TÜRK ASILLI, RUS ŞİRKETLERİ VE DİĞERLERİ

Asıl konuya girmeden önce hafta içinde kendi çapında, kendi dünyasında sade bir şekilde kutlanan 7 Aralık Dünya Sivil Havacılık Günü'nü ben de kutluyorum.

Havada ve karada bu mesleğe emek veren tüm havacılara sağlık, mutluluk ve başarılar diliyorum. Semaları açık olsun. 

Öncelikle belirtmek isterim ki, yazımın başlığına tırnak içine aldığım bu söz bana da ait değil. Antalya'da geçen günlerde yapılan turizm toplantısında; Rusya'da kurulu Pegas Turistik adlı tur şirketinin sahibi olan, Türk vatandaşı Ramazan Aktürk'e gazeteciler sormuşlar, "Siz, Rus şirketimisiniz, Türk şirketi mi?". 

Rizeli olan Ramazan Bey, bu soruya çok güzel bir cevap verip orta yolu bulmuş.

"Biz, Türk asıllı Rus şirketiyiz"..

Bu sözün altında yatan net bir gerçekten bahsetmek ve bu şirketleri biraz daha iyi tanıtmak gerektiğine inanıyorum. 

Türkiye'de turizmin emeklediği yıllarda Avrupa'nın bir çok ülkesinde Türkler irili ufaklı turizm şirketleri kurmuştu. Özellikle Yugoslavya iç savaşında sonra karayolu ile anavatana gelmek, yerini havayolu ulaşımına bırakmak zorunda kalınca bu müteşebbis Türkler, bu alanda küçük de olsa başarılara imza attılar. Fakat, asıl önemli gelişme turizmde adını duyuran Türkiye'nin iyi bir pazar olarak ortaya çıkmasından sonra görüldü. Batı Avrupa ülkelerinden Türkiye'ye gitmek isteyenlerin fazlalığı ikinci nesil Türkler'i uyandırdı. 1990'lardan sonra kurdukları şirketlerle Türkiye'ye turist göndermeye başladılar. Bu işi yaparken işin kaymağını Avrupalı havayolu şirketlerinin yediğini görünce, havayolu şirketinden önce koltuk, sonra da uçak kiralamaya ardından da bazıları havayolu şirketi de kurmaya başladılar. Aynı zamanda Türkiye'de otel kiralayıp kendi otellerini işletmenin yararlı olduğunu da gördüler. 

1990-2005 yılları arasında çok önemli işler yapan şirketlerden ilk akla geleni, Darüşşafakalı bir gurup arkadaşın Haluk Semiz önderliğinde kurduğu Tursem şirketi İskandinav ülkelerinden Türkiye'ye yılda 500 bin turisti, kurdukları Sunways adlı havayolu şirketiyle taşıdı.

TURİZMİN UÇ BEYLERİ

Yine aynı şekilde, Fransa'da Marmara yılda 500 bin, Paşa Tur ise 300 bin turisti ülkemize getirmeyi başardılar. Sol siyasi mülteci olarak gittiği Almanya'da iş adamı olan Müfit Tarhan'ın Nazar Reisen'ı, daha sonra Öger Tur ve Görgülü Kardeşler'in Sky Gurubu, yüz binlerce Alman'ı Türkiye'ye getirme başarısına imza attılar. Yine Türk orijinli olan ve Belçika'da kurulu, Meditera ve Bosphorus adlı tur operatörleri, yanı sıra Avusturya'da faaliyet gösteren Hicri Kınay'ın Magic Life -Taurus şirketlerinin üstün gayretleriyle Türk turizmi altın yıllarını yaşamıştır demek abartı olmaz.

Aynı şekilde Rusya'da, Ukrayna'da ve Kazakistan'da başarılı işler yapan Türk asıllı şirketler de bu seferberlikte yer aldı. 

Bu işin altında yatan asıl gerçek, para kazanmadan önce Türkiye aşkı ve vatan sevdası idi. Yabancı operatörlerin Türkiye'ye olumsuz baktıkları yıllarda bu uç beyleri turizmimizi kalkındırmak için duygusal bağlarla bu misyonu üstlendi. 

Yaşanan kriz yıllarında bu tur operatörleri o yıllarda devletten çok büyük bir destek göremedikleri için birer birer kapandı ve onların getirdiği turistler de yabancı operatörler tarafında ne yazık ki başka ülkelere yönlendirildiler. 

Aradan geçen duraklama döneminden sonra, son 10 yılda yurt dışında kurulan Türk asıllı yabancı ülke tescilli yeni şirketler, Türkiye lehine yine çok büyük başarılara imza atıyor diyebiliriz. 

Bu şirketlerin en başarılı olduğu ülkelerin başında Rusya geliyor. Turizmin parlayan yıldızı Rusya, düşürülen savaş uçağı krizi öncesi Türkiye'ye tam 4,5 milyon turist gönderiyordu. Bu krizle kesilen Rus turist trafiği tekrar eski düzeyine ulaştı, hatta 6 milyona doğru hızla gidiyor. Rusya'dan gelen turistin 3,5-4 milyonluk en önemli kısmını, bizden ve bizim olan Türk asıllı üç büyük tur operatörü getiriyor. Hani, o "Türk asıllı Rus şirketiyiz" diyen Ramazan Aktürk'ün Pegas Turistik Şirketi ve 50 uçaklık filosuyla Nordwind Havayolları, Neşat Kaçkar'ın Anex Tur'u ve Azur Havayolları, Bektaş Gurubu'nun Coral Travel şirketleri dev pazarın hakimleri olarak 1'er milyon kişilik pay ile bu alanda en önde giden şirketler olmuştur. 

Bu pazarda Türk asıllı şirketlerin yanı sıra, Inturist, Tez Tur ve TUİ gibi Rus şirketlerinin de, sıcak denizlere inmek isteyen vatandaşlarından toplam 1,5-2 milyon turisti Türkiye'ye göndermesi bekleniyor. Tabi, bir aksilik çıkmazsa..

HÜKÜMET DESTEĞİ SÜRMELİ

Bu rakamlara bakılınca şunu diyebiliriz. Türk asıllı bu şirketlerin büyük başarısı alkışlanmaz da ne yapılır. Fakat, alkış karın doyurmuyor. Doğup büyüdükleri topraklara turist getiren, otel çalıştıran, istihdama katkıda bulunan ve de vergi ödeyen bu Türk asıllı şirketlere daha çok destek olmak elbette Türk hükümetinin görevi olsa gerek. Turizm kökenli Bakan Mehmet Ersoy'u "Max Royal'ın patronu" diye nitelendirip, böyle ucuz eleştirmek yerine, yol göstermek daha doğru olur. Yapılan değerlendirmelerde 2019'da Rusya'dan bu yıl 500 bin daha az turist geleceğini ön gören sektör sözcülerinin bu önemli uyarılarına kulak vermeliyiz. 

Örneğin, geçen yıl verilen teşviklerin 2019'da da aynen verilmesi doğrudur ama eksiktir. Bu teşviklerde hakkaniyet ölçüsü dikkate alınmalı diye düşünürüm.

İstanbul Aydın Üniversitesi'nde sektörü öğrencilere anlatan Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği (TÜRSAB) Başkanı Firuz Bağlıkaya, Turizm Bakanlığı'nın Tanıtma Fonu'na kamu ve özel sektörün yanında THY’nin de dahil olduğu belirterek" Artık, tanıtım ve pazarlama faaliyeti tek elden yapılacak. Türkiye, Avrupa’da rekabette en hazır ülkedir. Ülkeye döviz girmelidir" derken yalın bir gerçeğin altını çiziyordu. 

2018'DE 40 MİLYON TURİST

Bu arada, 2018'ın ilk on ayında ülkemize 35 milyon 570 bin turist gelmesi önemli bir gelişmedir. Bu gelen turist sayısına bakarak bu yılı, 40 milyonluk bir rakamla kapatacağımızı rahatlıkla söyleyebilirim. 

Yıllar boyu Türkiye'ye en fazla turisti gönderen Almanya, bu alandaki liderliğini artık Rusya'ya devretmek zorunda kaldı. 

10 aylık dönemde Rusya'dan ülkemize, yüzde 25.4 artışla, 5 milyon 724 bin turist gelirken, ikinciliğe gerileyen Almanya'da gelen turist sayısı da yüzde 24.5 artışla 4 milyon 155 bin olarak gerçekleşti. 

AVRUPA PAZARI YÜKSELİYOR

Avrupa pazarından İngiltere'den gelişler yüzde 36.88 oranında artarak, 2 milyon 158 bine, Hollanda’dan gelişler yüzde 27.44 artışla 950 bine, Belçika’dan gelişler yüzde 22 artarak 475 bine, Fransa’dan gelişler yüzde 26.49 artarak 675 bine, Polonya’dan gelişler yüzde 120 artarak 619 bine yükselmiş. Bu rakamlar geleceğin de parlak olduğunu gösteriyor 

Avrupa ülkelerinden gelen ziyaretçi sayısındaki artış yüzde 31.77, gelen ziyaretçi sayısı 12 milyon ve bu pazarın Türkiye’deki ağırlığı da yüzde 33.86 oldu.

BDT pazarlarında da Türkiye’nin aldığı ziyaretçi sayısı artmaya devam ediyor. Bu pazarlardan Azerbaycan’da yüzde 12.82, Özbekistan’da yüzde 32, Belarus’ta yüzde 6.44, Kazakistan’da yüde 5.54 ziyaretçi artışları kaydedildi. Rusya+BDT ülkelerinden gelen ziyaretçi sayısındaki artış yüzde 12.35, bu pazarlardan gelen ziyaretçi sayısı 10 milyon 981 bin ve bu pazarların Türkiye destinasyonundaki ağırlığı ise yüzde 30.87 oldu. Ocak-Ekim arasında, Türkiye açısından BDT’nin ikinci büyük pazarı Ukrayna’dan gelişler ise yüzde 7.30 oranında artarak 1 milyon 300 bin oldu. 

Çin’den gelişler yüzde 76.71 oranında artarak 340 bine ulaşırken, ABD’den gelişler yüzde 27.57 oranında artarak 327 bine ulaştı. Japonya’dan gelen ziyaretçi sayısı yüzde 72 artarak 98 bine, Güney Kore’den gelen ziyaretçi sayısı yüzde 30 artarak 132 bine ve İsrail’den gelişler yüzde 13.89 artarak 384 bine ulaştı. Ne yazık ki önemli bir pazar olan 

İran’da kayıplar yaşandı. 2017 yılının 10 aylık diliminde 2 milyon 118 bin olan İranlı turist sayısı, bu yılın aynı döneminde yüzde 15.5 oranında düşerek 1 milyon 788 bine geriledi. Bu böyle olmamalıydı. 

Ocak-Ekim arasındaki dönemde Türkiye, Suudi Arabistan, Irak, Birleşik Arap Emirlikleri, Lübnan ve Ürdün gibi ülkelerin de yer aldığı Orta Doğu ülkelerinde de büyüdü. Bu ülkelerden Irak’tan yüzde 30 artışla 1 milyon ziyaretçi alan Türkiye, Lübnan’dan yüzde 39, Suudi Arabistan’dan yüzde 13.65 ve Ürdün’de yüzde 45 ziyaretçi artışı kaydetti. Bu dönemde Türkiye’nin Batı Asya ülkelerinden aldığı ziyaretçi sayısı yüzde yüzde 24.52, aldığı toplam ziyaretçi sayısı 3 milyon 926 bin ve bu bölgenin Türkiye destinasyonu içindeki payı da önemli oranda yükselmiştir. 

Bu gelişmede payı, katkısı ve emeği olan Büyük Türkiye idealine hizmet eden tüm turizm emekçilerine ve paydaşlarına ne kadar teşekkür etsek azdır. Sağolsunlar.

İyi uçuşlar Türkiye'm...