Personel kıyafeti pazarı büyüyor

İSTANBUL- Yıldırım Mayruk, Dilek Hanif, Cemil İpekçi gibi pek çok modacı şirketler ve kurumlar için personel kıyafeti tasarlamaya başladı. Personel kıyafeti üreten firmalarla modacılar arasında oluşan sinerjinin sektörü 150 milyon dolara taşıyacağı tahmin ediliyor.
"Dört kez kimsenin haberi olmadan uzun tren yolculuğu yaptım. Madenleri dolaştım. 300 metre derine inerek madencilerin hayatını gözlemledim." Bu sözler moda dünyasının ünlü isimlerinden Faruk Saraç'a ait. Saraç bu gezilerini ne hobi ne de düzenleyeceği defilelerin kareografisi için yaptı. Devlet Demiryolları'nda ve madenlerde çalışan işçilerin kıyafetlerini tasarlamak için çıktı bu gezilere...



AB'ye uyum yasaları çerçevesinde yürürlüğe konulan iş güvenliği yasaları, markaların franchise ile büyüme yolunda attığı adımlar ve kurumsallaşma çalışmaları ile büyüme trendine girerek 100 milyon dolarlık bir hacme ulaşan personel kıyafetleri sektörü modacıların bile ilgi alanına girdi.
Yıldırım Mayruk, Dilek Hanif, Cemil İpekçi gibi pek çok modacı şirketler ve kurumlar için personel kıyafeti tasarlamaya başladı. Personel kıyafeti üreten firmalarla modacılar arasında oluşan sinerjinin sektörü 150 milyon dolara taşıyacağı tahmin ediliyor.
Personel kıyafetine artan talebe yetişebilmek için ek yatırımlara yönelen firmalar, diğer taraftan sektörün eleman ihtiyacını karşılamak için yeni projelere imza atıyor. Sektörün önde gelen firmalarından İşmont, bu sektörde çalışacak elemanı yetiştirmek için meslek yüksekokulu kurdu.

250 şirket rekabet ediyor
Türkiye'de personel kıyafetleri konusunda üretim yapan irili ufaklı 250 şirket bulunuyor. Avrupa'da iş elbiselerinde uygulanan özel tasarımlar ve moda trendleri Türkiye'de de etkin olmaya başladı. Pazarın yüzde 40'ını elinde bulunduran İşmont'un sahibi Mehmet Bildirici, bünyelerinde 3 kişilik bir tasarım ekibi kurduklarını söylüyor. Çeşitli projelerde modacılarla da birlikte çalıştıklarını belirten Bildirici, "En son ünlü modacı Yıldırım Mayruk ile Antalya'daki bir otelin personel kıyafetlerini tasarlayıp ürettik" diyor. Adapazarı'nda bulunan fabrikada üretim yaptıklarını ve 10 mağazaları bulunduğunu belirten Bildirici, son beş yıl içinde 20 milyon dolarlık yatırım yaptıklarını söylüyor. Bildirici, sanayi, güvenlik, turizm, eğlence gibi birçok sektöre yönelik üretimleri bulunduğunu ifade ediyor.
Özellikle kriz öncesi büyüme atılımı ile dikkat çeken sektörün 100 milyon dolarlık bir hacme ulaştığını kaydeden Bildirici, "Sektör hâlâ doygunluğa ulaşmadı. Önünde kat etmesi gereken daha çok yol var. Rüzgârı arkamıza aldığımız anda sektör kısa sürede 150 milyon dolarlık bir hacme ulaşır" açıklamasını yapıyor. Bildirici, sektörün oturması ve gelişmesi için en az 5 yıla daha ihtiyacı olduğunu anlatıyor.
Sektördeki gelişmeye paralel olarak artan eleman ihtiyacı için de harekete geçtiklerini belirten Bildirici, bu alanda Türkiye'nin ilk meslek okulunu açtıklarını açıklıyor. 2006-2007 öğretim yılında açtıkları okulda okuyan öğrencilerin İşmont'ta staj yaptığını belirten Bildirici, "İşmont Teknik Meslek Lisesi'nde 300 öğrenci eğitim görüyor. İlk mezunlarını önümüzdeki yıl verecek" diye konuşuyor.

Franchise ile büyüme sağlandı
AB'ye uyum yasaları çerçevesinde çıkan iş güvenliğiyle ilgili yasaların ve Türkiye'deki yabancı yatırımcıların iş güvenliği konusundaki hassasiyetlerinin sektöre ivme kazandırdığını ifade eden Kardelen Ayakkabı ve Konfeksiyon Sanayi Satış ve Pazarlama Müdürü Abdullah Karakaya, son dönemde özellikle gıda, eğitim, çimento, sanayi, otomotiv ve akaryakıt sektöründeki taleplerin arttığını söylüyor. Türkiye'de markaların franchising ile büyüme atağına geçmesinin de sektörü büyüten önemli bir etken olarak dikkat çektiğini kaydeden Karakaya, şöyle devam etti: "Zincir firmalar franchise vererek eleman sayılarını artırırken aynı zamanda kurumsal kimliklerini vurgulamak için bayilerine tek tip kıyafet giymek zorunluluğu koyuyorlar. Bu durum yabancı firmaların da ilgisini çekti. Çoğu Çin'de üretim yaptıran birçok yabancı firmanın son dönemde satış için Türkiye'ye geldiğini görüyoruz" diyor.
İki yıl önce Tokat'ta büyük bir fabrika kurduklarını ve 120 kişilik istihdam sağladıklarını anlatan Karakaya, önümüzdeki dönemde mağazalaşmayı ve ihracatı artırmayı hedeflediklerini söylüyor. Karakaya, "2010 yılında 2 mağaza yatırımı yapacağız. İhracatımızı da iki katına çıkaracağız" açıklamasını yapıyor.

Avrupa kiralamaya geçti
Türkiye'de büyüme yolunda önünde daha çok mesafe olduğu belirtilen personel kıyafetleri sektöründe ise Avrupa oldukça önde. Dünya genelinde bu alandaki liderlik Almanya ve İtalya'nın elinde. Almanya ve İtalya'daki firmalar son yıllarda artan maliyetler nedeniyle üretimlerini Çin, Çekoslovakya, Tunus gibi ülkelere kaydırmaya başladı. Sektör uzmanları Avrupa'da son dönemde "kiralama" uygulamalarının başladığına dikkat çekiyor. Firmaların araç kiralar gibi personel kıyafeti kiraladığı belirtiliyor. Öte yandan Türkiye de ihracatta önemli işlere imza atıyor. Türk firmaların hedef pazarları arasında ise Hollanda, İngiltere ve Arap ülkeleri var.


FARUK SARAÇ
Madenci kıyafeti için yerin 300 metre altına indim
Faruk Saraç, bugüne kadar Türkiye Devlet Demiryolları'ndan (TCDD), İstanbul'da simitçilere, tıp dünyasından THY'nin uçuş ekibine ve ormancılara kadar pek çok kurum için personel kıyafeti tasarladı. Modacının bu alandaki ilk işi ise TCDD oldu. Faruk Saraç, demiryollarında 10 ayrı görevde çalışan personel için yazlık ve kışlık olmak üzere 40 ayrı kıyafet tasarladı. TCDD bu proje ile ilk kez profesyonel bir modacı ile çalışmış oldu. Saraç, Türk Hava Yolları (THY) için ise 25 kişilik ekibiyle 4.5 ayda 200 parçalık bir koleksiyon hazırladı. Polis teşkilatına kep tasarımı yapan Saraç, ormancıların kıyafetlerine de imza attı.
Personel kıyafeti tasarlamaktan çok keyif aldığını belirten Saraç, şimdi de maden işçileri için kıyafet tasarlıyor. Madencilerin kıyafetlerini tasarlamadan önce yerin 300 metre altına inerek onların hayatını incelediğini belirten Saraç, "TCDD'yi de yaparken trenle habersiz dört defa yolculuk yaptım. Madenciler için de yerinde inceleme yaptım. Hangi şartlarda, nasıl çalışıyorlar? Kumaşları ve kesimleri ona göre yapmak gerekiyor. Bu, kilit bir nokta. Personele 4 kalitesiz gömlek verileceğine, ihtiyaçlarına göre hazırlanan 2 tane kaliteli gömlek verilmesi çok daha doğru. Bu tip çalışmalardan çok keyif alıyorum" diyor.


CEMİL İPEKÇİ
Personel kıyafeti tasarlamak santranç gibi
Faruk Saraç'tan önce THY'nin kıyafetlerini tasarlayan modacı Cemil İpekçi, Beyoğlu Belediyesi ile kapsamlı bir projeye imza atmıştı. İpekçi, belediyenin yeni kurumsal kimlik çalışması kapsamında zabıta, şekerci, simitçi gibi pek çok birim için kıyafetler tasarladı. Personel kıyafeti tasarlamayı satranca benzeten İpekçi, şu açıklamayı yapıyor: "Nereye ne koyarsanız, şah ve mat yaparsınız. Önce gerçekten çok iyi bir çözümleme gerekiyor. Hangi iş grubu için tasarım yapıyorsam otel çalışanı, hostes, çöpçü, simitçi, postacı bu mesleklerin konseptlerine bağlı olarak düşünüyorum. Temiz, trendy, net görüntü çok önemli. Örneğin hostes kıyafetleri tasarlarken onları çalışma alanları içinde gözlemleyip ihtiyaçlarını ona göre belirledim. Simitçiler için Beyoğlu'nun neredeyse tüm simitçilerini dolaştım."
Düzgün ve doğru personel kıyafetlerinin şirketlere prim yaptırdığını belirten İpekçi, bir sonraki önemli aşamanın ise bu kıyafetlerin bakımı ve temizlikleri olduğuna dikkat çekiyor. Yeni projeler üzerinde çalıştığını belirten İpekçi, Kıbrıs'ta ve güneydeki otellerden çok yoğun talep aldığını açıklıyor.


DİLEK HANİF
Tasarımı yaparken hosteslerden tüyo aldı
Modacı Dilek Hanif ise geçen yıl Atlasjet Havayolları'nın hosteslerinin yeni üniformalarına imza attı. Atlasjet'in özel kıyafetlerinde, terletmeyen ve leke tutmayan yüksek teknoloji kumaşlar kullanılmıştı. Hanif, nasıl bir üniforma istediklerini öğrenmek için de hosteslerle toplantılar yapmış. Bahar Korçan da sağlık, lojistik, restoran ve hamam gibi birçok projede yer aldı. Memorial Sağlık Grubu'nun kıyafetlerini tasarlayan Korçan, Tarihi Çemberlitaş Hamamı'nın personelini de giydirdi. Yurtiçi Kargo'nun personel kıyafetleri de Bahar Korçan'ın elinden çıkma. Öte yandan Çelebi Hava Servisi'nin yer hosteslerinin kıyafetlerini ise Arzu Kaprol tasarlamıştı.