Şekere "marker" uygulaması

ANKARA - Şeker Kurumu, yurt içinde firmaların kayıt dışı şeker satışını önlemek için, akaryakı t sektöründeki gibi "marker" uygulaması başlatmaya hazırlanıyor.
Şeker Kurumu Başkanı Azmi Aksu, şekerde haksız rekabetin önlenmesi, piyasanın sağlıklı işlemesinin sağlanması amacıyla, kaçak şekerden sonra kayıt dışı şeker satışını da önlemek üzere TÜBİTAK'tan, marker sistemi üzerinde çalışma istediklerini bildirdi. TÜBİTAK'ın şekerde uygulanabilecek markeri belirleme konusunda son aşamaya geldiğini açıklayan Aksu, uygulamaya ilk aşamada nişasta bazlı şekerden (NŞB) başlayacaklarını kaydetti.
TÜBİTAK'ın NŞB'de kullanıma uygun olarak geliştirdiği marker, Şeker Kurumu tarafından, tahsis edilen pazarlama kotalarına istinaden, firmalara dağıtılacak. Marker, firma tarafından üretim aşamasında NŞB'ye katılacak. Daha sonra yapılacak piyasa denetimlerinde, NŞB'de, belirlenen oranda marker tespit edilmemesi halinde, söz konusu ürünün pazarlama kotası dışında, kayıt dışı satıldığı ortaya çıkacak.
NŞB'de kullanılacak marker konusundaki çalışmaların tamamlanmak üzere olduğunu ve muhtemelen gelecek yılın ilk yarısında uygulamaya başlayabileceklerini belirten Aksu, TÜBİTAK'ın ayrıca, pancar şekeri konusunda da marker belirleme çalışmalarını sürdürdüğünü söyledi. Aksu, fabrikaların yurt içinde pazarlayacakları pancar şekerinde marker kullanması durumunda, piyasa denetimlerinde, şekerin kota dahilinde pazarlanıp pazarlanmadığının belirlenebileceğini vurguladı. Aksu, ileri aşamalarda TÜBİTAK'tan, her bir şeker şirketi için farklı marker geliştirmesini isteyeceklerini belirterek, böylece, piyasa denetimlerinde, şekerin hangi şirket tarafından hangi fabrikada üretilip pazarlandığının da belirleneceğini söyledi.
Şeker Kanunu uyarınca, Şeker Kurumu, NŞB ve şeker üreten firmalara, her bir pazarlama dönemi için yurt içi pazarlama kotası tahsis ediyor. Kotasının üzerinde satış yapan firmalara ceza uygulanıyor.
Şeker Kurumu, yurt içi piyasada kayıt dışı satışları önlemek amacıyla, bazı NŞB üretim ve satış tesislerine, deneme amacıyla debimetre taktırmıştı. Debimetreler aracılığı ile firmaların haftalık üretim ve satış verileri toplanıyordu.
Ancak, marker uygulaması ile daha kolay piyasa denetimi sağlanabileceği belirtiliyor. İnsan tüketimi açısından olumsuz bir etki yaratmayan gıda nitelikli marker, ürüne çok düşük oranlarda katılıyor. Ancak, üründe, belirlenen oranda marker bulunmaması, o ürünün Şeker Kurumu tarafından belirlenen kota dışında satıldığı anlamına geliyor.
Akaryakıt sektöründe de kaçak ve kayıt dışı satışların önlenmesi amacıyla marker uygulaması başlatılmıştı.
Şeker Kurumu, daha önce yurt dışından Türkiye'ye kaçak giren ş ekeri belirlemek üzere TÜBİTAK'tan, analiz yöntemi geliştirmesini istemiş ve geliştirilen yöntem sayesinde, bir şekerin pancardan mı yoksa kamıştan mı üretildiği ortaya konmuştu. Böylece, alınan numuneler analiz edilerek, şekerin Türkiye'de mi üretildiği yoksa kaçak yollardan mı yurda sokulduğu belirlenirken, kaçak sokulan şeker nedeniyle ilgililerin cezalandırılması sağlanmıştı. Türkiye'ye kaçak şeker girişini önlemeye yönelik alınan önlemler sonucunda şeker fabrikaları, bu yılki pazarlama sezonuna stoksuz girebilmişti.
Kayıt dışı ve kaçak şeker satışlarının önlenmesi, şeker fabrikalarının özelleştirilmesi açısından da önem taşıyor. Şeker fabrikalarına teklif verecek firmalar, kotaları da alacakları için, özelleştirme fiyatının belirlenmesinde, fabrikaların yeri, varlıkları kadar, pazar payı yani sahip olduklara şeker pazarlama kotası da önem taşıyor.