PANDORA PAPERS': TÜRKİYE'DEN 220'DEN FAZLA İSİM!

WASHINGTON - Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu'nun (ICIJ) paylaştığı ve 117 ülkeden 600'den fazla gazetecinin incelediği yaklaşık 12 milyon belge, vergi cennetleri sisteminin nasıl çalıştığını hiç olmadığı kadar açık bir şekilde gözler önüne seriyor.

Bugüne kadarki en büyük küresel araştırmacı gazetecilik çalışması, ABD'nin Başkenti Washington DC'de bulunan Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu'nun edindiği belgeler sayesinde gerçekleşti. 

Deutsche Welle Türkçe, The Washington Post, Süddeutsche Zeitung, BBC, Istories, El Pais, Le Monde ve The Guardian'ın da aralarında olduğu 150 medya ortağı yaklaşık iki yıl boyunca kimliği bilinmeyen birisi tarafından sızdırılan 2,94 terabayt boyutundaki verileri inceledi. 

Pandora Papers'ta Türkiye'den 220'den fazla isim yer alıyor.Bu isimler arasında Türkiye'nin yeni zenginlerinden köklü holding sahiplerine iş dünyasının önde gelen temsilcilerinin yanı sıra sanat ve spor dünyasından kamuya mal olmuş kişiler de bulunuyor.

NELER ORTAYA ÇIKTI?

Pandora Belgeleri'nde 6,4 milyon doküman, 3 milyona yakın resim, 1,5 milyondan fazla e-posta ve neredeyse yarım milyon excel tablosu bulunuyor.

Belgeler 90 ülkeden 330 politikacının da aralarında bulunduğu kişilerin off-shore şirketler aracılığıyla servetlerini sakladığını gösteriyor.

ABD merkezli düşünce kuruluşu Global Financial Integrity'den (Küresel Finansal Dürüstlük) Lakshmi Kumar bu kişilerin "hortumladıkları paraları saklayabildiğini", bunu da genellikle anonim şirketler üzerinden yaptığını söylüyor.

Panama ve Paradise'den sonra üçüncü ve en büyük sızıntı olan Pandora Papers'ta Türkiye'den Rönesans Holding'in de yer aldığı görüldü. Yine bir ICIJ projesi olan Panama Papers 2016'da sızdırıldığında büyük ses getirmiş, farklı ülkelerde offshore'a karşı yeni düzenlemelerin -yetersiz de olsa- yapılmasını sağlamış, İzlanda ve Pakistan başbakanlarının da istifasına neden olmuştu.

OFF-SHORE NE DEMEK?

Pandora Belgeleri genellikle para ve diğer varlıkları gizlemek için kullanılan, sınırlar ötesine yayılan karmaşık şirket ağlarını ifşa ediyor.

Örneğin bir kişi Birleşik Krallık'taki bir evi, başka bir ülkede kurduğu bir şirket üzerinden alabilir. Bu ülkelere off-shore deniyor.

Off-shore ülkeler veya bölgeler genellikle şirket kurmanın kolay olduğu, şirket sahiplerinin kimliğini ortaya çıkarmanın zor olduğu, kurumlar vergisinin düşük olduğu veya hiç bulunmadığı ülkeler oluyor.

Bu ülkelere vergi cenneti de deniyor.

Vergi cennetlerine dair net bir liste yok. Fakat en bilinenleri arasında Cayman Adaları ve Britanya Virjin adaları gibi Britanya Denizaşırı Toprakları ile İsviçre ve Singapur gibi ülkeler yer alıyor.

330'DAN FAZLA POLİTİKACI

Pandora Papers; Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, Lübnan Başbakanı Necib Mikati, Kenya Cumhurbaşkanı Uhuru Kenyatta, Ekvator Cumhurbaşkanı Guillermo Lasso Mendoza, Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev'in ailesi, Şili Devlet Başkanı Sebastián Piñera'nın çocuğu ve eski İngiltere Başbakanı Tony Blair'in denizaşırı ilişkilerini ortaya koyuyor.

130'DAN FAZLA MİLYARDER

Pandora Papers ayrıca Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in "resmi olmayan propaganda bakanı" Konstantin Ernst ile Türkiye, Rusya, Brezilya, Hindistan, ABD, Meksika ve diğer ülkelerden 130'dan fazla milyarderin mali faaliyetlerini detaylandırıyor.

Deutsche Welle'nin incelediği belgeler, bu gizli offshore dünyasının küresel siyasi arenanın kılcal damarlarına ne kadar sızdığını gösteriyor. Belgeler Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) eski direktِörü Dominique Strauss-Kahn ve Hollanda Maliye Bakanı Wopke Hoekstra, Brezilya Maliye Bakanı Paulo Guedes ve Pakistan Maliye Bakanı Shaukat Rarin gibi finans çevrelerinin yakından tanıdığı tanıdığı isimlerin de offshore kervanında yerini aldığını gösteriyor.

MÜZİK EFSANELERİ

Pandora Papers belgeleri, 29 binden fazla offshore firmanın gerçek sahiplerinin sırlarını ortaya koyuyor. Kimlerin gizli banka hesaplarına, kimlerin özel jetlere, yatlara, malikanelere gizlice sahip olduğunu ve hatta Picasso ve Banksy gibi usta sanatçıların eserlerinin gizli sahiplerinin kim olduğunu açığa çıkarıyor.

Dünyaca ünlü Kolombiyalı şarkıcı Shakira, Alman top model Claudia Schiffer, müziğin efsaneleri Julio Iglesias, Ringo Starr ve Elton John tanıdık isimlerden sadece birkaçı.

ICIJ ve medya ortaklarının sorularını yanıtlayan Shakira'nın avukatı, şarkıcının vergi avantajı sağlamadığını belirtirken, Schiffer'in temsilcileri ise eski modelin vergilerini Birleşik Krallık'ta nizami bir şekilde ödediğini söyledi. Elton John'un temsilcisi de Schiffer'in avukatlarıyla aynı cevabı verdi.

FUTBOL DÜNYASINDAN İSİMLER

Futbol dünyası da vergi cennetlerinin müdavimlerinden. İtalya Milli Takımı'nın teknik direktörü Roberto Mancini, Avrupa'nın en büyük kulüplerinde oynamış Arjantinli futbolcu Angel di Maria, Manchester City'nin teknik direktörü Pep Guardiola da varlıklarını offshore firmalara taşımış isimler arasında.

Di Maria'nın temsilcisi "vergi uzmanlarının" önerisi üzerine offshore'da firma kurduklarını ve İspanya'da oynayan birçok yabancı futbolcuya bu yöntemin önerildiğini belirtti.

DW Türkçe'nin incelediği belgelere göre Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nı müteahhidi olan Rönesans Holding'in kurucularından Ayşe Ilıcak'ın sadece 2015 yılında offshore'a aktardığı paranın vergisiyle 25 ilkokul, 8 hastane, 15 bin öğrenciye yetecek yurt yapılabilir ya da 115 bin öğretmenin bir aylık maaşı ödenebilirdi.

TÜRKİYE MÜCADELE EDİYOR MU?

Türkiye’de Ocak 2006’dan itibaren, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 30’uncu maddesinin 7 no’lu bendi değiştirilerek, vergi cenneti ülkelerinde yapılan ticari işlemlerde yüzde 30 vergi uygulanması kararlaştırıldı. Ancak bakanlar kurulu hangi ülkelerin vergi cenneti olduğuna karar vermediği için 15 yıldır bu vergi uygulanamıyor. Bu yüzden Maliye Bakanlığı harekete geçemiyor. Hazine ise gelir kaybına uğruyor.

Türkiye’de vergi cennetleriyle mücadele, paranın kaçışını önlemekten ziyade halihazırda vergi cennetlerine aktarılmış kayıt dışı zenginliğin ülkeye dönmesi ve kayıt altına alınmasına yönelik. Kamuoyunda ‘varlık barışı’ olarak bilinen ve periyodik olarak çıkarılan bu düzenlemeler, offshore ile mücadele yerine teşvik ettiği yönünde eleştiriliyor.

Yurt dışında tutulan varlıkların Türkiye’ye getirilmesi durumunda, “Nereden buldun” diye sormayan bu düzenlemeler, kara para aklamanın önünü açtığı için tartışma konusu. 2008’den bu yana uygulanan varlık barışı sayısı şimdiye dek yediyi buldu. Düzenleme, en son geçen haziran ayında yıl sonuna uzatıldı. Türkiye’de sisteme girerek yasal hale getirilen bu kaynakların daha sonra yurt dışına çıkarılmasında hiçbir engel de bulunmuyor.

Kaynağı belirsiz varlığını kayıt altına alanlara ise sıfır vergi avantajı uygulanıyor. Bu durum, kara paranın Türkiye’de aklanma riskinin yanı sıra vergi adaletsizliğine de yol açıyor.

PANDORA BELGELERİ LİSTESİ
Pandora Belgelerinde açık deniz şirketlerinin hissedarları, yöneticileri ve lehtarları olarak adlandırılan kişilerin kısmi bir listesi bulunuyor. Sızıntıda toplamda 35 mevcut ve eski ulusal lider ve yaklaşık 100 ülkeden 400 yetkili yer alıyor.
Ekim 2021'deki ilk sızıntılarda 100'den fazla milyarder, 29.000 offshore hesap, 30 mevcut ve eski lider ve 300 kamu görevlisinin isimleri yer aldı. Raporlara göre tahminen 32 trilyon dolar vergiden saklanıyor olabilir.

DEVLET BAŞKANLARI

Jordan Abdullah II, King of Jordan

Dominican Republic Luis Abinader, President of the Dominican Republic

Azerbaijan Ilham Aliyev, President of Azerbaijan

Cyprus Nicos Anastasiades, President of Cyprus

Montenegro Milo Đukanović, President of Montenegro

Kenya Uhuru Kenyatta, President of Kenya

Ecuador Guillermo Lasso, President of Ecuador

Gabon Ali Bongo Ondimba, President of Gabon

Russia Vladimir Putin, President of Russia

Chile Sebastián Piñera, President of Chile

Republic of the Congo Denis Sassou Nguesso, President of the Republic of the Congo

Qatar Tamim bin Hamad Al Thani, Emir of Qatar

Ukraine Volodymyr Zelensky, President of Ukraine

Colombia Marta Lucía Ramírez, Vice President of Colombia

Honduras Ricardo Álvarez, current Vice President of Honduras and former mayor of Tegucigalpa
 

ESKİ DEVLET BAŞKANLARI

Paraguay Horacio Cartes, former President of Paraguay

Colombia César Gaviria, former President of Colombia

Colombia Andrés Pastrana, former President of Colombia

Peru Pedro Pablo Kuczynski, former President of Peru

Honduras Porfirio Lobo Sosa, former President of Honduras

Panama Ricardo Martinelli, former President of Panama

Panama Ernesto Pérez Balladares, former President of Panama

Panama Juan Carlos Varela, former President of Panama

Dominican Republic Carlos Morales Troncoso, former Vice President of the Dominican Republic

El Salvador Alfredo Cristiani, former President of El Salvador

El Salvador Francisco Flores Pérez, former President of El Salvador

Spain Juan Carlos I, former King of Spain

HÜKÜMET BAŞKANLARI

Ivory Coast Patrick Achi, Prime Minister of Côte d'Ivoire

Czech Republic Andrej Babiš, Prime Minister of the Czech Republic

United Arab Emirates Sheikh Mohammed bin Rashid Al Maktoum, Prime Minister of the United Arab Emirates and Emir of Dubai

Lebanon Najib Mikati, Prime Minister of Lebanon

ESKİ HÜKÜMET BAŞKANLARI

Mozambique Aires Ali, former Prime Minister of Mozambique

United Kingdom Tony Blair, former Prime Minister of the United Kingdom

Italy Giuseppe Conte, former Prime MInister of Italy

Lebanon Hassan Diab, former Prime Minister of Lebanon

Bahrain Sheikh Khalifa bin Salman Al Khalifa, former Prime Minister

Haiti Laurent Lamothe, former Prime Minister of Haiti

Hong Kong Leung Chun-ying, former Chief Executive of Hong Kong

Hong Kong Tung Chee-hwa, former Chief Executive of Hong Kong

KURULUŞLARIN BAŞKANLARI

Brazil, Roberto Campos Neto, president of The Central Bank of Brazil.

FranceUnited Nations Dominique Strauss-Kahn, former Managing Director of the International Monetary Fund.

BAKANLAR

Mexico Jorge Arganis Díaz Leal, Secretary of Communications and Transport

Brazil Paulo Guedes, Minister of the Economy

Netherlands Wopke Hoekstra, Minister of Finance and Leader of the Christian Democratic Appeal

Pakistan Shaukat Tarin, Finance Minister of Pakistan

Pakistan Moonis Elahi, Minister for Water Resources

Pakistan Raja Nadir Pervez, Former Minister for Interior of Pakistan

Malta John Dalli, Former Maltese Minister and EU Commissioner

Philippines Arthur Tugade, incumbent Secretary of Transportation

Malaysia Daim Zainuddin, former Minister of Finance and Chief of the Council of Eminent Persons (CEP)

Serbia Siniša Mali, Minister of Finance and former Mayor of Belgrade

Sri Lanka Nirupama Rajapaksa, former Deputy Minister of Water Supply & Drainage of Sri Lanka

Pakistan Khan Arif Usmani, President National Bank of Pakistan

Tunisia Mohsen Marzouk, Secretary-General of the Arab Democracy Foundation

Colombia Ángela María Orozco, Minister of Transport.

MEDYA

Pakistan Mir Shakilur Rehman, Editor-in-chief of Jang Media Group

Pakistan Hameed Haroon, CEO Dawn Media Group

Pakistan Sultan Ali Lakhani, CEO Express Media Group

Pakistan Arif Nizami, journalist and editor of Pakistan Today

Russia Konstantin Lvovich Ernst, CEO of Channel One Russia

YASA KOYUCULAR

Pakistan Sharjeel Memon, former member of the Provincial Assembly of Sindh from June 2008 to May 2018

Pakistan Chaudhry Moonis Elahi, Member of the National Assembly of Pakistan

Pakistan Aleem Khan, Senior Minister of Punjab and Minister of Food, Member of the Provincial Assembly of the Punjab

Israel Nir Barkat, former mayor of Jerusalem and current member of the Knesset

Israel Haim Ramon - former Vice Prime Minister of Israel and former member of the Knesset

United Kingdom The Lord Deighton, member of the House of Lords and Chairman of The Economist Group

Philippines The family of Win Gatchalian and Rex Gatchalian, Senator of the Philippines and current mayor of Valenzuela City

Pakistan Faisal Vawda, member of the Senate of Pakistan, former member of the National Assembly and former Minister for Water Resources

POLİTİKACILAR

India Satish Sharma, former deceased member of the Union Cabinet in the Government of India.

China Qiya Feng, Delegate, Henan Province

Honduras Nasry Asfura, current mayor of Tegucigalpa.

Belize Glenn Godfrey, former Attorney-General of Belize

Brazil Roberto Campos Neto, president of the Central Bank of Brazil

Ecuador Jaime Durán Barba, consultant of former President of Argentina Mauricio Macri

Argentina Zulema María Eva Menem, former First Lady of Argentina and daughter of former president of Argentina Carlos Menem

Argentina Daniel Muñoz, secretary of former president of Argentina Néstor Kirchner

Mexico Julio Scherer Ibarra [es], former advisor of Mexican President Andrés Manuel López Obrador

Philippines Andres D. Bautista, former Chairman of the Commission on Elections and Chairman of the Presidential Commission on Good Government

Philippines Rolando Gapud, businessman and former associate of the late dictator Ferdinand Marcos

Philippines Dennis Uy, businessman, Honorary Consul of the Philippines to Kazakhstan[48]

France Aymeric Chauprade, former member of the European Parliament[49]

Colombia Lisandro Junco Riveira, chairman of National Directorate of Taxes and Customs.

Colombia Guillermo Botero, ambassador of Colombia in Chile and former minister of Defence.

Colombia Luis Diego Monsalve, ambassador of Colombia in China.[51

KRALİYET

Spain Juan Carlos I, Former king of Spain

Morocco Lalla Hasnaa, Princess of Morocco

Jordan Abdullah II, King of Jordan

İŞ ADAMLARI

India Anil Ambani - Indian businessperson

India John Shaw - Indian businessperson

India Nirav Modi - Indian businessperson

United States Robert F. Smith, American investor and CEO of Vista Equity Partners and Democratic Party donor

United States Robert T. Brockman, American billionaire and CEO of Reynolds & Reynolds and Republican Party donor

Turkey Erman Ilıcak, businessperson, investor, and president of Rönesans Holding

Russia Gennady Timchenko, billionaire Russian oligarch and close friend of President Vladimir Putin

Russia Petr Kolbin, businessman and close friend of President Vladimir Putin

Russia Yuri Kovalchuk, Russian shareholder in Bank Rossiya

Russia Victor Fedotov, Russian oil tycoon

Russia Semyon Vainshtok, CEO of Transneft

RussiaUnited Kingdom Lubov Chernukhin, Russian-born British banker and major donor to the British Conservative Party

Pakistan Javed Afridi - Owner of the Peshawar Zalmi franchise, Pakistani business executive and entrepreneur.

Mexico María Asunción Aramburuzabala, Mexican businessperson

Mexico Germán Larrea Mota-Velasco, Mexican businessperson

Australia Graeme Briggs - founder of the Asiaciti Trust.

China Joseph Tsai, co-founder and executive vice chairman of Alibaba Group

China Du Shuanghua [zh], Chinese Billionaire

Montenegro Aco Đukanović, Montenegrin businessperson

Montenegro Blažo Đukanović, Montenegrin businessperson

Ukraine Ihor Kolomoisky, Ukrainian oligarch

Malaysia Jho Low, Malaysian financier and mastermind of the 1MDB embezzlement scandal

Brazil Antonio Jose, vulgo Pai, Construction Tycoon

Israel Beny Steinmetz - Israeli businessperson

Mexico Olegario Vázquez Aldir, Mexican businessperson

Japan Masayoshi Son, Japanese billionaire technology entrepreneur

Philippines The Aboitiz family, Philippine businesspersons

Philippines Joselito Campos, Jr., son of Jose Yao Campos, Philippine businessperson

Philippines Helen Dee, daughter of Alfonso Yuchengco, Philippine businessperson and banker

Philippines The Gaisano family, Philippine businesspersons

Philippines Oscar Hilado, Philippine businessperson

Philippines The Tantoco family, Philippine businesspersons

Philippines The Wenceslao family, Philippine businesspersons

Philippines Enrique K. Razon, Philippine businessperson

Philippines The estate of Henry Sy, including Teresita Sy-Coson and his other children, Philippine businesspersons

Guatemala Federico Kong Vielman, Guatemalan Director of Banco Industrial[6]

United Kingdom Mohamed Amersi, British businessperson

RussiaUnited Kingdom Alexander Temerko, Russian-born British businessman and Conservative Party donor

Colombia Alejandro Santo Domingo, Colombian businessperson.

Colombia Luis Carlos Sarmiento, Colombian businessperson.

Colombia Isaac, Jaime and Gabriel Gilinski, Colombian businesspersons.

Colombia Eduardo Pacheco Cortés, Colombian businessperson.

Colombia The Barberi family, Colombian businesspersons.

Colombia The Echavarría family, Colombian businesspersons.

DİĞER

Argentina Ángel Di María, Argentine football player

Italy Carlo Ancelotti, Italian football manager

Italy Raffaele Amato, Italian crime boss and head of the Scissionisti di Secondigliano

United Kingdom Cherie Blair, wife of former British Prime Minister Tony Blair

United Kingdom Elton John, British singer

United Kingdom Ringo Starr, British drummer and former member of The Beatles

Germany Denmark Corinna zu Sayn-Wittgenstein-Sayn, German-born Danish princess and entrepreneur

Germany Claudia Schiffer, German model

United Kingdom Helena de Chair, wife of Jacob Rees-Mogg, Leader of the House of Commons

Spain Julio Iglesias, Spanish singer

South Korea Lee Soo-man, South Korean record executive and record producer (SM Entertainment)

Spain Miguel Bosé, Spanish singer

Spain Pep Guardiola, Spanish football manager

Russia Sergei Roldugin, Russian musician

Russia Svetlana Krivonogikh, associate and alleged former lover of Russian President Vladimir Putin

Colombia Shakira, Colombian singer

Sweden Swedish House Mafia, Swedish house music group

India Sachin Tendulkar, Indian cricketer

Canada Jacques Villenueve, Canadian racing driver

Canada Elvis Stojko, Canadian figure skater