AB'nin yumurtada boy farkı

İSTANBUL- Yumurtacıların, tüketicilerin korunması için ''yumurtada gramaj sınıflandırmasının 4'ten 5'e çıkarılması'' talebi, ''AB uyum mevzuatına'' takıldı. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, yumurtacıların, ''aynı paketteki yumurtalar arasındaki gramaj farkını 10 gramdan 5 grama indirecek'' düzenleme talebine, AB mevzuatına aykırı olduğu gerekçesi ile olumsuz görüş bildirdi. 
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, 2008 yılı başında yayımladığı Yumurta ve Yumurta Ürünleri Tebliği ile doğrudan tüketiciye sunulacak yumurtada, AB'ye uygun olarak, ağırlık açısından 4 sınıflandırma yaptı. Buna göre, ağırlığı 73 gramdan büyük yumurtalar ''XL-çok büyük'', ağırlığı 63-72 gram arasında olan yumurtalar ''L-Büyük'', ağırlığı 53-62 gram arasında olan yumurtalar ''M-Orta'', ağırlığı 52 gramdan küçük olanlar ''S-Küçük'' olarak etiketlenerek pazarlanabiliyor. Yani söz gelimi, 30 adetlik bir kolinin ''L-Büyük'' olarak pazarlanabilmesi için, kolinin içinde 63 gramdan büyük yumurtaların bulunması yeterli. Kolinin içinde bir kaç tane 72 gramlık yumurta yer alınca, tüketici, küçük ve büyük yumurtalar arasındaki boy farkına bakarak, ''aldatıldığını'' düşünebiliyor.

Bazı iyi niyetli olmayan yumurta satıcıları da kolilerin dışarıdan görünen taraflarına görece daha büyük yumurtaları, ortasına ise daha küçük yumurtaları koyarak, tüketicileri alım tercihlerinde yanıltabiliyor. Bu durum tebliğe uygun olmakla birlikte, aynı kolide çok farklı büyüklükte yumurtaları gören tüketici yine ''aldatıldığını'' düşünebiliyor.

Yumurta Üreticileri Merkez Birliği (YUM-BİR) Genel Sekreteri Hüseyin Sungur, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından AB mevzuatına uyum amacıyla çıkartılan tebliğin, üretici açısından bir soruna yol açmadığını ve bu tebliğe uyum sağladıklarını belirtirken, ''Ancak, tüketiciye pazarlanan yumurtalarda, aynı kolideki yumurtalar arasındaki büyüklük farkı nedeniyle zaman zaman şikayetler alıyoruz. Bu durumun düzeltilmesi için bakanlığa başvurduk, ama talebimiz uygun bulunmadı'' dedi.

Mevcut tebliğ uyarınca, bir paketteki, kolideki yumurtalar arasında 10 grama kadar ağırlık farkı olabileceğine işaret eden Sungur, bunun tüketici açısından önemli bir görsel farklılığa yol açabildiğini kaydetti. Tüketicinin bu konuda olumsuz düşünmesini önlemek ve kötü niyetli satıcılara da fırsat vermemek için tebliğ çıktıktan sonra, geçen yıl Mayıs ayında Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'na başvurarak, yumurtada gramaj sınıflandırmasının 4'ten 5'e çıkarılması, aynı ağırlık sınıfı içindeki yumurtalar arasındaki gramaj farkının 9-10 gramdan 5 grama düşürülmesini istediklerini anlatan Sungur, ancak bu isteğin, AB mevzuatına aykırı olduğu gerekçesi ile olumlu karşılanmadığını söyledi.

Yumurtadaki gramaj sınıflandırmasının, insan sağlığı ile ilgili değil, pazarlama ile ilgili bir standart olduğuna dikkati çeken Sungur, ''Biz de AB mevzuatına uyum sağlamak istiyoruz. Ama bu standart, yumurtanın hijyenik üretimi ile ilgili değil, pazarlama standardı ile ilgili. AB'ye tam üyelik sağlanana kadar, tüketiciyi korumak, kötü niyetli satıcılara fırsat vermemek açısından, ağırlık sınıflandırmasında gramaj aralığı daraltılabilir. Bu sektör açısından bir sıkıntı yaratmaz ama tüketiciyi rahatlatır'' şeklinde konuştu.
ABD'de yumurtanın ağırlık açısından 5 gruba ayrıldığına ve aynı sınıftaki yumurtalar arasında 5 gram fark olduğunu belirten Sungur, zaten büyük işletmelerde, aynı kümeste aynı yaşta tavuklar bulunduğu için genellikle yumurtalar aynı büyüklükte olduğundan sorun yaşanmadığını, ancak toplama yumurta satan firmalar açısından bu sorunların yaşandığını anlattı.

-''NİTELİKLİ YUMURTADA DENETİMLER ARTIRILMALI''
Tüketicinin, yumurta alırken, gramaj yanında zenginleştirilmiş, nitelikli yumurta konusunda da dikkatli olması gerektiğine işaret eden YUM-BİR Genel Sekreteri Hüseyin Sungur, normal yumurtaların tanesi 15-20 kuruşa satılırken, ''omegalı, selenyumlu'' olarak pazarlanan yumurtaların 30-40 kuruşa satıldığını hatırlatarak, şunları kaydetti:
''Nitelikli yumurtaların üretimi konusunda bakanlıktan izin almak gerekiyor. Ayrıca, bu tür yumurtaların selenyumlu, omegalı olarak nitelendirilmesi için bilimsel kriterler net değil. Bakanlığına denetimleri de yetersiz. Tüketicinin korunması için, bakanlık denetimleri artırmalı ve nitelikli yumurtalar konusunda daha net bilimsel kriterler ortaya konmalı.''
-YUMURTADA DAMGALAMA UYGULAMASI, 23 OCAK'TA BAŞLIYOR
Bakanlık tarafından geçen yıl çıkartılan yumurta tebliği uyarınca, doğrudan tüketime sunulacak yumurtanın üzerine, hangi işletmede ve hangi kümeste elde edildiğine dair bilgilerin damgalanması uygulaması da 23 Ocak'ta başlıyor.
YUM-BİR Genel Sekreteri Hüseyin Sungur, sektörün bu uygulamaya da hazır olduğunu söyledi. İşletmeler, ortalama 6-10 bin dolara aldıkları damgalama makineleri ile uygulamaya başladığını kaydeden Sungur, tüketicinin, artık hangi işletmedeki kümesteki tavuğun yumurtasını yediğini bileceğini belirtti.
Ocak ayının 23'ünden itibaren, yumurtacılar, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın bilgisayar destekli veri tabanına kaydedilirken kanatlı işletmelerine bakanlık il-ilçe müdürlükleri tarafından verilen, ''2 haneli ülke kodu ve 2 haneli il trafik kodunun ardından gelen işletmeye özgü 10 haneli bir sayı ile birlikte toplam 14 haneden oluşan numarayı'' yumurtaların üzerine basarak pazarlayacak. İşletme numarası, ürün takip sistemi kapsamında, ürünlerin pazarlanmasında kullanılacak. Kanatlı işletmelerinde bulunan her bir kümesteki sürülere, ayrıca bakanlık il/ilçe müdürlükleri tarafından verilen 1, 2, 3, ... gibi ''kümes sıra numarası'' verilecek.

-YUMURTADA İHRACAT REKORU KIRILDI, ANGOLA'YA İLK KEZ YUMURTA SATILDI
Diğer taraftan, 2006 yılında YUM-BİR çatısı altında örgütlenen yumurtacılar, ihracat rekoru kırdı. Sektörün 2007 yılında 50 bin ton olan yumurta ihracatı geçen yıl yüzde 65,4 artışla 82,7 bin tona, ihracat geliri de yüzde 76,32 artışla 68 milyon dolardan 119,9 milyon dolara çıktı.
YUM-BİR Genel Sekreteri Hüseyin Sungur, 2000 yılında 3,8 bin ton ve 3,6 milyon dolar olan Türkiye'nin yumurta ihracatının, 2006'da 12 bin tona ve 18,9 milyon dolara yükseldiğini, YUM-BİR'in kurulması ile birlikte hızla arttığını belirterek, şu bilgiyi verdi:
''Önceden, sadece büyük firmalar ihracat yapıyordu. İhracattan sonra iç piyasada yumurta fiyatları yükselince, bu firmalar tekrar iç piyasaya yöneliyor, o zaman da pazarlar kaybediliyordu. Şimdi, biz birlik olarak, fiyat ne olursa olsun üyelerimizin üretiminin yüzde 10'unu mutlaka ihraç ediyoruz. Böylece hem dış piyasada pazarları korurken, iç piyasa da fiyat istikrarı sağlıyoruz. yaptığımız pazar araştırmaları sayesinde, geçen yıl Kuzey Irak ve Orta Asya gibi geleneksel pazarlar yanında ilk kez Angola'ya da yumurta ihraç ettik. yeni pazar arayışlarımız sürüyor.''
Yeni pazar arayışlarının sürdüğünü kaydeden Sungur, bu yıl ihracatı 150 milyon dolara çıkarmayı hedeflediklerini bildirdi.

-BİLİNÇLİ TÜKETİCİ, FİRMANIN CEZA ALMASINI SAĞLAMIŞTI
Bu arada, Zonguldak'ta bir tüketici, satın aldığı, ''L-Büyük'' olarak pazarlanan ve 63-72 gram olması gereken yumurtaların ağırlığının 50 gram olduğunu belirleyince, Tarım İl Müdürlüğü'ne şikayette bulunarak, firmaya ceza verilmesini sağlamıştı.