Patara Telsiz Telgraf İstasyonu Projesi uzatılması görüşüldü

Abdurrahman Büyükkeskin
ANTALYA - Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı (BAKA) 150’nci Yönetim Kurulu Toplantısı, Vali Ersin Yazıcı’nın başkanlığında gerçekleştirildi. Toplantıda 2020 yılında 24 ayda tamamlanacağı belirtilen restorasyonun süresinin  uzatılması görüşüldü.Ayrıca 18-21 Ağustos tarihleri arasında Antalya Saklıkent’te yapılacak olan Gökyüzü Gözlem Şenliği bütçe taslağı incelenerek görüşüldü.
Sultan 2'nci Abdülhamit tarafından kurulan ve Osmanlı İmparatorluğu'nun Kuzey Afrika'daki son toprağı Trablusgarp ile tek bağlantısı olan Anadolu'nun ilk telsiz telgraf istasyonunun restore edilerek müzeye dönüştürülerek turizme kazandırılması planlanıyor.  Patara'da bulunan Telsiz Telgraf İstasyonu, II. Abdülhamid'in tahta çıkışının 30'uncu yıldönümü olan 31 Ağustos 1906'da yapıldı.

Video konferans sistemi üzerinden gerçekleştirilen toplantıya Antalya Valisi Ersin Yazıcı, Burdur Valisi Ali Arslantaş, Isparta Valisi Aydın Baruş, Isparta Belediye Başkanı Şükrü Başdeğirmen, Burdur Belediye Başkanı Ali Orkun Ercengiz, Burdur İl Genel Meclisi Başkanı Murat Akbıyık, Antalya Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Davut Çetin, Burdur Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Yusuf Keyik, Isparta Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mustafa Tutar, BAKA Genel Sekreteri Volkan Güler ve kurum uzmanları katıldı.

Toplantıda Patara Telsiz Telgraf İstasyonu Projesi’nin süre uzatımı ve 18-21 Ağustos tarihleri arasında Antalya Saklıkent’te yapılacak olan Gökyüzü Gözlem Şenliği bütçe taslağı incelenerek görüşüldü
Toplantıda konuşan Vali Ersin Yazıcı; “Aldığımız kararların bölgemize, bölgemizdeki şehirlerimize ve insanımıza hayırlar getirmesini temenni ediyorum” ifadelerini kullandı.  BAKA Ağustos Ayı Olağan Toplantısı gündem maddelerinin görüşülmesinin ardından sona erdi.

ANADOLUNUN ILK TELSIZ TELGRAF ISTASYONU
Sultan 2'nci Abdülhamit tarafından kurulan ve Osmanlı İmparatorluğu'nun Kuzey Afrika'daki son toprağı Trablusgarp ile tek bağlantısı olan Anadolu'nun ilk telsiz telgraf istasyonu 115 yıl sonra turizme kazandırılıyor. Patara Ören Yeri'nde bulunan istasyon, müzeye dönüştürülerek turizme kazandırılacak.

2020'nin "Patara Yılı" ilan edilmesinin ardından Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına bağlı Batı Akdeniz Kalkınma Ajansının (BAKA) desteğiyle yeniden ayağa kaldırılarak bölgesel kalkınmaya da katkı sağlaması hedelendi.

PROJE 24 AYDA TAMAMLANACAKTI
Antalya'nın Kaş ilçesinde yer alan ve Likya Birliği'nin başkenti olarak bilinen Patara'daki Osmanlı'nın ilk ve devrinin en ileri telsiz telgraf istasyonu, 2020 yılında restorasyonu yapılarak müzeye dönüştürülmesi kararlaştırılmıştı.
Antalya Valiliği Yatırım, İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı tarafından yapılan ve BAKA tarafından belirlenen iştirakçilerden Kaş Kaymakamlığı, Kaş Belediye Başkanlığı, Antalya İl Kültür Turizm Müdürlüğü, Patara Kazı Başkanlığının katıldığı proje, 24 ayda sonuçlandırılması hedeflenmişti. Projeyle Patara Telsiz Telgraf İstasyonu Külliyesi restorasyonu kapsamında telsiz ana istasyonu, tesisat binası, lojman binası, telsiz kulesi tekrar ayağa kaldırılacak. Bölgenin mekanik ve elektrik tesisat kurulumları ile çevre düzenlemesi yapılacak.

TRABLUSGARP ILE ILETIŞIM IÇIN KURULDU
2'nci Abdülhamit, Osmanlı ile kara bağlantısı kalmayan Trablusgarp ile daha hızlı iletişim sağlamak amacıyla 1906 yılında biri Patara'da diğeri Derne'de iki istasyon yaptırdı. Döneminin en teknolojik cihazlarıyla donatılan istasyonlar için devlet bütçesinden önemli bir miktar olan 12 bin Osmanlı lirası harcandı.

Patara ile Derne arasındaki mesafe, kuş uçuşu 850 kilometreyi bulurken, o dönemde bu mesafede iletişim sağlayan başka bir sistem yoktu. İki istasyon arasında günde 4 bin kelimenin aktarılması hedeflenmişti.

Patara'daki istasyonun açılışı, 2'nci Abdülhamit'in tahta çıkışının yıl dönümünde gerçekleştirildi. İstasyon, sadece Derne ile iletişimi sağlamakla kalmıyor, Akdeniz'de seferde olan askeri gemiler ile ticari gemiler de istasyondan, başta meteorolojik bilgiler olmak üzere faydalanıyordu.

İTALYANLARıN BOMBALAMASıYLA PATARA-DERNE IRTIBATı KESILDI
İtalyanların 1911'de Derne'deki istasyonu bombalamasıyla Patara-Derne irtibatı kesildi. İtalyanlar daha sonra Patara'yı da bombaladı. Mustafa Kemal Atatürk de Libya'daki istasyonun bulunduğu Derne'de yerel halkı teşkilatlandırarak İtalyanlara karşı savaştı. Ardından gelen Birinci Dünya ve Kurtuluş savaşları sonrasında harabeye dönen Patara'daki istasyon, 114 yıl sonra bu kez müze olarak turistlere ve bilim insanlarına hizmet verecek.

"2'NCI ABDÜLHAMIT'IN VIZYON PROJESI"
Patara Antik Kenti Kazı Başkanı ve Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Havva İşkan Işık, istasyonun 2'nci Abdülhamit'in vizyon projesi ve son derece önemli bir teknoloji mirası olduğunu bildirdi.

İstasyonun Alman Siemens Halske firmasına yaptırıldığını belirten Işık, "Bu istasyon, 850 kilometreyi kesintisiz aşarak Akdeniz'den Libya'ya ulaşmaktadır. Trablusgarp'ın doğusunda Derne kentinde konuşlanan karşı istasyonumuzla bir haberleşme sağlanmış ve Osmanlı'nın Kuzey Afrika'da kalan son toprakları da böylece güvence altına alınmak istenmiştir." değerlendirmesinde bulundu.

Işık, 1911 yılında Trablusgarp Savaşı'nın ilanından kısa süre sonra İtalyanların Derne'deki istasyonu bombaladığını hatırlatarak, "Buradaki istasyonumuz da İtalyan donanması Anadolu kıyılarına geldikten sonra bombalandı. O bombalamada Patara Antik Tiyatrosu da büyük hasar gördü." ifadelerini kullandı.

"TÜRKIYE'NIN AZMININ ADETA BIR SIMGESI NITELIĞINDEDIR"
Osmanlı'nın Kuzey Afrika'da kalan son toprağı için verdiği mücadelede asla unutulmaması gereken bir diğer ismin Mustafa Kemal Atatürk olduğunu vurgulayan Işık, "O gönüllü bir Osmanlı subayı olarak Derne'de göreve gitmiş ve orada İtalyanlar ile mücadeleyi yürütmüştür. Gözündeki rahatsızlığın nedeni de Derne'deki şarapnel yarasıdır. Dolayısıyla Patara'daki telsiz telgraf istasyonu, Osmanlı'nın son mücadelelerinin ve Türkiye'nin yeniden inşası azminin adeta bir simgesi niteliğindedir. Bu teknoloji mirasımızın ayağa kaldırılması nedeniyle Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan, Kültür ve Turizm Bakanımız Mehmet Nuri Ersoy ile Sanayi ve Teknoloji Bakanımız Mustafa Varank'a teşekkür ediyorum." değerlendirmesinde bulundu.

"KAZı ÇALıŞMALARı TAMAMLANDı"
BAKA kazı çalışmalarının tamamlandığını ve restorasyona ilişkin ihalenin yapıldığını belirterek şu bilgileri verdi:
"Restorasyon çalışması neticesinde ana istasyon binası, lojman binası, depo alanı ve 4 kuleden bir tanesini ayağa kaldıracağız. İstasyon, tarihi, kültürel, diplomatik, teknolojik açıdan önemli. Aynı zamanda o dönemden bugüne ayakta kalan muhtemelen tek eser olduğu için yapıyı bilim insanlarının çalışmalarına sunacağız. Bu projeyle, Libya ile güçlü bir şekilde devam eden tarihi bağlarımızın en önemli sembol anıtlarından birini de inşa etmiş olacağız."

PATARA ANTIK KENTI'NIN ÖNEMI
Patara Antik Kenti, Fethiye-Kalkan bölgesinde Ovagelemiş Köyü yakınlarında bulunuyor. Antik dönemde Likya'nın en önemli ve en eski şehirlerinden olan Patara, tarihte bilinen ilk demokratik federasyon niteliğindeki Likya Birliği'nin de önemli bir üyesiydi. ABD Anayasası'na ilham kaynağı olan Likya'nın federatif sisteminde bir meclis bulunuyor. Patara'daki Likya Birliği'nin Meclis Binası, tarihi önemine atıfla TBMM Başkanlığı tarafından restore edildi.

Anadolu'da antik dönemden bugüne ulaşan tek deniz feneri Patara'da bulunuyor. Şehir kapısından suyollarına kadar daha pek çok özelliğe sahip Patara'da 1988 yılından bu yana kazılar sürdürülüyor. "Caretta caretta"ların milyonlarca yıldır yumurtalarını bırakıp yavruladıkları ender sahillerden birine sahip Patara, Noel Baba olarak bilinen Aziz Nikolaos'un da memleketi olarak kabul ediliyor. Patara, aynı zamanda Anadolu'dan Roma'ya nakledilen tahılların depolandığı ve saklandığı önemli bir limana da ev sahipliği yapıyor.