KÜLTÜR BALIKÇILIĞI İHRACATI 800 MİLYON DOLAR

İSTANBUL- Su Ürünleri Yetiştiricileri Üretici Merkez Birliği (SUYMERBİR) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı İhsan Bozan, Türkiye'nin AB ülkelerine, hayvansal gıda ürünü kaleminde tek ihracatının kültür balıkları olduğunu belirterek yıllık satış rakamlarının 800 milyon doları aştığını söyledi

Türkiye kültür balıkçılığında, hedef büyütüyor. 1987 yılında Bodrum'da Güllük Körfezi'nde temelleri atılan kültür balıkçılığı, geçen 30 yıllık süreç içerisinde Türkiye'de yıllık balık üretiminin yarısına yakın bölümünü gerçekleştirirken, hem istihdam hem de ihracat rekoru kırdı. 

SUYMERBİR Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı İhsan Bozan, Türkiye'nin AB ülkelerine, hayvansal gıda ürünü kaleminde tek ihracatının kültür balıkları olduğunu belirterek yıllık satış rakamlarının 800 milyon doları aştığını söyledi. Türkiye'den 59 ülkeye balık ihracatı yapıldığını belirten Bozan, kültür balığı üretiminin yüzde 65'i Muğla'da gerçekleştiğini de kaydetti. 

Doğan Haber Ajansı'nın haberine göre Bozan, "Üretim ve ihracat konusunda 2015 yılında Yunanistan'ı geride bıraktık. 2023 hedefimiz; 1 milyar dolardı. Ancak, sektör bu hedefini 1.5 milyar dolara çıkardı. Sektör olarak Türkiye'de ilk kez 'Devlet desteğine ihtiyacımız yok' diyerek, gıda alanında başka üretim sahalarına destek verilmesini isteyerek, devletin verdiği teşvik desteklerini durdurmasını sivil toplum kuruluşları olarak kendimiz talep ettik. Sanırım bu talep Türkiye'de bir ilk oldu" dedi.

'YILLIK ÜRETİM 253 BİN TONU GEÇTİ'

Türkiye'de denizlerden yılda 335 bin ton balık avlanırken, açık denizlerde kurulan balık çiftliklerinde üretimin, 253 bin 395 tona dayandığını belirten SUYMERBİR Başkan Yardımcısı Bozan, Bodrum Güllük Körfezi'nde kurulu çok sayıda kültür balığı üretim tesislerinin, 2023 ihracat hedefleri doğrultusunda yetersiz kaldığını söyledi. Bozan, üretimin artırılmasının binlerce kişiye istihdam ve Türkiye'ye döviz girdisi sağlayacağını belirterek  Mersin'de kurulacak olan kültür balığı üretim alanlarına büyük önem verdiklerini söyledi. 

Türkiye'de 18 üretici birliğini tek çatı altında toplayan SUYMERBİR üyelerinin yeni üretim alanlarına ihtiyacı bulunduğunu belirten Bozan, yerli tüketiciye de "Kültür balığı tüketmesi" çağrısında bulundu.

'

KÜLTÜR BALIĞI ÜRETİMİN YÜZDE 65'İ BODRUM VE MİLAS'TA'

Kültür balıkçılığının Türkiye'de planlama yapılmadan turizm bölgesi olarak nitelendirilen koylarda iptidai tesislerde başladığının altını çizen İhsan Bozan şu bilgileri verdi:

"Altını çizerek ifade etmekte fayda var, kültür balıkçılığı sektörü hiçbir zaman illegal olmadı, kaçak olmadı, her daim devlet tarafından ilgili mevzuatlar çerçevesinde lisanslandırıldı, devlet tarafından kiralanmış deniz sahalarında üretim yapıldı. Tabii zaman içerisinde sektörün ileri görüşlü önderleri tarafından, bu durumun koylarda ilerleyemeyeceği ön görüldü ve 2000 yılından itibaren çiftlikler koylardan çıkarak daha açık denizlere çıktı. 2008 yılında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın çıkardığı mevzuatlarda koy ve körfezlerdeki çiftlik sahaları için bir takım yeni kriterler belirlendi. Balık çiftlikleri bugün kıyıdan en az 0.6 deniz mili uzakta ve 30 metreden daha deniz alanlarda, akıntısı olan alanlarda kurulmak zorunda. Bugün üretimin yüzde 65'i Muğla'nın Bodrum ve Milas ilçelerinde yapılıyor. Muğla, Aydın İzmir Mersin'de planlanan üretim alanlarının yanısıra Karadeniz'de Ordu ve Samsun'da üretim alanları için çalışmalar yapılıyor."

'SEKTÖRÜN BÜYÜMESİ İÇİN YENİ ALANLARA İHTİYAÇ VAR'

Muğla ve Aydın'da kültür balığı üretimi için ayrılan alanların tamamen dolduğunu vurgulayan Bozan sektörün büyümesi için yeni alanlara ihtiyaç olduğunu söyledi. Bozan, şöyle devam etti:
"Yıllık ihracatımız 800 milyon dolar. 2023 hedefimiz 1 milyar dolardı ancak sektör bu 2023 hedefini 1.5 milyar dolara çıkardı. Bugün deniz kültür balıkçılığının toplam kapasitesi 180 bin ton civarında, hedefin en az 350 bin tona çıkarılması planlanıyor. Suudi Arabistan iki yıl önce kültür balıkçılığı üretimi için harekete geçti. 2020 hedefini 600 bin ton olarak ortaya koymuş tabi fantastik bir rakam. Çin tek başına 25 milyon ton su ürünleri üretebiliyorsa, 3 tarafı denizlerle çevrili Türkiye'nin bunu başarması hayal değil. Muğla'da 135 bin dönüm alanda yılda 90 bin ton üretim yapılıyor. Mersin'de 4 bölgenin tamamı 179 bin dönüm ve planlanan üretim miktarı 45 bin ton, aslında bu da o bölgeler için çok az, o bölgelerde daha yüksek üretim yapılabilir. Türk aqua kültür sektörü 2002 yılında en yakın rakibi Yunanistan'ın 5'te biri kadardı. Yunanlı üreticiler AB desteğiyle cebinden beş kuruş harcamadan tesislerini kurdu, üretime geçti. Aradan geçen zaman zarfında, mevcut hükümetimizin hayvancılığı destekleme kapsamında aqua kültür sektörü de doğrudan devlet desteği aldı. Bu destek sektörün önünü açıp, büyüme yönünde ivme kazanmasını sağlaması açısından bizler için önemli bir kilometre taşıdır. O yıllarda almış olduğumuz bu destek, bugün bizi dünya piyasalarıyla rekabet edebilir hale getirdi. 2015 yılına geldiğimizde ise sektör kendi talebiyle rekabet edebilir güce ulaştı. "Devlet desteğine ihtiyacımız yok, devlet başka gıda alanlarını, destek bekleyen sektörleri desteklesin düşüncesiyle desteğin kaldırılmasını talep etti. Bu da herhalde dünyada ilktir."

YUNAN ŞİRKETLERDEN 'BİZİ SATIN ALIN' TEKLİFİ

Türk kültür balıkçılığının 2004-12 arasında sağladığı destekleri çok iyi değerlendirdiğinin altını çizen İhsan Bozan, "Biz bu süre içerisinde üretim gücümüzle, üretim teknolojimizle Yunanistan'ı çoktan geçtik. Hatta Yunanistan'da yaşanan kriz sonrası bazı şirketlerin Türk işletmeler tarafından satın alınması teklifi geldi. Bu teklifleri bir yıl süreyle değerlendirdik. Ancak Yunanistan'daki yapısal problemler bize güven vermediği için geçtiğimiz Eylül ayında bu satın alma sürecinden vazgeçtik. Biz, yeterince güçlüyüz kendi ülkemizde üretim yapabilecek yeterince alanlar varken Yunanistan'da üretim yapmayı çok da mantıklı bulmuyoruz. Bizim suyumuz, bizim insan kalitemiz, iş gücü kalitemiz dünyanın hiçbir yerinde yok, Dünyanın değişik yerlerinde üretim yapıyoruz, gerek çalışma gerekse üretim konusunda üstümüze kimse yok" dedi.

MERSİN'DE ÜRETİM TESİSLERİ FAALİYETE GEÇTİ Mİ?

SUYMERBİR Başkan Yardımcısı Bozan, Mersin'de yapılması düşünülen toplam yatırım miktarı, 75 milyon Euro tesis yatırımı, işletme sermayesi olarak 250 Euro olmak üzere 325 milyon Euro yatırım hedeflendiğini anlatırken, "Sektör eğer kendisine ayrılan 45 bin ton üretim kapasitesini tamamlarsa, yıllık 250 milyon Euro iş hacmine ve 150 milyon Euro da ihracat hedefine ulaşmış olacak. Bizim için bölgenin Ortadoğu pazarına çok yakın olması büyük avantaj. Ortadoğu ve daha güney ülkelere de, o bölgeden daha kolay ihracat yapılabilecek. Tesisler çalışmaya başladığında 2 bin 500 ile 3 bin kişiye doğrudan istihdam sağlanacak. Bu rakam ilerleyen süreç içerisinde 5 bin kişiye kadar ulaşabilir" dedi.

'ÇEVRE KİRLİLĞİNE NEDEN OLACAK HİÇBİR ÜRÜN KULLANILMIYOR'

Türk denizlerinde üretim yapan kültür balığı çiftliklerinin deniz kirliliğine yol açtığı iddialarına da cevap veren Bozan, Güllük Koyu'ndaki son durumu örnek olarak gösterdi. Bozan, Bodrum Güllük Koyu'nda yer alan balık çiftlikleri ile birlikte, denizdeki balık türü sayısının arttığına dikkat çekerek çevre kirliliğine neden olacak hiçbir ürün kullanılmadığını söyledi.

'MERSİN'E TAŞINMIYORUZ, YENİ TESİS KURUYORUZ'

Balık çiftliklerinin Bodrum'u kirletip, kapatıldığını ve Mersin'e taşındığına dair yalan iddialar ortaya atıldığını ifade eden SUYMERİR Başkan Yardımcısı İhsan Bozan, sözlerine şöyle devam etti:

"Bir yerde kirlilikten bahsedebilmek için mutlaka bilimsel veriler olmalı, biz ölçtük biçtik, matematiksel olarak sonuçlar olmalı, Mersin'de böyle bir algı yanılgısı var. Mersin kamuoyunun bilerek yanlış yönlendirildiğini düşünüyorum. Bodrum'daki balık çiftlikleri çevreyi kirletti, kapatıldı ve balık çiftlikleri Mersin'e taşınıyor iddiaları ortaya atılıyor. Bu tabi ki tamamen yalan. İnsanlar bu açıdan baktıkları için, Mersin'de bir kamuoyu tepkisi oluşturulmak istendi. Biz son bir aydır bütün Mersin STK'ları ile görüşüyoruz, basınla temas halindeyiz, görüştüğümüz her kesime bunu izah ettik. Mersin'in bize bakış açısı değişiklik içinde. En azından direk karşı çıkan arkadaşlar durumu sorgulamaya başladı. Bunun içerisinde üniversiteden tutun, Büyükşehir Belediyesi'ne kadar, baroya kadar, bu işin nasıl yapılacağını kendisine sormaya başladı. Özetle bu sektörün büyümesi yeni alanların açılmasına bağlı. Bu alanların içerisinde gerek su kalitesi, gerekse yapılabilir alan olarak Mersin bölgesinin açılması gerekiyor."