FİKRİ TÜRKEL
İSTANBUL- Geçen gün Twitter’da paylaştım; “Apple’ın CEO’su Tim Cook, katıldığı bir TV programında gelecek stratejilerine dair, teknoloji şirketinin 2019 yılı içerisinde tüketicilere yeni ‘hizmetler’ sunacağını açıkladı. Ürün değil hizmet… Yorum size ait…”
Amerikan medyasına yansıyanlara bakılırsa, bu “hizmetler”in sağlık sektörü olacağı netleşmiş durumda.
Apple’ın ağırlık vereceği iki alan
Üç dört yıldır yazıyorum, Apple iki alana ağırlığını koyacak: Sağlık uygulamaları ve hizmetleri ile Apple Pay gibi finansal ve hizmet uygulamaları.
Apple Watch ilk çıktığı yıl, ürün lansmanıyla birlikte Apple yöneticileri bir adım daha atmıştı. O da Amerika’daki en yaygın üç sağlık kuruluşuyla anlaşma yaptı. Bu bağlamda Apple Watch ile toplanan sağlık dataları bu üç kuruluşla da paylaşılacaktı.
Malum, akıllı saatlerin çoğu kalp atışı, günlük adım, merdiven çıkılması gibi verileri topluyor ve bu verilerin paylaşılmasını da kullanıcıların çoğu kabul ediyor.
Kişisel sağlık verileri bir başlangıç. Orta ve uzun vadede Apple yöneticileri sağlık verisi paylaşımının dışında çok daha kapsamlı hedefler güdüyor.
Sağlık sektörü, büyük fırsatlar vaat ediyor. Apple, uygulamalar ve giyilebilir ürünler ile sağlık ve sağlık hizmetlerini iş stratejisinin esas bir parçası olarak görüyor.
Zaten, Apple CEO’su Tim Cook da bunu ifade ediyor. Sağlık sektörü yanında akıllı telefon pazarının büyüklüğü çok küçük kalıyor. Dünya genelinde yılda 7 trilyon doların üzerinde bir büyüklüğe sahip olan sağlık sektörü, GSYİH’nın yüzde 10’unu oluşturuyor.
Yukarıda da ifade ettiğimiz gibi, şirket Apple Watch’ın EKG veri toplamasıyla bu alana girmişti. İşte kişisel sağlık kaydı oluşturulması ve verilerinin toplanmasıyla bir sonraki adımın nereye gideceğine dair bir yorumda bulunmak zor olmayacaktır.
Akıllı saat piyasası verileri gösteriyor ki Apple, sektörün lideri durumunda. International Data Corperation (IDC)’nin hazırladığı rapora baktığımızda Apple Watch, 2018 ikinci çeyrekte 4,7 milyon saat sevkiyatı gerçekleştirmiş. Bu da firmayı akıllı saat pazarında yüzde 17‘lik payla birinci sıraya oturtuyor. Firmanın en büyük rakibi ise 4,2 milyon saat sevkiyatı ve yüzde 15,1‘lik pazar payı ile Xiaomi var. Bu alanda gerçekten en çok çabalayanlardan biri olan Fitbit, 2,7 milyon ile pazarın yüzde 9,5’ine hakimken; Huawei yüzde 1,8 ile yüzde 6,5’ini elinde tutuyor. Beşinci sırada ise Garmin 1,5 milyon ile pazarın yüzde 5,3’ünü oluşturuyor.
Halen Apple Watch, İsviçreli saatçileri ve özellikle Rolex ile Swatch gibi geleneksel yaygın markaları geçmiş durumdadır.
Apple, Aralık 2016 itibariyle, yalnızca ABD’de 13 yaşından büyük 85,8 milyon iPhone kullanıcısına sahipti. Dünya genelinde durumu takdirlerinize bırakıyorum. Bu yönüyle sağlık alanındaki adımları dijital alandaki markaları ve sağlık kuruluşlarını domine edebilir.
Sağlık sektörüyle en yakın ilişkili olan sigorta sektöründe yapabileceklerinin boyutuna şimdilik girmiyorum.
Milyonlarca kullanıcı her an Apple Health, ResearchKit ve CareKit uygulamalarıyla kişisel verilerini bu alana vermeye devam ediyor. Diğer markalar da boş durmuyor. Görüldüğü gibi Çinli Xiaomi, Apple’ın ensesinde. Google, Samsung ve diğerleri ev ürünleri, asistan hizmetleri ve giyilebilir ürünler ile kişisel benzer verileri de topluyor.
Dijital ürünler alanındaki bu rekabet Apple’ı ürün farklılaştırmasına ve hizmet alanında yeni etkileşimlere ve girişimlere adım attırmaya mecbur bırakıyor. Özellikle yapay zeka alanındaki gelişmeler, bu adımları genişletecek ve kolaylaştıracaktır.
Bundan böyle bütün markalar hastaneler, doktorlar ve diğer etkileşimli kurum ve kuruluşlarla birlikte çalışılabilirliği artırmaya devam edecekler.
Dijital sektör ile sağlık sektörü arasında yeni bir ekosistem oluşuyor. Apple, bu hizmetleri ve uygulamaları ile iki ana fayda sağlayacak: Ürünlerini daha donanımlı, daha fazla ve daha pahalı satma şansı yakalayacak. Apple Store’da daha yeni ve çeşitli uygulama akışı ve yükleme geliri elde edecek.
Apple’dan farklı bir adım!
Giyilebilir ürünler ve mobil cihazlardaki uygulamaların sağlık dataları toplaması üzerine çok şey söylenebilir. Binlerce uygulama hala aktif durumda. Ama Apple farklı ve somut adımlar atıyor.
2018 yılında, EMR verilerini telefonun sağlık kaydına soktuğunu açıkladı. Önümüzdeki dönemde, HealthKit adlı bir yazılım geliştirme kiti ile sağlık kayıt API’sini üçüncü taraflara açacağını da duyurdu. Hastaların kullandığı ürünlerdeki verilere giriş, sağlık kaydı verilerini temin etmelerini ve sonra da seçtikleri uygulamalara veri erişimi sağlayacak.
Bazı uygulamalar zaten sağlık kaydındaki verileri eklemeye başlamıştı. Pokemon Go ve Oscar adım izleyiciyi kullanıyorsanız, sipariş verdiğiniz yemekler, yediğiniz salata veya içtiğiniz kahve de, HealthKit’i uygulaması aracılığıyla sağlık kaydınıza kaydetmek için birleştiriliyor.
Adventist Sağlık Sistemi, Cleveland Clinic, Intermountain Healthcare, LabCorp gibi toplamda 120’den fazla sağlık Apple’ın sağlık kayıtlarının bir parçasıdır. Şirket ayrıca, doktorların laboratuar test verilerini sipariş etmesine ve almasına yardımcı olan Start Health Health Gorilla ile çalıştığını da duyurdu.
Yıllık 400 binden fazla kişinin kalp verisi alınıyor
ResearchKit’teki çalışmaların boyutu geleneksel çalışmalardan çok daha büyük olduğuna bir örnek verelim: Apple Kalp Çalışması yılda 400.000’den fazla kişinin izinli verisini alıyor. Parkinson’un mPower olarak bilinen çalışmasında 10.000’den fazla kayıtlı kişi bulunuyor. Michael J. Fox Vakfı’nın Parkinson Progression Markers Initiative (PPMI) programında, her bir katılımcının 2010’da Parkinson’un çalışmalarına katılması için 800 $ önerdi ve halen 1000’e yakın kişi izlenmeye devam ediyor.
ResearchKit popülaritesi ve kabiliyetinde büyüdükçe, gittikçe daha fazla ilaç devi araştırma yapmak için teknolojiden yararlanıyor. İlaç üreticileri hem klinik araştırmalar için verilere ulaşımları kolaylaştırmak hem de FDA onayının hızlandırılmasında daha ayrılmaz bir parçası haline gelen ilaçlarının performansı hakkında gerçek dünyadaki verileri yakalamak için hastalara doğrudan erişim istiyor.
ResearchKit, bu şirketlerin farklı hastalıklar ile hastalarına daha yakın bir ilişki kurmasına yardımcı olabileceğini kabul ediyorlar. GlaxoSmithKline 2016 yılında ResearchKit kullanarak Romatoid Artrit için bir çalışmaya başladı. Novartis MS hastalarında da aynısını yaptı ve Pfizer Lupus semptom izleyicisini araştırdı.
Novartis uygulamasının araştırmacılara katkısı
Novartis, FocalView ile bunu bir adım daha ileri götürüyor. FocalView uygulaması, araştırmacıların, telefondaki öz raporlama ve araçlar yoluyla gerçek zamanlı olarak göz hastalıklarının ilerlemesini izlemelerine olanak sağlıyor. İlk adım, uygulamanın görsel işlevi yeteneğini (Örn. Görme keskinliği ve kontrast duyarlılığı) değerlendiriyor. Bir sonraki adım, düzenli klinik teşhislerden geleneksel testlere kadar ResearchKit ile uzaktan veri toslayabilecekler.
Dijital sağlık ürünleriyle ilgili çok geniş bir ekosistem oluşmuş durumda. Bunlar ayrı bir inceleme alanı olabilir. Peki, sağlığa dair hangi donanımları Apple markası altında görebileceğiz?
iPhone ile birlikte taşınabilir ultrason, çok amaçlı EKG raporu, CellScope gibi tanılama cihazlarının özelliklerini de satın almaya hazır olun.
Şu an bildiğimiz bir gerçek var: Apple, Stanford’un Dijital Sağlık Merkezi ve UNC gibi üniversitelerle diğer sağlık yeteneklerine odaklanmak için birkaç önemli ortaklığa imza attı. Apple, aşağıdaki üniversitelerdeki araştırmacılara binlerce Apple Watch hediye etti. Böylece aşağıdaki araştırmalar için bir bağ kurmuş oldu:
Farkındalık ve fiziksel aktivite
İnmeli hastalarda kol iyileşmesi için sanal terapi
Psikiyatri bakımında uyum için yapay zeka desteği
DEHB olgularında hiperaktivitenin azaltılması
Migren önleme ve veri toplama
Obezite ve beslenme ilişkisi
Amerikan medyasına yansıyan çok daha fazla örnek olaylar var.
Apple, sağlık hizmetlerini hasta merkezli yapmak için cihaz ekosistemine, yerleşik kullanıcı tabanına, markaya ve teşvik yapısına halen sahip durumdadır. Parçalar bir araya gelmeye başladığında ve Apple sağlık pazarına daha fazla girecektir. Bakalım mevcut sanayi devleri bu gelişmelere nasıl uyum sağlayacaklar?