WASHİNGTON- ABD'de corona virüsü salgınından ekonomik zarar gören kişi, kurum ve şirketlere destek için hazırlanan 2 trilyon dolarlık dev teşvik paketi, Kongre onayının ardından Başkan Donald Trump tarafından da imzalandı. 883 sayfalık pakette; vatandaşlara doğrudan ödemelerden, işsizlik ödemelerinin arttırılmasına, büyük şirketlere ve yerel yönetimlere destekten aşı çalışmalarına kaynak ayrılmasına kadar birçok madde yer alıyor.
Corona virüsü salgınının zarar gören kişi ve işletmelerin desteklenmesini öngören ve ABD Hazine Bakanlığı tarafından yönetilecek paket, ABD tarihinin en büyük destek paketi oldu.
İşte 883 sayfalık paketten öne çıkanlar:
1- DOĞRUDAN ÖDEMELERE 290 MİLYAR DOLAR
Paketin en çok öne çıkan maddelerinden biri, ABD vatandaşlarına yapılacak olan doğrudan ödemeler. Kişilere 1200 dolara, evli çiftlere 2 bin 400 dolara (ABD’de bazı eyaletlerdeki asgari ücrete yakın) kadar çek verilecek. Her bir çocuk için de ek 500 dolar ödenecek.
Geliri yüksek olanlara daha az, geliri az olanlara daha çok ödeme yapılacak.
Yıllık bireysel geliri 99 bin doları, çift olarak geliri 198 bin doları aşanlara yardımda kesinti yapılacak.
Hiç geliri olmayan kişiler de ödeme alacak.
İşsizlik maaşı alanlar, bu ödemeden yararlanamayacak.
2- İŞSİZLERE 260 MİLYAR DOLAR
Salgınla birlikte işsizlikte tarihi bir sıçrama kaydedildi. Nitekim geçen hafta ABD’de işsizlik maaşına başvuran kişi sayısı 3,3 milyonla inanılmaz bir düzeye yükseldi.
Pakette bu nedenle işsizlere yapılacak yardım önem taşıyordu.
İşsizlere yapılan işsizlik sigortası ödemeleri, dört ay boyunca haftalık 600 dolar daha fazla olacak ve işsizlik maaşından yararlanma koşulları hafifletildi.
ABD’de büyük bir sorun olan ve 1,5 trilyon doları aşan öğrenci kredilerinde ödemeler 6 ay ötelendi.
Alkollü içki üreticisi olup salgın döneminde el antiseptiği üreten firmalar vergi muafiyeti sağlanacak.
3- BÜYÜK ŞİRKETLERE VE YEREL YÖNETİMLERE: 532 MİLYAR DOLAR
Tarihi pakette en büyük destek payı, 532 milyar dolarla büyük şirketlere ve salgından etkilenen kentlerin yerel yönetimlerine ayrıldı.
Hükümetten borç alacak her şirkete, 1 yıllık hisse geri alım yasağı uygulanacak. Böylece, paranın hisse senedi piyasalarına gitmesi engellenmeye çalışılacak. Şirketler ayrıca, üst yönetime ayrılan prim ödemelerini (bonuslar) sınırlandıracak ve işçileri korumak için adımlar atacak.
Pakette “ulusal güvenlik açısından önemli” görülen ve salgından ağır darbe alan Boeing ve benzeri şirketlere destek için özel olarak 17 milyar dolar ayrıldı. Pakette şirketlerin isimleri yer almasa da paketin Boeing’i kapsadığı belirtiliyor.
Öte yandan, ABD Merkez Bankası’na (Fed) büyük şirketler ile yerel yönetimlere 4 trilyon dolarlık doğrudan kredi imkanı sağlama yetkisi verildi.
Hazine Bakanlığı, şeffaflık adına şirketlere sağlanan desteklerin koşullarını ilan edecek. Ayrıca Senato’da bir izleme kurulu oluşturulacak ve harcamalar bir müfettiş tarafından denetlenecek.
Başta Başkan Donald Trump olmak üzere yönetimdeki isimlerin ve yakınları ile Kongre üyelerinin şirketlerinin paketten yararlanması engellenecek.
4- HAVACILIK SEKTÖRÜNE: 61 MİLYAR DOLAR
Salgınla birlikte alınan karantina önlemleri, en ağır darbelerden birini havacılık sektörüne indirdi. Bu nedenle pakette hava yolu şirketlerine 25 milyar dolarlık yardım, 25 milyar dolarlık kredi verilecek. Hava yolu şirketlerine yer hizmetleri sağlayan şirketlere 3 milyar dolar, kargo şirketlerine 4 milyar dolar destek verilecek.
5- KÜÇÜK İŞLETMELERE 377 MİLYAR DOLAR
Küçük işletmelere, işçi çıkarmamaları şartıyla toplamda 377 milyar dolarlık yardım ve kredi imkanı sağlanacak.
Salgının hızla yayılması ve karantina önlemleri nedeniyle zor durumdaki küçük işletmeler, yardımın bir an önce kendilerine ulaştırılmasını talep ediyor
PAKETİN BÜYÜKLÜĞÜ NE ANLAMA GELİYOR?
2019 yılı bütçe rakamlarına göre Türkiye'nin bütçe geliri 875 milyar TL. Bugünkü kurdan hesaplandığında ABD'nin corona virüsü paketi yaklaşık 13 trilyon TL'ye denk geliyor. Yani Türkiye'nin 2019 yılındaki gelirinin 14,8 katı kadar bir miktarı ABD virüsle mücadele için harcayacak. Türkiye'nin corona virüsüne karşı açıkladığı ekonomik önlem paketinin büyüklüğü ise 15 milyar civarında. Bu rakam ABD'nin açıkladığı bütçenin 133'te biri. ABD'nin nüfusu Türkiye'nin yaklaşık dört katı.
6- SAĞLIK SİSTEMİNE 126 MİLYAR DOLAR
Hastanelere ve diğer sağlık hizmeti sağlayıcılarına, ekipman ve diğer ihtiyaçları için 126 milyar dolarlık destek verilecek.
Tıbbi ürünler için 16 milyar dolar, corona virüsüna karşı aşı çalışmaları için de 3,5 milyar dolar ayrıldı.
ABD’de yaşlılar ve yoksullar için oluşturulan sağlık sigortalarından daha önce yapılan kesintilerde de geri adım atıldı.
Bu da sağlık sistemi için ek gelir anlamına gelecek.