Sandıkta deprem: CHP sandıktan birinci parti olarak çıktı

İSTANBUL - Yerel seçim sandığından tarihi sonuç çıktı. AK Parti ağır bir yenilgi alırken CHP, Özel yönetiminde 25 yıl sonra sandıktan birinci parti olarak çıktı. Kalelerini kaybeden Cumhur İttifakı büyük oy kaybı yaşadı. İstanbul ve Ankara’da İmamoğlu ile Yavaş’ın oy oranı yüzde 50’nin üstüne çıktı. İktidar bloğunun erimesinde ekonomideki büyük kriz, hayat pahalılığı ile İsrail’le ticaret ayıbı etkili oldu.

Türkiye bir seçimi daha olgunlukla tamamladı. Sandıkta geçmiş seçimlerin tam tersi bir tablo oluştu. Özgür Özel, büyük bir başarıya imza atarak CHP’yi 25 yıl sonra birinci parti yaptı. Sandıkların yüzde 60’ının açıldığı saatlerde 15 büyükşehir ile 21 ilde CHP adayları ilk sırada yer aldı. İstanbul’da Ekrem İmamoğlu oyların yüzde 50.40’ını topladı. Ankara’da ise fark daha büyüktü. Mansur Yavaş’ın oy oranı yüzde 58.81’e ulaştı.

KAZANDIĞI İLLERDE DE AK PARTİ’NİN OYLARI GERİLEDİ

İktidar bloğu da büyük oy kaybı yaşadı. Rize’den Kayseri’ye kadar birçok ilde AK Parti’nin oyları gerileme gösterdi. Yeniden Refah Partisi de İYİ Parti ve MHP’nin önünde yer aldı. İktidarın oylarının erimesinde dört başlık etkili oldu. Ekonomide uzun süredir yaşanan darboğaz ve emeklilerin isyanı sonuçlara yansıdı. Kamuoyunda yükselen tepkilere rağmen İsrail’le ticaretin devam etmesi de seçmen nezdinde olumsuz etki yarattı.

‘ROZETİ ÇIKARIP ÇALIŞACAĞIZ’

Ankara'nın ilçelerinde de CHP'nin etkisi öne çıktı. Şereflikoçhisar, Beypazarı, Nallıhan gibi çok sayıda ilçede ana muhalefet adayları başkanlık yarışını önde götürdü. Farkın açılmasının ardından konuşan Mansur Yavaş "Bu seçimin kaybedeni rakibimiz için çalışan hemşehrilerimiz değil. Dünyaya bakışımız farklı olabilir ama artık seçim bitti. Rozetimizi çıkarıp Ankara'ya hizmete devam edeceğiz" dedi. AK Parti Turgut Altınok'un belediye başkanı olduğu Keçiören'de de kaybetti.

TÜRKİYE İTTİFAKI KAZANDI

Seçim sonuçlarının şekillenmeye başladığı saatlerde kameralar karşına geçen CHP Genel Başkanı Özgür Özel oluşan tabloyu "Seçmen Türkiye'de yeni bir siyasetin kurulmasına karar verdi" sözleriyle değerlendirdi. Özel "Millet ekmeğini küçültenlere, demokrasiyi ezenlere, hukuk devletini çökertenlere açık bir mesaj verdi" dedi. "Rehavete kapılmayacağız" mesajı verdi: Bu sonuçları seçmenin bize açtığı bir kredi olarak görüyoruz. Kibirlenmeyeceğiz, böbürlenmeyeceğiz, rehavete kapılmayacağız.

AK PARTİ İSTANBUL’DA KALELERİNİ KAYBETTİ

İstanbul’un ilçelerinde de dikkat çeken sonuçlar yansıdı. CHP adayları 26 ilçede yarışı ilk sırada götürdü. 2019’da 24 ilçeyi kazanan AK Parti ise bu kez 13 ilçede kaldı. Beş yıl önceki yerel seçimde AK Parti’de olan Çatalca, Eyüpsultan, Beyoğlu, Sancaktepe gibi ilçeler ana muhalefete geçti.

Mart 2024 seçimlerinde Cumhur İttifakı, 5 yıl öncesine göre büyük darbe aldı. MHP ve AK Parti, bu seçimlerde 30 büyükşehir ve 29 ilde iş birliği yaptı. 2019’da yüzde 44,33 ile 15’i büyükşehir, 24’ü il olmak üzere 757 belediye başkanlığı elde eden AK Parti, 2024’te resmi olmayan sonuçlara göre; yüzde 36 oy alarak 11 büyükşehir, 12 il, 359 ilçe ile toplam 372 belediye başkanlığını kazandı.

CHP’DEN KARŞI ATAK

Seçimlere 14 yıl sonra Kemal Kılıçdaroğlu olmadan giren CHP, 1977’den beri ilk defa birinci parti oldu. 2019 seçimlerinde yüzde 30,11 oy oranıyla 10’u büyükşehir, 10’u il olmak üzere 250 belediye kazanan ana muhalefet partisi, yüzde 37,1 oy alarak 15’i büyükşehir 21’i il, 338’i ilçe toplam 374 belediyede zafere ulaştı.

MHP KAYBETTİ

2019’da yüzde 7,31 oy oranıyla 1’i büyükşehir, 10’u il olmak üzere toplam 234 belediye başkanlığını kazanan MHP, 2024’te yüzde 4,7 oy alarak 8 ilde ipi göğüsledi, 120 ilçede yetki aldı.

DEM YÜKSELDİ

Batı’da CHP’ye destek vererek 2019’da HDP adıyla yüzde 4,24 oy oranı olan DEM Parti, bu seçimde kendi adaylarıyla rekabete katıldı. 5 yıl önce 3 büyükşehir ve 5 ili alarak toplam 60 başkanlık kazanmayı başaran parti, bu defa yüzde 5,6 oy alarak 3’ü büyükşehir, 7’si il, 64’ü ilçe toplam 74 belediyede koltuğa oturdu.

YRP ATAKTA

Yeniden Refah Partisi, yüzde 5,78 oranla 1 büyükşehir, 1 il ve 36 ilçede sürprize imza attı. 2019’da 7,31 oy oranıyla toplam 24 belediye başkanlığı kazanan İYİ Parti, ittifak kapılarını kapattığı 2024’te yüzde 3,5 oy oranıyla 1 il, 23 ilçede zafer elde etti. Saadet Partisi 1 ilçede kaldı.

‘RUSYA’DAN BİLE SEÇMEN TAŞINDI’ İDDİASI

Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki bazı seçim bölgelerinde ‘taşıma seçmen’lerin sandık başına gittiği öne sürüldü. DEM Parti Sözcüsü Ayşegül Doğan “31 merkezde 46 bin 901 taşımalı seçmenin oy kullandığını tespit ettik” dedi. DEM Parti Mardin Büyükşehir Belediye Eşbaşkan adayı Ahmet Türk de “250 seçmenin yazıldığı sokakta bir tek kadın yok. Rusya’dan bile insanları buraya taşıyarak halkın iradesini çalmaya çalışıyorlar” dedi. Kars Atatürk İlköğretim Okulu’nda kurulan 5 sandıkta ise, yaklaşık 350 kişinin aynı adreste kayıtlı olduğu görüldü. İletişim Başkanlığı Dezenformasyonla Mücadele Merkezi bu iddiaları yalanladı.

CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN SONUÇLARI BALKON KONUŞMASINDA DEĞERLENDİRDİ: MİLLET MESAJINI SİYASİLERE VERDİ

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, AK Parti Genel Merkezi’nde seçim sonuçlarını değerlendirdi. Erdoğan balkon konuşmasında “31 Mart bizim için bir bitiş değil aslında bir dönüm noktasıdır. Türk milleti yine sandığı vesile kılarak mesajlarını siyasetçilere ulaştırmıştır. Bu seçimin galibi demokrasimizdir, milli iradedir. Seçim maratonunda kazanan Türkiye olmuştur. Yüksek sorumluluk bilinciyle mesai harcayan herkese samimi teşekkürlerimi iletiyorum. Seçim sonuçlarının hayırlı olmasını diliyorum. 31 Mart seçimleri son 22 yılda girdiğimiz 18. sandık imtihanımız oldu. Hep başardık. Başararak geldik. Bundan sonra da başararak yola devam olacağız. Ben sizlere inanıyorum ve bu yolda sizlerle inşallah bizler kazanarak devam edeceğiz. 14-28 Mayıs seçimlerindeki zaferimizden sonra maalesef istediğimiz neticeyi alamadık” dedi.

İMAMOĞLU’NUN SANDIĞINDAN KURUM ALTINOK’UN SANDIĞINDAN YAVAŞ ÇIKTI

Aylardan beri süren 31 Mart sandığı maratonu atılan oylarla son buldu. Sonuçlarının tüm Türkiye tarafından merak edildiği İstanbul ve Ankara’da rakip adayların sandığından yine rakipleri çıktı. İBB Başkanı ve CHP adayı Ekrem İmamoğlu’nun Beylikdüzü Emin Yükseloğlu Kız Anadolu İmam Hatip Lisesi’nde oy kullandığı sandıktan Rakibi AK Parti adayı Murat Kurum birinci çıktı. 2244 numaralı sandıkta 266 seçmen oy kullanırken, 262’si geçerli sayıldı. Kurum’a 126, İmamoğlu’na 114 oy aldı. Ankara’da da AK Parti adayı Turgut Altınok’un Keçiören Kocatepe İlkokulu’nda oy kullandığı sandıktan Ankara BB Başkanı ve CHP adayı Mansur Yavaş birinci çıktı. Altınok’un oy verdiği 4382 numaralı sandıkta 264 seçmen oy kullandı, 256’sı geçerli sayıldı. Yavaş’a 136, Altınok’a 98, YRP adayı Suat Kılıç’a 8 ay çıktı.

İMAMOĞLU: MİLLETİN VERDİĞİ MESAJI ANLAMAYAN KAYBEDERLER

Mart yarışının en sert geçtiği illerin başında gelen İstanbul’da CHP adayı İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu 2019’daki seçime göre oylarını daha da artırarak kesin olmayan sonuçlara göre zaferini ilan etti. Oy sayımları devam ederken CHP İl Binası’nda konuşan Ekrem İmamoğlu “1 milyonun biraz daha üzerinde bir farkla birinci durumdayız. Yeni dönemdeki yetkiyi İstanbul halkı bize vermiştir” dedi. CHP’nin elindeki 14 ilçeye 11 tane daha eklediğini belirterek ilçeleri tek tek saydı. İBB Başkanı İmamoğlu “Milletin verdiği mesajı anlamayanlar, eninde sonunda kaybederler. İstanbullular bana icraatçı, halkçı belediyecilik görevi vermiştir. İstanbulluların bana verdiği tüm bu görevleri, emir kabul ediyorum. Bu sonuçlar, sayın Cumhurbaşkanı’na da mesajlar vermiştir. Merkezi hükumetin, yerel yönetimleri yok saymaması gerekmektedir” ifadesini kullandı.

YAVAŞ: BİZİM KARŞIMIZDA DÜŞMAN YOK, KAZANAN ANKARA

Ankara’da CHP adayı ve Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş ikinci dönemde de zaferini açık arayla ilan etti. 2019’a göre oylarını artıran Yavaş, oy sayımı devam ederken belediye önünde yaptığı açıklamada “Kaybeden yok Ankara kazandı” dedi.

Yavaş konuşmasında şunları söyledi:

“Değerli Ankaralılar 2019 seçimlerini kazandığımızda kullandığım cümleleri yine tekrarlıyorum. Biz bu seçim sonuçlarını zafer olarak görmüyoruz. Bizim karşımızda düşman yok. Hepimiz bu vatanın onurlu birer ferdiyiz. Siyasi görüşlerimiz, dünyaya bakışımız farklı olabilir. Ama artık seçim bitti. Rozetimizi çıkaracağız, 6 milyon Ankaralıya kimseyi ayırmadan hizmet etmeye devam edeceğiz. Bu seçimin kaybedeni, bizden farklı düşünen, bize oy vermeyen hemşehrilerimiz asla değildir. Ankara’nın oylarıyla tüm Türkiye’de Mansur Yavaş belediyeciliği tescillenmiştir.”

ÖZEL: BU GALİBİYETİ SEÇMENİN BİZE AÇTIĞI BİR KREDİ OLARAK KABUL EDİYORUZ

CHP’nin 15’i büyükşehir 36 ilde sandıktan birinci parti çıkmasının ardından Genel Merkez önünde açıklama yapan Özgür Özel “Bugün elde ettiğimiz başarının en önemli mesajı şudur: CHP artık başının üzerindeki görünmez yüzde 25’lik tavanı söz verdiğimiz gibi kırmıştır, tuzla buz etmiştir. TRT’nin bize yaptığı onca haksızlığa, adaletsizliğe karşın onlara bir sürprizimiz var, demiştim. Onlara sürprizim 1977’den beri ilk kez, TRT ekranlarında CHP’nin şu anda birinci parti olmasıdır. Bu seçimlerde, hiçbir siyasi partiyle ittifak kurulmadığı halde CHP’nin gücü ve seçmenin vicdanının sandıkta kurduğu Türkiye İttifakı, 2019 başarısını daha da büyütmüştür” dedi.

Açıklamalarına devam eden Özel şunları söyledi:

“Seçim sonuçları göstermiştir ki bugün seçmen, Türkiye’de yeni bir siyasetin kurulmasına karar verdi. Bugün seçmen 22 yıllık Türkiye fotoğrafını değiştirmeye, ülkemizde yeni bir siyasi iklime kapı aralamaya karar verdi. Bugün seçmen, Cumhuriyetin ikinci yüzyılının ilk seçimlerinde iktidarın orantısız gücünü yerelden dengelemeye karar verdi. Türkiye İttifakı, bu seçimlerde tarihi bir sonuç elde edilmiştir. Milletimiz ekmeğini küçütenlere, huzurunu bozanlara, demokrasiyi ezenlere, hukuk devletini çökertenlere açık bir mesaj vermiştir. Yok sayılanlar, bugün ülkeyi yönetenlere açık bir mesaj vermiştir. Biz, milletimizin verdiği bu mesajı bir kutsal emanet olarak alıyor ve tüm CHP’liler başımızın üzerine koyuyoruz. Bu sonuçları bizleri rehavete sevk edecek bir galibiyet olarak asla değil, seçmenin bize açtığı biz kredi olarak gördüğümüzü ifade etmek isterim. Tüm seçmen gruplarından gelen Türkiye siyasetinin akışını esastan değiştiren bu desteğin partimize büyük bir sorumluluk yüklediğinin farkındayız. CHP artık tüm demokratların partisidir. CHP sosyal demokratların partisidir ama aynı zamanda; milliyetçi demokratların, muhafazakar demokratların, Kürt demokratların aynı anda, birlikte oy verebildikleri bir partidir. Bunu, ‘Bu seçmenleri CHP’li yaptık’ olarak okumuyoruz.”

TUGAY: ŞEHRİMİZ İÇİN TÜRKİYE İÇİN HAYIRLI OLSUN

İzmir’de ipi CHP adayı Cemil Tugay göğüsledi. Tugay eşi Öznur Tugay ile İnönü Mahallesi’nde bulunan Karşıyaka Şehit Polis Samet Kırcalı Ortaokulu’nda, oyunu kullandı. Oy kullanma işleminin ardından basın açıklaması yapan Tugay, şunları söyledi: “Bugün açıkçası bizlerin değil yurttaşlarımızın, İzmirlilerin, Türkiye’de tüm vatandaşlarımızın günü. Demokrasi ortamında yaşamaktan çok mutlu olduğumuzu öncelikle ifade etmek isterim. Katılan, katkı veren, emek harcayan burada sandık başında görev yapan bu yarışa katılan herkesi kutluyorum. Herkese çok teşekkür ediyorum. Şehrimiz için, Türkiye’miz için hayırlı olsun. Güzel günlerin başlangıcı olsun diyorum.”

ALTI İLDE ÇEKİŞMELİ YARIŞ

31 Mart yarışı sonuçları ilk sandıktan itibaren bazı illerde kesin zafer olarak verilere yansısa da bazı illerde çekişme kıran kırana oldu. Renkler gece boyu değişti. Şanlıurfa bunlar arasında en öne çıkan il oldu. AK Parti’nin kalesi durumunda olan kentte yarış Yeniden Refah Partisi ile AK Parti arasında gece boyu sürse de ipi göğüsleyen YRP oldu. Yarışın çekişmeli geçtiği Bursa, Balıkesir, Manisa’da kazanan CHP oldu. CHP adayı Lütfü Savaş, AK Parti adayı Mehmet Öntürk’ün önüne geçerek kesin olmayan sonuçlara göre zafere yaklaştı. Gece boyu haritadaki rengi değişen Kırklareli’de ise ibre MHP lehine döndü. Gece boyu haritadaki rengi değişen Kırklareli’de ise ibre MHP lehine döndü. Çekişmeli yarışın geçtiği yerler arasında İstanbul’un bazı ilçeleri de vardı. Zeytinburnu, Fatih ve Üsküdar’da yarış gece boyu CHP ile AK Parti arasında sürdü. Kesin olmayan sonuçlara göre kazanan AK Parti oldu. Ankara’da genel merkezlerde sonuçları takip eden partilerin kurmayları arasında en fazla heyecanı da bu ilçe ve iller oluşturdu.

AKŞENER KURULTAY KARARI ALARAK ADAY OLMAYACAK

31 Mart sandığında hayal kırıklığı yaşayan partilerden biri de İYİ Parti oldu. Hayal kırıklığı partide istifaları da beraberinde getirdi. İYİ Parti Ekonomi Politikaları Başkanı Bilge Yılmaz, Genel Başkan Akşener’i istifaya çağırarak partisindeki görevinden istifa etti. İkinci istifa İYİ Parti Genel İdare Kurulu üyesi İrem Yaman’dan geldi. İYİ Parti İstanbul Büyükşehir Belediyesi Meclis üyesi İbrahim Özkan ise Akşener’in kurultay kararı alarak, yeniden aday olmayacağını açıkladı. Özkan “İYİ Parti Genel Başkanı Akşener; Kurultay kararı alarak yeniden aday olmayacağını açıkladı” dedi.

MARMARA BÖLGESİ

BALIKESİR VE BURSA’DA CHP DÖNEMİ BAŞLADI

2019 yerel seçimlerinde Marmara Bölgesi’nde 11 ilde çoğunlukla Cumhuriyet Halk Partisi adayları galip gelmişti. 11 şehirden oluşan bölgede 6 kentte CHP adayları kazanırken, 4 şehirde AK Parti, 1 şehirde ise MHP adayı kazandı. CHP 31 Mart 2024 yerel seçimlerinde de bölgede belediye sayısını artırarak birinci parti oldu. Daha önce AK Parti’nin yönettiği Bursa ve Balıkesir’de galip gelen CHP, bölgedeki belediye sayısını 8’e yükseltti. AK Parti Marmara’da sadece Kocaeli ve Sakarya’da seçimi kazanırken, Kırklareli’nde ise MHP ve CHP arasında kıyasıya geçen yarışta MHP galip geldi. Böylece Marmara Bölgesi’nde 2024 yerel seçimlerinde AK Parti’nin kazandığı iller azalırken, CHP’nin galip geldiği il sayısı arttı.

EGE BÖLGESİ

ANA MUHALEFETTEN FİRESİZ ZAFER

Ege Bölgesi’nde 2019 yerel seçimleri başa baş geçti. 8 şehirden oluşan bölgede 3 şehirde CHP, 3 şehirde AK Parti, 2 kentte ise MHP galip geldi. Ancak 31 Mart 2024 seçimlerinde Ege Bölgesi’nde 8 ilin tamamında CHP adayları seçimleri kazandı. Daha önce AK Parti’nin yönettiği Denizli, Afyon, Uşak ve MHP’nin yönettiği Manisa ve Kütahya’da CHP adayları seçimi kazandı. CHP 2019 yerel seçimlerinde Ege Bölgesi’nde 3 ilde belediyeleri kazanırken, 2024 seçimlerinde 8 kentin tamamında galip gelerek seçimi bölgede birinci sırada tamamladı.

AKDENİZ BÖLGESİ

AKDENİZ’DE SEÇMEN 2019 TABLOSUNU KORUDU

Sekiz şehirden oluşan Akdeniz bölgesinde 2019’da çoğunlukla CHP adayları seçimleri kazandı. 5 ilde CHP galip gelirken, AK Parti adayları 2, MHP adayları ise 1 şehirde seçimi kazandı. 31 Mart 2024 yerel seçimlerinde Akdeniz Bölgesi’nde partiler belediye sayılarını korudu. Depremin vurduğu Hatay’da yarış AK Parti ile CHP arasında başa baş geçerken,CHP adayı Lütfü Savaş seçimi kazandı.

GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ

GÜNEYDOĞU’DA ÜÇ İLDE SÜRPRİZ SONUÇLAR

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde 2019 yerel seçimlerinde AK Parti ile HDP arasında kıyasıya bir rekabet yaşanmış 9 ilin 5’inde AK Parti, 4’ünde HDP seçimi kazanmıştı. HDP’nin kazandığı illerde belediyelere kayyum atanmıştı. 31 Mart 2024 yerel seçimlerinde eski ismi ile HDP yeni ismiyle DEM Parti belediye sayısını korurken, AK Parti Şanlıurfa’da YRP’ye Kilis ve Adıyaman’da CHP’ye karşı seçimi kaybetti.

İÇ ANADOLU BÖLGESİ

SİVAS’TA SANDIK YARIŞINI BBP ADAYI ÖNDE TAMAMLADI

İç Anadolu Bölgesi’nde 2019 yerel seçimlerinde çoğunlukla AK Parti adayları galip geldi. 13 ilden oluşan bölgede 8 ilde AK Parti, 3 ilde CHP ve 2 ilde MHP seçimi kazanmıştı. 31 Mart 2024 yerel seçimlerinde bölgede dengeler tamamen değişti. AK Parti’nin 8 olan belediye sayısı 4’e düştü. Yozgat’ta Yeniden Refah Partisi sürpriz bir çıkışla galip gelirken, Nevşehir’de İYİ Parti, Sivas’ta ise seçimi BBP kazandı. CHP olan belediye sayısını 4’e yükseltirken MHP ise Karaman ve Çankırı’da galip gelerek kentte belediye seçimlerini kazandı. İç Anadolu Bölgesi’nde 2019 yerel seçimlerinde AK Parti 8 ilde kazanırken, 2024 yerel seçimlerinde 3 kentte seçimi diğer partilere karşı kaybetti.

DOĞU ANADOLU BÖLGESİ

DOĞU ANADOLU’DA REKABET AK PARTİ VE DEM ARASINDA GEÇTİ

Türkiye’nin en büyük bölgelerinden biri olan Doğu Anadolu Bölgesinde 2019 yerel seçimlerde 7 ilde AK Parti, 4 ilde HDP, 1 ilde TKP, 1 CHP ve ilde MHP seçimi kazamıştı. HDP’nin kazandığı illerde belediyelere kayyum atanmıştı. 31 Mart 2024 yerel seçimlerinde ise 6 ilde DEM Parti, 5 ilde AK Parti,2 ilde MHP ve 1 ilde CHP seçimi kazandı. AK Parti’nin belediye sayısı 5’e düşerken, DEM Parti’nin belediye sayısı arttı. 2019 seçimlerinde TKP’de olan Tunceli’de DEM Parti seçimi kazanırken, kayyum yönetiminde olan Kars’ta ise MHP seçimi kazandı. Doğu Anadolu Bölgesi’nde AK Parti ile DEM Parti arasında başa baş bir rekabet yaşanırken, Adıyaman’da CHP galip gelerek büyük farkla seçimi alarak sürpriz yaptı.

KARADENİZ BÖLGESİ

KARADENİZ’DE ON ŞEHİR EL DEĞİŞTİRDİ

Türkiye’nin en büyük bölgesi Karadeniz’de 2019’de çoğunlukla AK Parti adayları seçimi kazamıştı. 18 ilden oluşan bölgede 10 ilde AK Parti, 5 ilde MHP ve 3 ilde CHP seçimi kazandı. 31 Mart 2024 yerel seçimlerinde bölgede dengeler tamamen değişti. CHP Karadeniz Bölgesi’nde sürpriz çıkış yaparak daha önce 3 olan belediye sayısını 8’e yükseltti. AK Parti’nin belediye sayısı 8’e gerilerken, MHP de sadece 2 şehirde kazandı.