1933 yılında Ankara da Atatürk ile İstanbulda yapılan 2 Türk Tarih Kurultayı sonuçları hakkında görüşme sırasında, Atatürk onu, Türk tarihinin parlak geçmişindeki önemli noktaları hatta Türklüğün kökenlerini araştırmakla görevlendirilmişti. Hatta ilk kez Amerika’daki kızılderililerin bazı adetleri ve yaşam şekilleri ile Türk kökenli olabileceklerini bile ilk kez o telafuz etmişti. Bu iddia o zamanlardan günümüze kadar dilden dile dolaştı ve hala konuşuluyor.
Haluk Cemil Tanju, Atatürk”ün emriyle dünyayı dolaştı. "Orta asya Göçlerinde Tunçderililer (Türk soyundan olanlar) isimli meşhur antropolojik kitabını, Istanbul da Afitap Matbaasında yayınladı. Bu eser aynı zamanda Türk Tarih Kurumu’nca da satın alınarak. yayınlandı.
Devlet adamı, antropolog ve uzay bilimci, araştırmacı yazar, eski kaymakam Haluk Cemil Tanju, Türkiye’nin geçmişine yönelik araştırmalarıyla önemli izler bırakarak tarihimizde sessizce yer aldı.
BİR ÇOK ÖDÜL ALDI
Haluk Cemil Tanju, 30 Eylül 1911de Eyüpsultan Bahariye'sinde doğdu.
Ailesi çok eski Kafkas kökenli olup Siyavuş Paşa ile de akrabadır.
Dedesi , Karyağdı Dergah Postnişini, Bektaşi ve Rifai şeyhi olup, sarayın mevlüthanlığını yapmıştır.
İran devletinden çift nişan aldı. 1923 yılında 83 yaşında vefat eden meşhur Büyük Hafız ve Eczacı Yaşar Babadır.
Evleri, Eğrikapı Avcıbey Mahallesi Maslak Sokak da idi. Tanju soyadını dedesinden aldı. Doğmadan iki ay önce kaybettiği babası bir Jön- Türk olup, sırf bu yüzden Yemen'de suikastte 25 temmuz 1327’de ( 1911) şehit edilen, Gökçeada Gambotu Çarkçıbaşısı Deniz Üsteğmen (Eğrikapılı) Cemil bin Yaşar'dır.
Haluk Cemil Tanju, ilk düşünüş disiplinini dedesinden ve Hırka-i Şerif' teki Rıfai dergahında, Ümmü Ken'an tekkesi'nin Postnişini Kenan Rifai'den aldı.
İlkokulu Eyüp Reşadiye de, Orta okulu Gelenbevi de, liseyi Erzurum ve Kabataş Liselerinde okudu. Kabataş Lisesini 1929 yılında bitirdi. (2).Daha sonra yurt dışında tahsiline devam ederek Antropoloji eğitimi aldı. Aynı zamanda uzay bilimcisi oldu.
Edebi ve tetkik çalışmalarına olan ilgisi nedeniyle 1926 yılında yazılarıyla Muhit mecmuasında birinci oldu ve ödülünü Abdullah Cevdet'in elinden almıştır.
Istanbul Radyosunda 1926- 1928 yılları arasında görev yaptı.
Haluk Cemil Tanju, 1931-1933 yıllarında o zamanki şartlara uygun olarak Bakanlar Kurulu Kararı ile Gümüşhane ilinin Torul-Ardasa kazası kaymakamlığına atandı. Daha sonra aynı görevi Trabzon’un Sürmene kazasında kaymakam olarak sürdürdü. Sonraları Trabzon Valiliği’nin ihtiyacı nedeniyle önce; İl İdari Heyeti Baş Katipliğine ve Trabzon Halk Evi kuruculuğuna getirildi.
İşte o tarihlerde, 1933 yılında Ankara’da Atatürk’le birlikte oldu. İstanbul’da yapılan 2 Türk Tarih Kurultayı görüşmesinde Atatürk ona Türk tarihini araştırma görevi verdi. Atatürk, Haluk Cemil Tanju’nun hayatını değiştiren bu ateşi yakmıştı. Bu konuda Londra 'da çalışmalar yapan Afet İnan'a katılmasını da istedi. Ancak onun bu arzusu gerçekleşemedi (3).
Atatürk ün vefatı nedeniyle 1.Ocak. 1939 tarihinde, Haluk Cemil Tanju dünyadaki ilk Atatürk Biyografisi kitabı olan, "Beyaz Kitab-Atatürk" isimli eseri yayınladı. (Etiman Kitap Evi -İzmir)
İzmir 2. Enternasyonal Fuarı 1934_1945 yıllarında kurucularından oldu. 1936-1945’te İzmir halk Evini kurdu. 1937 senesinde İzmir Belediyesi Fen heyetine atandı. Belediye Başkanı Behçet Uz'un görevlendirmesiyle, 1945 yılına kadar İzmir 2.Enternasyonal Fuarı’nın oluşturulması konusunda çalıştı.
1945 yılında ABD’ye gitti, New York City College de Antropoloji konusunda fakülte eğitimine başladı. Daha sonra "Pamuk' ta vertical set up" konusundaki çalışmaları ve ince desen konusundaki yeteneği nedeni ile New York’da kolayca iş buldu ve eğitimi sırasında ihtiyacı olan gelirini bu yolla temin etti.
New York da bulunduğu süre içinde "Museum of Natural History" (Milli Doğal Tarih Müzesi) bünyesinde bulundu. Tanınmış antropolog ve müze yöneticileri olan Prof. Margareth Mead ve ve Prof. Eggholm’un laboratuarlarında çalıştı. Müze ve akademik ortamlarda konferanslar verdi. Çalışmaları ile ilgili sonuç raporlarını iki yıl süre ile dünyadaki tüm ilgili bilim kurumlarına gönderdi.(4).
Gelirini temin ettiği iş olarak; Kenmill International şirketinde; önce Art and Production (Sanat ve Üretim ) yöneticiliğini daha sonrada aynı firmanın, Genel Müdürlüğü görevini 1968 yılına kadar sürdürdü.
Şirketle yaptığı sözleşmede ön görüldüğü üzere,1962 tarihinden itibaren antropolojik ve antik tekstil konularında araştırma yapmak için her yaz; Güney Asya, Pasifik, Kuzey, Güney ve Orta Amerika da incelemeler yaparak; şirketi için ticari raporlar, akademik çevreler için makaleler hazırladı.
TUNÇDERILILER KITABı
Eğitim ve araştırmalarının sonucu olarak edindiği bilgileri, Atatürk'e söz verdiği biçimde, Türk kamu oyu ve akademik çevreleri ile paylaşabilmek üzere, 1968 yılında vatana döndü.
Kendi çapındaki tek eser olan "Orta asya Göçlerinde Tunçderililer (Türk soyundan olanlar) isimli meşhur antropolojik kitabını, Istanbul da Afitap Matbasında yayınladı. Bu eser aynı zamanda Türk Tarih Kurumu’nca da satın alınarak. yayınlandı.
Haluk Cemil Tanju, hazırladığı, rapor, makale gibi 1470 adet eserini de, ayrıca Türk Tarih Kurumuna armağan etti. Başkan Prof Dr Enver Ziya Karal'ın özel daveti ile Türk Tarih Kurumu’nda, 1972 ve 1973 yıllarında iki defa Atatürk konferansı verdi.
UZAY ÇAĞI ÇALIŞMALARI
“Tunçderililer” araştırması sırasında Pasifik de gittiği Easter (Paskalya ) adalarındaki eski uygarlıktan etkilendi. O döneme ait bazı tabletleri San Jose Rosicrucian Müze ve Üniversitesinde inceledi.
San Francisco’nun Silikon Vadisi’nde Passadena’da (NASA'nın kökü)' astronomi ve astrofizik konularını araştırırken, Amerika Gezegenler Kuruluna katıldı. 1979-1982 yıllarında kurulun faal beratlı üyesi (Chartered ) oldu. Yurda dönüşte de "Uzay Çağı'nda Evren ve Biz" (Afitap Kitabevi Istanbul) isimli eserini yayınladı (5).
Amerika'da antropoloji ve güzel sanatları yakından takip etme fırsatı bulan Haldun Cemil Tanju'nun sanatçılığı özel stil ve neo -empresyonistik bir tür taşıyor. Ressam tarihi çeşmeleri çalışırken özel stili dışına çıkarak grafik resim yoluyla tarihi çeşmeleri belgeledi( 6).
FİLM SENARYOSU YAZDI
Haldun Cemil Tanju'nun 1947 yılında yazdığı "Büyük İtiraf", bir senaryo üzerine film haline getirildi. Filmin yönetmeni, Refik Kemal Arduman’ın yaptığı siyah beyaz film, romantik dram türündedir. Filmde; Nezihe Becerikli, Cahit Irgat, Haluk Sarıca, Melahat İçli, Mehmet Karaca, Nizam Karakaya, Kadri Ogelman, Eyüp Sabri ve Şükrü Serene yer aldılar.
Refik Kemal'in, Ankara Film olarak aynı zamanda yapımcısı olduğu bu filmin müziklerini; Karlo Kapocelli yaptı. Görüntü yönetmenliği Filmeridis'e aittir. Filmin konusu; Bir doktorun nişanlısı olan Selma'nın tanıştığı bir mühendisle aralarındaki gizli aşkın öyküsüdür.
HER YERDE AYRı ISIM KULLANDı
Haluk Cemil Tanju dünyada gezip gördüğü yerlerde değişik isimlerle anılmıştır. Polinezya'da : Tamaiti Tano (Tanrı Oğlu), Kızılderililerin arasında: Raviki Izaks (Sayın Arayıcı) gibi isimleri olmuştur.
Eşi Muazzez Ferzan ile 1945 yılında İzmir de evlendi. Sinan, Ceylan (Boysan) ve Can adında evlatları oldu. Son yıllarını Nişantaşı'ndaki evlerinde resim yaparak, piyano çalarak ve yeni düşünceler içinde geçirdi.
ÜYELİKLERİ:
American- Turkish Society of New York Asbaşkanı, 1948
National Geografic Society Washington D.C, resmi üyesi (Charter) 1947
New York Public Library, Research Department, 1948-1968
Levittown Community House Vice President (Başkan Yardımcısı ) 1951-1960
George Washington's Charity Lodge, N.Y 1952-1968
Art and Production Director of Kenmill International, 1953-1968
The Museum of Naturel History : New York, Researcher, 1953-1954
The Polynesian Society of Tahiti: Pepeete, 1961-1975
The Pacific Society of New Zeeland, Auckland, 1961
The Kahamanuku Society of Hawaii, Honolulu, 1961
Rosicrucian Society of America, San Jose, California, Researcher, 1961-!963, 1979
Easter, Fiji, Rotuma, Cook, Samoa, Tonga, Alauç, Hokkaido, Research Rights 1962-
American Indian Society,Syracuse, Mohawk, ,Atabashkan, 1963
Türk Dil Kurumu, Ankara, 1963
Türk Tarih Kurumu, Ankara, 1964
Mustafa Kemal Derneği Büyük Kültür Konseyi Divan Üyesi. Istanbul, 1972
Teka A.Ş Yönetim Kurulu Başkanı, Istanbul, 1969-1972
Planetary Society of America, Passedena California,1982
ESERLERİ:
Yahya Kemal e : Şiir birincisi 1926
Kadınlar Alemi (Roman ) 1937
Beyaz Kitap -Kemal Atatürk: Dünyadaki ilk biyografi 1939
Tan Haykırış (Roman ) (7)
Şeytani trajedi (Roman) (7)
Günahlar Devleti(Tarihi Roman) 1939 (7)
About Turks & Turkics HATANJ Ass,.1965, New York(7)
Turkish Wedding and Customs HATANJ, 1966, New York(7)
Orta Asya Göçlerinde Tunçderililer( Kızılderililerin Türklüğü üzerine yazılan ilk ve tek bilimsel eser) 1969
Valide Sultan 1972
Lemuryalıların sırları 1973
Hitabetle O Bir Volkandır, Meliha Avni 1982
Her şey Ulus İçin 1980
Pasifik Hatıraları 1980
Maya Bakış, bine yakın makale 1968-86
Uzay Çağında Evren 1984
Antalya Tarihi (derleme) 1986
Zeynep Kamil (derleme) 1986
Uzay çağında Kur'anı Kerim 1986
Basılmak üzere hazırladığı diğer eserleri:
İçimizdeki Tanrılar; Lemuryalıların Sırları
The Gods Within Us (ingilizce)
Güzel Pasifik Hatıraları: Şaşırtıcı Gelenekler
Mehmetçiğin Beyni
NOTLAR:
(1) Yazarın bu biografisi, bulunabilen mevcut kıstlı kaynaklardan yararlanılarak hazırlanmıştır. Ölüm yılı ve yeri henüz öğrenilememiştir. Ailesi ile temas sağlandığında vede TTK yada Dünya gazetesindeki makale rapor ve diğer eserlerine ulaşıldığında, bu biografi gelişecektir. Şu anki yazım maksadı: araştırmacılara ön bilgi vermek ve çalışmayı genişleteceklere yol göstermektir.
(2) Kendi yazdığı biografisinden (Uzay Çağındaki Evren ve Biz, Servet i Fünun Matbaası,1983, s 261)
(3) Bakış Mecmuası Ekim 1985
(4) Başta "Great Turkic Migration" Vetaj ass, NY isimli eseri olmak, üzere tüm diğer ingilizce raporlar.
(5) Biografiye ait yukarıdaki dipnotlarda belirtilmemiş olan cümleler, Haluk Öztap ın, Haluk Cemil Tanju'nun; İnanç, Kur'an ve Mistisizm isimli eserine( Bayrak Matbaacılık, Istanbul 1986) yazdığı, önsözden kısaltılarak alınmıştır.
(6) Kazım Taşkent Sanat Galerisi, Ressamların Biografileri, www.ykb.com.tr
(7) Pandora Sahaf, www.pandora.com