “Tito Turizmi” ile komünist Yugoslav lideri Josip Broz Tito'nun dönemini fırsata dönüştürüyor. Yugoslavya'nın dağılmasından sonra, “Yugoslavizm” fikri popülerliğini kaybetmişti. Ancak, 'Yugonostalgia' eski Yugoslav eyaletlerinde geri dönüş arzusu olarak görülünce turizm girişimcileri için bir fırsata dönüştü.
YUGODOM İLE GEÇMİŞE YOLCULUK
Tasarımcı Mario Milakoviç, Tito Turizm’inin gelişmesi üzerine konuklarına eski Yugoslavya’yı yaşatmak üzere ‘Yugodom’ dediği bağ evini içinde koleksiyon olan eski bir Yugoslavya evi şeklinde bir konaklama müzesine dönüştürdü.
“Yugodom” artık konuklarına Yugoslavya dönemine ait mobilya, dekor ve hatıra eşyaları ile “Yugoslavya'da Yapılmış” etiketi taşıyan, orijinal eşyalarla donanmış bir Yugoslav evini sunuyor.
‘Yugodom’, yüzyılın ortalarında Yugoslav estetiğine odaklanan bina ve içindeki eşyalar ile mobilyalar orijinal olduğu için iç tasarım nedeniyle turistler için farklı bir yapı sunuyor. Tüm nesneler, Sosyalist Federal Yugoslavya Cumhuriyeti estetiğinin, sanatının, tasarımının ve tarihinin seçilmiş yönlerini temsil ediyor.
Mario bu eşyaları bulmak için çok uğraştığını belirterek şunları anlattı:
“Arkadaşların ve ailenin bodrumlarına ve çatı katlarına baktım. Dini eserleri satan pazarlar ve ikinci el mobilya dükkanlarını dolaştım. Ayrıca internetten aradım. Bağışçılardan hediyeler aldım. Genellikle uzun süre önce satın alınan, ve artık evlerinde kullanmayan eşyalar vardı. Onları atamıyorlardı. Üzülüyorlardı. Kullanım amacımı öğrenince verdiler. ”
ANILARI CANLANDIRIYOR
Televizyondan, parlak duvarlardaki posterlere kadar, 'Yugodom' misafirperverlik ile müze kavramının birleşmesine güzel bir örnek oluşturuyor.
Duvarda bir çerçeve içinde asılı bir Yugoslav pasaportu bile var. Müze, dünyanın her yerinden ve eski Yugoslav cumhuriyetlerinden misafirleri ağırlıyor.
Mario, “Konuklarımızın çoğunluğu eski Yugoslavyalı değil. Pek çok kişi Yugodom’un tıpkı büyükannelerin evi gibi göründüğünü ve böyle hissettiklerini söylüyor. Avustralya'dan “Good-Bye Lenin” filmini hatırlatan bir misafirim vardı. 'Yugodom' melankoli veya nostalji olsun her zaman bir tür duygular uyandırıyor' diyor.
'Yugodom', komünist tarihinin geçmişini gelire dönüştün girişimci bir başarıya dönüştüren bir örnektir. Ayrıca 'Yugonostalgic turizm’ sadece Sırbistan'da değil, tüm eski Yugoslav eyaletlerinde de büyüme eğiliminde görünüyor.
Tito’nun Bosna Hersek’teki Konjic kasabasındaki eski sığınağı da oldukça popüler bir turistik mekan haline geldi. Sığınak, Yugoslavya Cumhurbaşkanı Josip Tito Broz'u ve atom çatışması durumunda iç çevresinin 350 üyesini korumak için inşa edildi. Sığınak, 1990'larda Yugoslavya'nın dağılmasından sonrasına kadar devlet sırrı olarak kaldı. Düzenli turlar yapılan sığınak, Sosyalist Yugoslavya'nın sosyal, ekonomik, politik ve ideolojik sistemlerinin tüm sembolleriyle bozulmadan korunuyor.
KOMÜNIST SEMBOLLER, TIŞÖRTLER, KAPÜŞONLAR
Hırvat merkezli bir giyim firması olan Titos, Yugoslavya’nın beş köşeli kırmızı Komünist yıldızı ile komünist sembollerinin yer aldığı tişörtler, kapüşonlar gibi imajını ve sloganlarını yeniden adlandırarak dünya genelinde satış yapıyor.
Yugoslavya, sadece retro duvar kağıtları ve posterlerle canlanmıyor. Aynı zamanda, Tito’nun rakipleri için yaptırdığı ünlü siyasi hapishane ve çalışma kampı olan çorak Hırvat adası olan Goli Otok'un terk edilmiş duvarlarında geçmişi yaşıyor
Son zamanlarda yapılan bir anket, eski Yugoslavya'daki birçok insanın eski vatanlarına sevgiyle baktığını gösteriyor. Sırbistan'da, insanların yaklaşık yüzde 81'i Yugoslavya'nın dağılmasının ülkelerini mevcut bağlamında zedelediğini düşünüyor. Bosnalılar çok geride değil, Yugoslavya’nın dağılmasından duyduğu üzüntüyle yüzde 77’si ifade ediyor.
Bununla birlikte, eski bir Sosyalist Cumhuriyeti tekrarlayan ürünler ve deneyimler yeniden yaratan işletmeler için etik konular var. Tarihi olaylar hiçbir zaman tek bir hikaye değildir. Turistlerin yaşamak istedikleri tamamen farklı olabilir. Bu nedenle, turizm şiddet ve baskı hikayelerini de bekler.
Belgrad Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi'nden profesör olan Milos Nicic, Balkanlar'da Tito turizminin yükselişini izlediğini ve “Yugonostalgia” içinde Cumhurbaşkanı Josip Broz Tito'nun merkezi bir figure haline dönüştüğü konusunda uyardı. ”.