İSTANBUL - AKP iktidarı 2022 yılında 21b usulüyle gerçekleştirdiği gizli ihalelerin tutarı belli oldu. AKP, geçen yıl 168 milyar liralık ihaleyi kapalı kapılar ardında, özel davetle istediği firmalara verdi. Bu ihalelerin 141.3 milyarlık bölümü müteahhitlere gitti.
Kamu İhale Kurumu 2022 Kamu Alımları İzleme Raporu'nu açıkladı. AKP iktidarının, özel davetle istediği ihaleyi istediği firmaya verme aracı haline getirdiği 21b Pazarlık usulü yine çok kullanılan yöntemler arasında yer aldı.
Rapora göre 4734 sayılı Kanun kapsamında yapılan 104 bin 843 kamu alımının toplamı 563 milyar 253 milyon 124 bin TL olarak gerçekleşti.
3 İHALEDEN 1'İNDE AÇIK USÜL TERCİH EDİLMEDİ
Sözcü'den Yusuf Demir'in haberine göre 374 milyar 832 milyon liralık toplam 75 bin 224 ihale açık usülde yapıldı. Açık usulde yapılan ihalelerin bedeli toplam alımlar içinde yüzde 66.5'te kaldı.
2022 yılında tam 23 bin 878 ihale Pazarlık Usulüyle gerçekleştirildi. Bu usulde yapılan toplam 184 milyar 985 milyon liralık ihalelerin toplam kamu alımları içindeki payı yüzde 32.84'u buldu.
141.3 MİLYAR LİRA YAPIM İŞLERİ
Pazarlık Usulü ile yapılan ihalelerin neredeyse tamamı, “21b Pazarlık” usulüyle düzenlendi. 21b ile toplam 10 bin 82 ihale yapıldı ve kimselere duyurulmadan özel olarak davet edilen firmalara verilen ihalelerin tutarı 168 milyar 963 milyon lirayı buldu.
21b usulüyle gerçekleştirilen ihalelerinin çok büyük bir kısmını oluşturan 141.3 milyar liralık bölümünü yapım ve inşaat işleri oluşturdu.
Belli istekliler arasında usulüyle yapılan 102 ihalenin tutarı ise 3 milyar 435 milyon TL olarak gerçekleşti.
Doğrudan alım yoluyla yapılan harcamaların tutarı ise 40 milyar 450 milyon lira olarak gerçekleşti.
CUMHURBAŞKANLIĞI AÇIK USÜL TERCİH ETMEDİ
Devlet kurumları arasında Cumhurbaşkanlığı'nın yaptığı alımlar dikkat çekti. Cumhurbaşkanlığı 2022 yılında toplam 891 milyon 566 bin liralık 753 ihale düzenledi.
Cumhurbaşkanlığı, maliyeti büyük ihalelerde “istisna” yöntemini tercih etti. Cumhurbaşkanlığı'nın istisna yöntemiyle yaptığı 50 ihalenin bedeli 727 milyon 798 bin TL'yi buldu. Tercih edilen istisna yönteminin toplam alım bedelindeki oranı yüzde 81'in üzerinde gerçekleşti. Cumhurbaşkanlığı, 627 doğrudan temin yoluyla yaptığı alımlarda 18 milyon 644 bin TL harcadı.
İHALE KANUNU 180 KEZ DEĞİŞTİ
Kamuda mal/hizmet alımlarında şeffaflığı artırmak için 2003’te yürürlüğe giren Kamu İhaleleri Kanunu, 180'den fazla kez değiştirildi. Kanunda asıl yöntem olarak belirtilen açık ihalelerin oranı yıllar içinde yüzde 60'lara kadar düştü. İstisna maddeleri alfabenin tüm harflerini aşan sayıda genişletildi.
Kamu İhale Kanunu'nun 18. maddesi, kamunun yapacağı mal, hizmet ve yapım ihalelerinde uygulanacak üç yöntem gösteriyor: Açık ihale, Belli İstekliler Arasında ihale ve Pazarlık Usulü…
Kanunun beşinci maddesine göre açık ihale ve belli istekliler arasında ihaleler asıl yöntem olarak belirlenmiş durumda. Pazarlık usulü ise yalnızca kanunda belirtilen özel hallerde kullanılabiliyor.
KİMSELERE DUYURULMADAN YAPILIYOR
Ancak AKP iktidarı, son yıllarda özellikle büyük yapım ihalelerinde, rekabete imkan sağlayan açık usül yerine, 21b Pazarlık usulünü tercih ediyor.
Yasanın olağanüstü haller için belirlediği Pazarlık usülünde, ihale ilanı yayınlama zorunluluğu yok. İdare istediği firmalara özel davet göndererek, kapalı kapılar ardında ihale sürecini tamamlayabiliyor.