İSTANBUL- Denetleyici kurul TAPDK, nargilelerde kullanılan tütünün Türkiye'ye kaçak yollarla vergisiz girdiğini tespit etti ve nargileye savaş açtı.
Bundan sonra satılacak ürünlerde bandrol şartı aranacak ve denetimler artırılacak. Nargile cafelerde kaçak tütünden dolayı 500 milyon liraya yakın vergi kaybı olduğu belirlendi.
Devlet, sayıları her geçen gün artan nargile salonlarını ve nargile tüketimini mercek altına aldı. Bu kapsamda ilk adım geçen hafta atıldı. Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu (TAPDK) geçen hafta yayınladığı yönetmelikle nargile satan salonların ruhsat almasını mecburi hale getirdi. Bundan böyle nargile satmak isteyenler "Nargilelik tütün mamulü sunumu uygunluk belgesi" alacak. Bu belge olmadan kafe, kahvehane gibi isimler altında hiçbir işletmede nargile satışı yapılamayacak. Ayrıca satılan tütünlerde bandrol şartı aranacak.
Tütün Üst Kurulu, bu düzenlemeyle tamamen kayıtdışı olan ve devletin ciddi anlamda vergi kaybına uğradığı ihmal edilen bir alanı kayıt altına almayı hedefliyor. Kaymakamlık ve Ticaret Odaları eliyle önce sektördeki oyuncu sayısı belirlenecek. Hemen ardından tüketim miktarı üzerinden devletin ne kadar vergi kaybına uğradığı tespit edilecek. Uzmanların verdiği bilgilere göre nargiledeki vergi yükü, Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve Katma Değer Vergisi (KDV) ile birlikte yüzde 85.5 seviyesine ulaşıyor. Bu durum kaçak tüketimini körüklüyor. Türkiye'de sayıları her geçen gün artan nargile kafelerde yıllık yaklaşık 500 milyon lira değerinde tütün kullanıldığı ve bunun yüzde 95'e yakınının da kaçak yollarla ülkeye girdiği tahmin ediliyor. Bu şartlarda vergi kaybının da 500 milyon liraya yakın olduğu belirtiliyor.
Tüketimde ilk 5'teyiz
Tütün Eksperleri Derneği Genel Sekreteri Haydar Polat, "Sektörde yasal olarak üretim yapan 6 şirket var. Bu firmaların iç pazaradaki satışları giderek azalırken, nargile salonlarının sayısı giderek artıyor." dedi ve ekledi: "Yani tüketim artarken, üretici firmaların satışları giderek düşüyor. Bu çok mantıklı değil. Sektörden de aldığımız geri bildirim doğrultusunda nargile tütününün yüzde 95'inin kaçak olduğunu düşünüyoruz" Polat'ın verdiği bilgilere göre Türkiye'deki nargile pazarının toplam büyüklüğü 500 milyon liraya ulaşıyor.
Polat, "Sigara zararlı ama nargile daha az zararlı bir algı oluşturulduğu için nargile özellikle gençler arasında çok yaygın. Bu da birçok cafe ve salonun nargile salonuna dönüşmesine neden oldu. Ancak bu kurumların hem sağlık açısından hem de devletin vergi gelirlerinin artması için nargile salonlarının denetim altına alınması gerekiyordu. TAPDK'nın son yönetmeliği de bu amaçla yayınlandı" bilgisini verdi.
Dünya tüketimi 10 milyar dolar
Dünyada da Türkiye'de olduğu gibi nargileye yoğun bir talep var. Dünyadaki nargile tütünü tüketiminin yıllık 10 milyar dolar seviyesinde olduğu tahmin ediliyor. Türkiye'nin yıllık 500 milyon liralık tüketimle dünyadaki en büyük 5 pazardan birisi olduğu da tahmin ediliyor.
Kafe sayısı artıyor ama tütün tüketimi azalıyor
TAPDK verilerine göre 2005 yılında 76 ton olan yıllık nargilelik tütün tüketimi 2012 sonunda 10 tona geriledi. Yani son 7 yılda iç tüketim yüzde 86 geriledi. Ancak aynı dönemde başta İstanbul, Ankara, İzmir ve Bursa olmak üzere Türkiye'nin her yerinde yüzlerce nargile salonu açıldı.
Nargilenin tütünü Mısır ve Dubai'den
TAPDK verilerine göre kaçak nargile tütünü Dubai ve Mısır'dan geliyor. Küresel marka olarak kabul gören Mısırlı Nakhla Tobacco ve Dubaili Al Fakher Tobacco'nun ürünleri ülkeye deniz yoluyla getiriliyor. Daha sonra yasadışı yollarla piyasaya sürülüyor.
Uzmanlar, nargilenin de tıpkı sigara gibi akciğer fonksiyonlarını negatif yönde etkilediğini, gögüste sıkışma ve öksürüğe neden olarak nefes almayı zorlaştırdığını söylüyor. Geçtiğimiz yıl yayımlana bir rapora göre, sigaranın içerdiği yüksek miktarda monoksit, katran, ağır metaller ve kanserojen kimyasalların aynıları nargilede de bulunuyor. Bu nedenle nargile içenlerin de tıpkı sigara kullananlar gibi akciğer kanseri, kalp ve damar hastalıklarına yakalanma riski yüksek. Araştırma sonuçları, nargilenin içindeki nikotin miktarının da sigaranınkinden daha düşük olmadığını ortaya koyuyor. Bu da demek oluyor ki, nargilenin de psikolojik ya da fiziksel bir bağımlığa neden olma ihtimali yüksek.
Ufuk Şanlı / Vatan
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.