YENİ HAVALİMANININ ADI SEÇİME BAĞLIDIR

Sosyal medyada İstanbul'un yeni yapılan havalimanının adı ile ilgili bir kampanya benim de dikkatimi çekiyor. #adıAtatürk olsun etiketiyle yapılan bu bildirimlere cevap yazanlar, "Siz bu havalimanının yapımına karşıydınız, şimdi isim önerme yarışına girdiniz" diye eleştiri yapıyorlar. 

Karşı olmak başka, isim önermek başka. 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yaptığı açıklamayla, yeni havalimanında Atatürk adının olamayacağını belirterek, "İsim konusunda sabırlı olunmalı. Atatürk Havalimanı var, olmayan bir isim vermek faydalı olur." diye şahsi fikrini açıkladı. 

Bunun anlamı açık ve net olarak, Atatürk adı yeni havalimanında olamaz demektir. 

CHP'nin Cumhurbaşkanı adayı Muharrem İnce ise, "Ben ismi uzlaşmayla koyardım, en çok uzlaştığımız Atatürk'tür. Bence oraya Atatürk'ün adı yakışır" demekte. 

Atatürk adı verilsin diyenlerin önerisine karşı çıkan bazı guruplar da bu tesise Sultan Abdülhamit, bazıları da Fatih adını verin diyor. Bir başka gurup ise Vecihi Hürkuş'un adını ileriye sürmektedirler. 

Yıllar önce Trabzon Havalimanı'na Adnan Kahveci'nin adı acaba verilebilir mi diye sorduğum zamanın Ulaştırma Bakanı Ömer Barutçu "Hasan Saka adını isteyen insanlar gücenir" diye bir cevap vermişti. 

Şimdi buraya hangi isim verilirse verilsin, kesin olarak mutlaka birileri gücenecek. Buraya bir nokta koyalım ve diğer ülkeler bu işi nasıl yapmış geliniz ona bakalım.  

Büyük devletlere bakarsak ABD, başkent havalimanına kurucu başkanları George Washington'ın adını değil, sonraki eski başkanlardan Ronald Reagan'ın adını vermiş. New York'a da eski başkanlardan John Fitzgerald Kennedy adını vermeyi nedense daha uygun görmüşler. 

Houston'a yine eski başkanları George Bush'un (Baba Bush) adını yazmışlar. 

Çinliler liderleri Mao Zedung'un adını, Ruslar ise Vladimir İlyiç Lenin'in adını bir havalimanına vermeyi düşünmemişler. İngilizler de aynen öyle. Fransızlar ise eski başkan Charles De Gaulle'in adını başkentlerinin havalimanına vermekle yetinmişler. Almanya'da bir kaç yerde eski devlet adamlarının adlarını görürken İtalya'da Leonardo da Vinci, Galileo, Marco Polo, Colombo gibi gezgin ve bilim adamlarının adlarının havalimanlarına verildiğini görürüz. Varşova Havalimanı Frederic Chopin'in adıyla anılmaktadır. 

Mesela biz Evliya Çelebi adını neden hiç düşünmemişiz. Çok mu garip kaçardı?

Macarlar Ferenc, Çekler Vaclav Havel gibi yazarların adlarını tercih etmişler de biz acaba Mevlana, Yunus Emre veya Yaşar Kemal'i neden akıl edememişiz? 

New Orleans'a da Louis Armstrong'un adı uygun görülmüş. Biz de bu tür isimler neden ön plana çıkmamış anlamak zor. İran'da bazı şehir havalimanlarına da İslam devriminde şehit düşen önderlerin adını vermişler. Bizde buna benzer örnek isimlendirmeler var. Balıkesir Koca Seyit, İzmit Cengiz Topel, Girne Fehmi Ercan, Diyarbakır (Askeri) Kaplaner ve Iğdır Şehit Bülent Aydın Havalimanı gibi. Ve yapımı düşünülen Niğde Havalimanı'na da Şehit Astsubay Ömer Halisdemir'in adının verileceğini Bakan Arslan açıkladı. 

Dünyanın her yerinde havalimanları genel olarak bulundukları bölge veya şehrin adıyla anılsa da, devlet büyüklerinin adını vermek de bir kural değilse de, yaygın bir gelenek olarak her ülkede durum budur. 

Değişik ülkelere baktığımızda bu konuda ilginç örnekler görebiliyoruz. Örneğin, Vietnam'da komünist lider Ho Chi Minh, Üsküp'te Büyük İskender, Medine'de Prens Muhammed Bin Abdülaziz, İsrail'de kurucu devlet başkanı Ben Gurion, Amman'da Kral Abdullah'ın eşi Queen Alia, Beyrut'ta bir suikasta kurban giden, şimdiki başbakan Saad Hariri'nın babası, eski başbakan Rafic Hariri, Cidde'de Kral Abdülaziz, Riyad'da Kral Khalid ve Medine'de Prens Muhammed, Jakarta'da Sukarno Hatta, Delhi'de İndira Gandhi, Meksiko City'de Benito Juarez, Manila'da Ninoy Aquino, Lima'da Jorgo Chavez, Haydarabad'ta Rajiv Gandhi, Tahran'da İmam Humeyni, Colombo'da Bandaranaike, Karaçi'de Cinnah, İslamabad'ta Benazir Butto, Ulan Bator'da Cengiz Han, Havana'da Jose Marti, Caracas'ta Simon Bolivar, Mont Real'de şimdiki başbakanın babası Pierre Eliot Trudeau, Bakü'de Haider Aliyev, Barajas'ta Adolfo Suarez, Cezayir'de Huari Boumediene, Atina'da Venizelos, Köln'de Konrad Adenauer, Priştine'de halk kahramanı Adem Yaşari adları ilk anda aklımıza gelen isimler. Devletlerin kurucuları, bağımsızlık kazanan liderler, başbakanlar, merhum veya yaşayan cumhurbaşkanları, devlet başkanları ve kralların adlarının bazı havalimanlarına verilip, adlarının yaşatıldığını görüyoruz.

Eski adı Yeşilköy Havaalanı olan kentin ilk meydanına, Atatürk adı verilmesi Turgut Özal'a THY Kaptan Pilotlarından olan Ata Kalecik'in yaptığı teklifle gerçekleşmiştir. Darbe lideri General Evren'le ilgisi yoktur. 

İstanbul'un ikinci havalimanına da ilk Türk kadın savaş pilotu Sabiha Gökçen'in adı verilmiş. Birileri istemedi; ama nafile. Dünyadaki örneklerine bakınca bunda da yadırganacak bir durum yoktu ortada. Zamanın ruhuna ve şartlarına göre hiç kimse buna itiraz etmedi ve kabul gördü. Diğer cumhurbaşkanlarına baktığımızda İsmet İnönü, Celal Bayar, Cemal Gürsel, Fahri Korutürk, Kenan Evren, Turgut Özal, Ahmet Necdet Sezer, Abdullah Gül ve Recep Tayyip Erdoğan'ın adı her hangi bir havalimanına verilmemiştir. Sadece Süleyman Demirel'in adı doğum yeri olan Isparta Havalimanı'na verilmiştir. Tarihte tam 27 başbakanımız oldu, ama bildiğim şu ki sadece İzmir Havalimanı'na Adnan Menderes'in, Van Havalimanı'na da Ferit Melen adını vermişiz. Bakan olarak ise merhum Hasan Polatkan'ın adı Eskişehir Havalimanı'na uygun görülmüş. Alaçatı Havalimanı'na da Ekrem Pakdemirli'nin adı verilecekmiş. Sivil havacılığa damga vuran Binali Yıldırım'ın adı Erzincan'a verilse yeridir ama az gelir. Bence onun adı Ankara Havalimanı'na verilemez mi?

İşin doğrusu, bulundukları şehrin adıyla anılan havalimanlarına o kentten yetişen Cumhurbaşkanlarının ve başbakanların adını vermekten imtina etmemeliyiz. Bu bir hakkın teslimi, bir vefa jesti olmaz mı? 

Yukarıya baktığımızda, kimin adı, nereye niçin verilmiş ise, eski cumhurbaşkanı ve başbakanların da adı doğdukları yerlerin havalimanlarına bu nedenle verilmelidir. 

Adana Şakirpaşa, Hakkari Selahattin Eyyubi, Ağrı Ahmedi Hani, Kars Harakani, Şırnak Şerafettin Elçi, Sivas Nuri Demirağ Havalimanları da bu isimlerle anılıyor. Elbette birileri bunlara itiraz eder, birileri de bunları benimser. Bizim ortak noktada buluşabileceğimiz isimler ne yazık ki çok az. Bu konuda da toplumda kamplaşma ve ayrışma görülmektedir. Yani, Atatürk adına karşı, bazılarının padişah adlarını öne çıkarması bunun bariz bir örneğidir. 

Atatürk Havalimanı'nın IATA üçlü kodu olan IST, yeni havalimanına verilirken, ICAO dörtlü kodu olan LTBA aynen kalacak. IST kodu taşınma sırasında bir sorun olmaması için yeni havalimanına verildi ve bütün dünyaya bildirildi. Yeni meydan açıldığında IST kodunu, Yeşilköy Genel Havacılık apronu nedeniyle eski yer de ISL koduyla anılacak. Bu arada yeni yere güvenlik nedeniyle tekrar Atatürk adının verilemeyeceğini de iddia edenler var. Doğruluk payı olabilir mi, bilmiyorum ama şurası bir gerçek ki, tüm işler bu yeni havalimanına Atatürk adının tekrar verilemeyeceği şeklinde ilerliyor. Bu durum Erdoğan'ın sözüyle netleşti. 

Google Map arama motoruna buranın adını yazdığınızda Recep Tayyip Erdoğan adı çıkıyor, ama bu konuda kararı Google editörleri değil Cumhurbaşkanı Erdoğan verecektir. Hiç bir bürokrat, yorum bile yapamıyor, çünkü onlar da kesin bilgi sahibi değiller. Dünya nereye, kimin adını neden vermişse, biz de öyle yapacağız. Yeni havalimanına Atatürk adı verilseydi elbette çok iyi olacaktı. Ama siyasi irade böyle bir karar alıp bu adı kaldıracaktır. 

Havalimanına Abdülhamit, Fatih veya Erdoğan'ın adının verilmesi dünyanın sonu değildir. Önemli olan havalimanının fonksiyon ve oynayacağı roldür. Artık, bunu bir sorun olarak görmek yerine, Atatürk'ün adının buradan daha anlamlı ve daha önemli bir yere verilmesi için fikir yürütsek daha iyi olmaz mı? Ne dersiniz? 

Bakın, Ho Chi Minh Havalimanı'na inince komünist, Tahran İmam Humeyni'ye inince radikal İslamcı olunmayacağına göre, yeni havalimanına da Abdülhamit veya Erdoğan adının verilmesiyle oraya inenler de Abdülhamitçi veya Erdoğancı olmak zorunda kalmayacaktır. Bekleyiniz Erdoğan seçimden galip çıkarsa açılışa bir iki ay kala, havalimanı tabelalarında, büyük ihtimalle "İstanbul Recep Tayyip Erdoğan Uluslararası Havalimanı-IRTEUH yazacağını göreceğiz. Abdülhamit adının yazılabilmesi seçimin kıl payı kazanılması ardından mümkün olabilir. Başarılı sonuç alındığında elbette tercih Erdoğan adıdır. Bunlar benim edindiğim son izlenimlerdir. 

Seçimde, Erdoğan ve AK Parti için olası bir olumsuz sonuç çıkarsa, bu kez tabii ki tabelalara elbette Atatürk adı yazılacak. Fakat, yukarıda yazdığım gibi uluslararası bazı kuruluşlara yapılan bildirimlerin de değişmesi mümkün olursa, bu da olabilir. 

Türkiye'nin en çok merak ettiği konuların başında gelen yeni havalimanına kimin adı verilecek konusunda son durum bu. Yani, seçimi alan ve Cumhurbaşkanı olan yeni havalimanının da adını koyma yetkisi de kazanır. İsim artık seçime endekslidir. 

İyi uçuşlar Türkiye'm.