SEÇİM TAKVİMİ NASIL İŞLEYECEK?

ANKARA- Yüksek Seçim Kurulu (YSK), 14 Mayıs'ta yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Kemal Kılıçdaroğlu, Muharrem İnce, Recep Tayyip Erdoğan ve Sinan Oğan'ın yarışacağının kesinleştiğini duyurdu.

Listede Oğan haricindeki isimlerin adaylıklarına itirazda bulunulmuştu. YSK Başkanı Ahmet Yener, bu itirazların reddedildiğini söyledi.Adayların oy pusulasındaki yerlerinin belirlenmesi için Cumartesi günü kura çekimi yapılacak.

Bazı siyasi partiler Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın cumhurbaşkanı adaylığına itiraz etmişti. AKP ve hükümet yetkilileri ise itiraza yönelik yürütülen tartışmanın hukuki olmadığını savunmuştu.

Cumhur İttifakı, Recep Tayyip Erdoğan'ı, Millet İttifakı ise CHP Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu'nu cumhurbaşkanı adayı gösterdi.

Seçim gününe ilişkin bazı uygulama ve yasakları belirleyen YSK kararları Resmi Gazete'de yayımlandı. Seçmenler tarafından aday gösterilmek için gerekli en az 100 bin imzayı toplayabilenler ise Memleket Partisi Genel Başkanı Muharrem İnce ve ATA İttifakı'nın adayı Sinan Oğan oldu.

Erdoğan, seçimlerin 14 Mayıs'ta yapılmasına ilişkin kararı 10 Mart'ta imzalamış, karar aynı gün Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlanmıştı.

Seçim takviminin önemli aşamaları

28 Mart: Cumhurbaşkanı geçici aday listesi Resmi Gazete'de yayımlandı ve saat 08.00 itibarıyla itiraz süreci başladı.

29 Mart: Cumhurbaşkanı geçici aday listesine yapılacak itirazların süresi saat 17.00'de sona erecek ve itirazlar YSK tarafından incelenmeye başlanacak.

30 Mart: Cumhurbaşkanı geçici aday listesine yapılan itirazların YSK tarafından karara bağlanması süreci sona erecek.

31 Mart: Cumhurbaşkanı kesin aday listesi Resmi Gazete'de yayımlanacak ve cumhurbaşkanı seçimi propaganda dönemi başlayacak.

1 Nisan: Cumhurbaşkanı adaylarının birleşik oy pusulasındaki yerlerinin belirlenmesi için YSK'da kura çekimi yapılacak.

2 Nisan: Muhtarlık bölgesi askı listeleri ve tutuklular ile taksirli suçlardan hükümlülere ilişkin askı listeleri askıdan indirilecek ve itiraz süreci sona erecek.

3 Nisan: Muhtarlık bölgesi askı listelerine ve yurt dışı seçmen kütüğü ile tutuklular ve taksirli suçlardan hükümlülere ilişkin askı listelerine yapılacak itirazlar karara bağlanacak.

6 Nisan: İttifak yapan siyasi partilerin ittifaktan vazgeçmelerine ilişkin süre saat 17.00'de sona erecek. İttifaktan vazgeçen siyasi partiler YSK tarafından saat 18.00'e kadar ittifak içerisindeki diğer siyasi partilere bildirilecek.

7 Nisan: İttifaktan vazgeçen siyasi parti/partiler olması halinde, ittifak içerisinde kalan diğer siyasi partilerin ittifak protokolünde değişiklik yapmaları veya ittifaktan vazgeçtiklerini bildirmelerine ilişkin süre saat 17.00'de son bulacak.

8 Nisan: İttifakların ve siyasi partilerin birleşik oy pusulasındaki yerlerinin belirlenmesi için YSK'da kura çekilecek.

9 Nisan: Siyasi partilerin genel merkezlerinin, seçime katılacakları seçim çevrelerine ait milletvekili aday listelerini YSK'ya alındı belgesi karşılığında taşınabilir bellek ve kağıt ortamında teslim etme süresi 17.00'de sona erecek. YSK tarafından partilerin verdikleri aday listelerinin incelenmesine başlanacak.

Bağımsız milletvekili adaylığı için il seçim kurullarına başvuru süresi de aynı saatte son bulacak ve il seçim kurulları bağımsız milletvekili adaylarını YSK'ya bildirecek.

10 Nisan: Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünden alınan bilgilere göre seçmenlerden ölmüş olanlar ile Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından çıkarılanların Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğünce işlenmesi tamamlanacak.

12 Nisan: Yurt içi ve yurt dışı seçmen kütükleri kesinleştirilecek. Yurt içi seçmenlerin oy vereceği yer ve sandıklar belirlenecek.

19 Nisan: Seçmen bilgi kağıtlarının dökümüne ve dağıtımına başlanılacak, siyasi partilerden sandık kurulunda görev alacak olan üye listelerinin ilçe seçim kurulu başkanlığına verilmesi istenilecek. YSK tarafından milletvekili kesin aday listelerinin seçim çevreleri itibarıyla ilan edilmek üzere il seçim kurullarına ve Resmi Gazete ile radyo ve televizyonda yayımlanmak üzere ilgili mercilere gönderilecek.

27 Nisan: Gümrük kapıları ile yurt dışında oy verme işlemi başlayacak.

4 Mayıs: Propaganda serbestliği ve bir kısım seçim yasakları başlayacak.

7 Mayıs: Radyo ve televizyon propaganda konuşmaları başlayacak. Seçmen bilgi kağıtlarının seçmenlere dağıtımı tamamlanacak.

9 Mayıs: Yurt dışında oy verme işlemi sona erecek.

13 Mayıs: Seçim propaganda süreci saat 18.00 itibarıyla sona erecek.

14 Mayıs: Oy verme günü. Seçim yasakları saat 24.00'te sona erecek. Cumhurbaşkanı seçimi geçici sonuçları saat 23.59'a kadar ilan edilecek.

İlk oylamada geçerli oyların salt çoğunluğu sağlanmadığı takdirde 28 Mayıs'ta yapılacak Cumhurbaşkanı Seçimi'nin ikinci oylamasına ilişkin seçim takvimi ise şöyle işleyecek:

15 Mayıs: İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin herhangi bir nedenle seçime katılmaması halinde aday ikamesi için belirlenen süre saat 17.00'de sona erecek. Geçici sonuçların ilanının gecikmesi halinde aday ikamesine ilişkin seçim takvimi buna göre teselsül ettirilecek. Propaganda dönemi başlayacak. Sandık kurullarının kararları ve tutanaklarına karşı ilçe seçim kurullarına yapılacak itiraz süresi saat 17.00'de sona erecek ve ilçe seçim kurullarınca en geç saat 23.59'a kadar karara bağlanacak.

16 Mayıs: İlçe seçim kurulu kararları ile birleştirme tutanaklarına karşı il seçim kuruluna yapılacak itiraz süresi saat 17.00'de son bulacak ve yapılan itirazlar il seçim kurullarınca en geç saat 23.59'a kadar karara bağlanacak.

17 Mayıs: İl seçim kurulu kararlarına ve il birleştirme tutanaklarına karşı YSK'ye yapılacak itiraz süresi 17.00'de sona erecek. İlçe seçim kurullarınca, sandık kurulu ve diğer görevlilerin değişikliklerinin SEÇSİS'e işlenmesine başlanacak. Yurt dışı ilçe seçim kurulunca, varsa saklama ve ulaştırma kurulu, sandık kurulu ve diğer görevlilerin değişiklikleri yapılacak.

18 Mayıs: İl seçim kurulu kararlarına ve il birleştirme tutanaklarına karşı yapılan itirazlar YSK tarafından karara bağlanacak.

19 Mayıs: YSK tarafından kesin seçim sonuçları Resmi Gazete ile radyo ve televizyonda ilan edilmek üzere ilgili mercilere gönderilecek.

20 Mayıs: Gümrük kapılarında ve yurt dışında oy verme işlemi başlayacak.

22 Mayıs: Cumhurbaşkanı adaylarının radyo ve televizyonda yapacakları propaganda konuşmalarının yayın ve zaman sıralarının belirlenmesi için YSK'de kura çekilecek.

24 Mayıs: Yurt dışında oy verme işlemi sona erecek. Radyo ve televizyon propaganda konuşmaları başlayacak.

27 Mayıs: Seçim propaganda dönemi saat 18.00'de sona erecek.

28 Mayıs: Oy verme günü.

29 Mayıs: Cumhurbaşkanı seçimi geçici sonuçları ilan edilecek. Sandık kurullarının kararları ve tutanaklarına karşı ilçe seçim kurullarına yapılacak itiraz süresi 17.00'de sona erecek ve yapılan itirazlar ilçe seçim kurullarınca en geç 23.59'a kadar karara bağlanacak.

30 Mayıs: İlçe seçim kurulu kararları ile birleştirme tutanaklarına karşı, il seçim kurullarına yapılacak itiraz süreci saat 17.00'de sona erecek ve en geç saat 23.59'a kadar karara bağlanacak.

31 Mayıs: İl seçim kurulu kararlarına ve il birleştirme tutanaklarına karşı, YSK'ye yapılacak itiraz süresi sona erecek.

1 Haziran: İl seçim kurulu kararlarına ve il birleştirme tutanaklarına karşı yapılan itirazlar YSK tarafından karara bağlanacak. YSK tarafından kesin seçim sonuçları Resmi Gazete ile radyo ve televizyonda ilan edilmek üzere ilgili mercilere gönderilecek.

Seçimin yenilenmesi kararı ne anlama geliyor?

Anayasa'nın 116. Maddesine göre, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), üye tam sayısının beşte üçünün yani 360’ının çoğunluğuyla seçimlerin yenilenmesine karar verebiliyor.

Cumhurbaşkanının da seçimlerin yenilenmesi kararı alma hakkı bulunuyor.

Ancak Cumhurbaşkanının seçimi yenilemesi kararı “TBMM’nin feshi” anlamına gelmiyor. O nedenle Meclis, seçim nedeniyle ara verme kararı alana kadar çalışmalarını sürdürebilecek.

Cumhurbaşkanının da seçimlerin yenilenmesini kararı alma hakkı bulunuyor. Bu şekilde yenileme kararı verilmesi halinde genel seçim ile cumhurbaşkanı seçimi birlikte yapılıyor.

Seçim kararı alınmasının ardından YSK'da süreç nasıl işleyecek?

Seçim tarihine ilişkin kararın alınmasının ardından Yüksek Seçim Kurulu (YSK), Cumhurbaşkanı ve 28. Dönem Milletvekili Seçimi için takvimini hazırladı.

Cumhurbaşkanı Seçim Yasası’na göre seçimlerin yenilenmesi kararının Resmi Gazete'de yayımlanmasının ardından, 60. günü takip eden ilk Pazar, yani 14 Mayıs’ta, Cumhurbaşkanı ile milletvekili genel seçimi birlikte yapılacak.

24 Mart, siyasi partilerin ittifak protokollerini YSK’ya iletmesi için son gündü.

Siyasi partilerin milletvekili aday listelerini en geç 9 Nisan’da YSK’ya sunmaları gerekiyor.

Kesin aday listeleri ise başvuru tarihinden 10 gün sonra, 19 Nisan'da ilan edilecek.

Depremden etkilenen 11 ilde milletvekili sayısı değişecek mi?

YSK, 31 Aralık 2022 tarihindeki nüfus sayımını esas alarak illerin çıkaracağı milletvekili sayılarını ilan etti. O nedenle depremden etkilenen illerde milletvekili sayısı değişmeyecek.

YSK’nın 2 Mart 2023’te ilan ettiği karara göre depremden etkilenen Adana 15, Şanlıurfa 14, Gaziantep 14, Diyarbakır 12, Hatay 11, Kahramanmaraş 8, Malatya 6, Adıyaman 5, Osmaniye 4, Kilis 2 milletvekili çıkaracak.

YSK’nın yürüttüğü çalışmaya göre, rakam ne kadar büyük olursa olsun göç veren illerin de, göç alan illerin de seçimlerde çıkaracağı milletvekili sayılarında bir değişiklik olmayacak.

Depremzedeler nasıl oy kullanacak?

6 Şubat'ta meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen 11 ilde yaşayanlar, bulundukları illerden taşınmadılar ise YSK’nın belirleyeceği yerlerde, mevcut seçmen kütüklerine göre bulundukları illerin milletvekili ile cumhurbaşkanını belirlemek için oy kullanabilecek.

Çadır kentlerde ya da konteynerlerde kalan yurttaşlar için YSK’nın gerekli önlemleri almakla yükümlü. Başka illere taşınan yurttaşlar ise seçmen kütüklerini bulundukları illere taşıyabilecek ve oyları bu ilin milletvekili seçimi için geçerli olacak.

Örneğin, Hatay’dan Ankara’ya taşınan bir seçmen, taşındığı ilde oy kullanabilecek ancak oyları Ankara’daki milletvekilliği seçimi için geçerli olacak.

Cumhurbaşkanı nasıl seçilecek, ilk turda çoğunluk sağlanamazsa ikinci tur ne zaman yapılacak?

14 Mayıs’ta 28. Dönem Milletvekili Seçimi ile birlikte yapılacak olan cumhurbaşkanlığı seçiminde, adayın, oyların salt çoğunluğunun, yani en az yüzde 50 artı 1’inin oyunu alması gerekiyor.

İlk turda hiçbir aday gerekli çoğunluğu sağlayamazsa ikinci tur 28 Mayıs’ta yapılacak.

İkinci turda, ilk turda en çok oyu alan iki aday yarışacak ve geçerli oyların çoğunluğunu alan cumhurbaşkanı seçilecek.

Yeni seçim barajı nasıl uygulanacak, ittifaktaki partiler için seçim barajı nasıl hesaplanacak?

Siyasi partilerin milletvekili çıkarabilmesi için ya tek başına ülke seçim barajını geçmesi ya da bir ittifak içerisinde yer alması ve bu ittifakın toplam oyunun geçerli oylara göre belirlenmiş ülke barajını geçmesi gerekecek.

Geçen yıl yapılan yasal değişiklikle ülke barajı yüzde 7’ye çekildi.

İttifakla seçime girilmesi halinde, ittifakın toplam oylarının yüzde 7’yi geçmesi halinde, ittifak içinde yer alan siyasi partiler de barajı geçmiş sayılacak.

İttifak yapan partilerin milletvekili sayıları nasıl hesaplanacak?

6 Nisan 2022’de yürürlüğe giren seçim yasası değişikliği ile ittifakın barajı geçmesi koşuluyla, her bir siyasi partinin milletvekili sayısı, ittifakın aldığı toplam milletvekili sayısını, her partinin aldığı oy oranına göre dağıtılarak hesaplanacak.

Bu sistem, ittifak içinde yer alan oy oranı düşük siyasi partilerin daha az milletvekili çıkarması sonucunu doğurabilir.

2018 seçimlerinde ise ittifaka giren partilerin milletvekili sayısı, ittifakın toplam oyunun, partilerin bir seçim çevresinde aldığı oylara bölünmesiyle hesaplanıyordu.