Zamanın Başbakan'ı Recep Tayyip Erdoğan'ın Yeni Havalimanı'nın temelini attığı 3 Mayıs 2013 tarihinden önceye gidelim.
O sıralarda Pegasus Havayolları'nın Genel Müdürü Sertaç Haybat 2012'de verdiği bir demeçte, henüz daha temeli bile atılmamış olan yeni meydan ile ilgili sorulan bir soruya üçüncü havalimanı yapılsa bile Atatürk Havalimanı'nın kapatılmaması gerektiğini belirterek "Londra çevresinde beş havalimanı var. İstanbul için üç adet havalimanı gayet normaldir. AHL göreve devam etmelidir. Bu kadar tesis atıl kalmamalı, AHL yerinde durmalıdır" diye konuşmuştu.
Aradan bir yıl geçtikten sonra temeli atılan İstanbul Yeni Havalimanı tam 67 ay sonra 29 Ekim 2018'de Cumhurbaşkanı olan Erdoğan tarafından hizmete açıldı.
Açıldı derken, bu sembolik bir açılış oldu. Her ne kadar bazı seferler yapılıyorsa da birinci faz bile henüz tam kapasiteyle iş yapılır hale gelememiştir. Test uçuşları gibi algılanan seferlerde, havalimanına ulaşım en önemli sorun olarak karşımıza çıktı, bunu farklı bazı sorunlar da izledi. Örneğin, sis nedeniyle bazı THY uçakları AHL'ye divert (yönlendirme) edildi. Yeni meydanın kente uzak oluşu nedeniyle ve alternatif meydan olması düşünülerek Atatürk Havalimanı'nın tüm zamanlarda açık tutulması görüşü ileri sürülüyor.
Turizmci Cüneyt Mengü de, Atatürk Havalimanı’nın kapatılmamasını ve de charter uçuşların buradan yapılmasını, İstanbul Havalimanı’ndaki uçak trafiğinin kısmen hafifletmesi gerektiğini söylüyor.
19 milyona yaklaşan nüfusuyla yılda 10 milyondan fazla turist alan mega kent İstanbul için yeni havalimanı yapılmasının zorunlu olduğuna işaret eden Cüneyt Mengü, “İstanbul Havalimanı'nın adına “yeni-new veya büyük-grand” gibi bir sıfat eklenmesinin turizm endüstrisi açısından karışıklığın önlenmesi adına faydalı olacağı kanaatindeyiz." diyor ve turizmci olarak şu görüşleri öne sürüyor:
“TAM BİTMESİ 2028 YILINI BULUR”
“İlk fazı 29 Ekim 2018'de açılan havalimanının 2. fazı 2020 de, 3. fazı 2022'de ve 4. fazı da 2028 yılı içerisinde tamamlanacak. Yani, bitişi uzayacaktır.
Atatürk Havalimanı, Avrupa’da en işlek beşinci havalimanıdır. AHL, her türlü hava koşulunda iniş, kalkış imkânı veren ve Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) tarafından en güvenilir kategori olan CAT III sınıfında bir havalimanıdır.
Londra’da, London City, Gatwick, Heathrow, Luton ve Stansted olmak üzere beş havalimanı bulunuyor. Moskova’da ise halen Sheremetyevo, Domodedovo, Vnukovo, Bykovo ve Tushino adlı beş havalimanı faaliyet göstermektedir. Paris’te Charles De Gaulle, Orly ve Beauvais havalimanları bulunmaktadır. "
Mengü sözlerini şöyle sürdürüyor:
"Görüldüğü gibi Avrupa’nın en fazla turist çeken şehirlerinde en az üç havalimanı bulunmaktadır. Marka değeri yükselen İstanbul’un da ihtiyacını karşılamak adına üç havalimanı ile hizmet verilmesi bizim için en akılcı seçimdir. Bize göre, Atatürk Havalimanı tam olarak kapatılmamalı ve hiç değilse iç hatlar terminali aynen muhafaza edilmelidir.
Sonuç olarak, faaliyette olacak üç havalimanımız ülkemizin 2023 turizm hedeflerine ulaşmakta azami katkı sağlayacaklarına içtenlikle inanıyoruz."
Sektörü ve sorunlarını iyi bilen turizm erbabı böyle söylüyor. Söylenenleri hiç yabana atmamak lazım diyorum, ama bu AHL'nin nasıl açık kalıp, kalmayacağı konusuna idare ne diyor ona bakmalıyız.
Ben de öyle yaptım ve Türkiye'de bütün havalimanlarının sahibi olan Devlet Hava Meydanları İşletmesi'nin kapısını çalarak konu hakkında görüşlerini talep ettim.
SÖZLEŞME, AHL KAPATILSIN DİYOR
SORU: İGA Konsorsiyumu ile yapılan ihale sözleşmesinde AHL’nin 2021’den önce kapatılacağı hükmü var mıdır?
CEVAP: "İGA ile İdaremiz arasında imzalanan Uygulama Sözleşmesinin 17. Maddesinde yer alan “… İstanbul Yeni Havalimanı iç ve dış hat tarifeli ve tarifesiz seferleri yanı sıra kargo taşımacılığı ve genel havacılık faaliyetlerine açık bir Havalimanıdır. İdare; Görevli Şirket'e sözleşme süresi sonuna kadar İstanbul Yeni Havalimanının (Tesis'in); İstanbul'un Avrupa Yakasında tarifeli ve tarifesiz iç ve dış hat ticari yolcu taşımacılığına yönelik seferlere açık tek havalimanı olacağının taahhüdünü vermektedir. Genel havacılık, bakım onarım, müstakil kargo ve Devlet uçakları ile yapılan uçuşlar ile özel VIP/CIP uçuşları bu taahhüdün dışındadır...” hükmü kapsamında İstanbul Havalimanı'nın faaliyete geçmesiyle birlikte Atatürk Havalimanı'nda tarifeli ve tarifesiz iç ve dış hat ticari yolcu taşımacılığı yapılmayacaktır. Dolayısıyla bu hüküm, AHL’nin 2021’den önce ticari uçuşlara kapatılacağını net olarak belirlemiştir.
SORU: TAV’dan sonra DHMİ’nin burada hangi statüde ve ne kadar kalacağı, ne gibi hizmetler vereceği belli oldu mu?
CEVAP: İstanbul Havalimanı'nın faaliyete geçmesiyle Atatürk Havalimanı'ndan sadece genel havacılık, bakım onarım, müstakil kargo, devlet uçakları ile yapılan uçuşlar ile özel VIP/CIP uçuşları devam edecek olup, bu uçuşların yanı sıra Atatürk Havalimanı'nda bulunan seyrüsefer sistemlerinin zorunlu kullanımı, Atatürk Havalimanı'nda hâlihazırda faaliyet gösteren bazı firmaların İstanbul Havalimanı'ndaki inşaatları tamamlanana kadar faaliyetlerini Atatürk Havalimanı'ndan devam ettirmek mecburiyetinde olmaları ve yapılan bazı yatırımlar kapsamında da bu havalimanında faaliyetlerin sürdürülmesi bir zarurettir. Bu zaruret dışında Sayın Cumhurbaşkanı'mızın gerek Millet Bahçesi gerekse havacılık fuar düzenlemeleri ile ilgili talimatları çerçevesinde, ilgili Bakanlıklarla da müşterek çalışmalar yürütülmekte, Atatürk Havalimanı'nın gelecek planlamaları oluşturulmaktadır.
Tüm bu yönleriyle çalışmalar devam etmektedir.
TAV'A, ERKEN KAPAMA TAZMİNATI
SORU : AHL'nin erken kapatılması halinde, işletmeci firma olan TAV’a yapılacak ödeme nasıl belirlenecek?
CEVAP: İdare olarak dünya ölçeğinde haklı bir başarı kazandığımız KÖİ (Kamu-Özel İşbirliği) projeleri kapsamında taraf olduğumuz sözleşmelere süreleri sonuna kadar sahip çıkmanın önemli bir gerekliliği olarak yukarıda söz edilen zorunluluk çerçevesinde İstanbul Havalimanı'nın işletmeye açılmasını müteakiben Atatürk Havalimanı'nın işletmeye kapandığı tarihten, Atatürk Havalimanı Kira Sözleşmesi'nin bitiş tarihi olan 03.01.2021'e kadar olan dönemine isabet eden olası kâr kayıplarının İdaremizce TAV İstanbul Terminal İşletmeciliği A.Ş.’ye ödenmesi gerekmektedir.
Bu çerçevede; erken kapatma nedeniyle TAV için bugünden talep edilen veya belirlenen bir tazminat tutarı mevcut değildir. Bu kapsamda, TAV İstanbul Terminal İşletmeciliği A.Ş.’nin olası kâr kayıplarının tespitine ilişkin olarak "İşletme Döneminin Erken Kesilmesi Halinde Olası Kâr Kaybının Tespiti, Raporlanması ve Değerlendirme (Finansal ve Hukuki) Hizmeti Alımı" işi İdaremizce uluslararası bağımsız denetim firması olan PWC Danışmanlık Hizmetleri A.Ş.'ye ihale edilmiş ve Mart 2018 itibarıyla çalışmalara başlanılmıştır."
Havalimanları otoritesinin söylediklerine göre, 2021'de Atatürk Havalimanı'ndan artık ticari uçuş yapılmayacak ve turizm camiasının "üç havalimanı olsun" hayali gerçek olamayacak. Doğrusu, oradan geçerken hala daha yoğun olarak inşaat faaliyetlerinin sürmesinin ne anlama geldiğini anlamakta güçlük çekiyorum. Adı, bir süre sonra Atatürk Genel Havacılık Limanı olarak değişir, Millet Bahçesi de açılınca, o tabelaya daha sonra ne yazılır bilinmez? Sözün özü, iki yıl daha ömrü kalan ve ticari uçuşlara kapatılacak olan Atatürk Havalimanı'na doğrusu çok ama çok yazık olacak. Bu tesisi yaşatmalıydık. Ama artık geç...
İyi uçuşlar Türkiye'm...