“KEEP RİGHT”MI “PLEASE STAY RİGHT SİDE”MI?

Türkiye’ye yürüyen merdiven geleli çok oldu. Ancak yürüyen merdiven “adabı muaşeret kuralları” halâ gelemedi.  Yani yürüyen merdivende nasıl durulur, nasıl davranılır ve insanlara nasıl yol verilir bilen yok.
İnsanlar “yürüyen merdiveni” halâ “asansör” zannediyorlar. Yürüyen şerit yolların ise iyice cılkını çıkardılar. Orta yerinde duruyor, eşkiya gibi gelenin geçenin yolunu kesiyorlar.
Yürüyen merdivenin, yürüyen şerit yolun neresinde durulur, yürüyen merdiven ne işe yarar hala haberleri yok!
Hele "şurada durun", "bunu yapın" şeklindeki uyarı levhalarını ise okuyan yok. Yapılan anonsları dinleyen yok.
İnsanlar toplu taşıma araçlarına ve şehir yaşamına kolaylık getiren bu sistemleri kullanırken iyice egoist davranıyorlar.
İnsanın hastası var, işi var, acelesi var…
Dinleyen yok. Bir saygısızlıktır almış başını gidiyor.
Yürüyen merdiven dünyanın her yerinde var.
Oradaki uyarılar ise ülkeye göre değişiyor.
İngiltere nazik ülke merdivenin her tarafına şöyle yazmışlar. “Please stay right side”
Yani “Lütfen sağda durunuz” yazıyor.
Amerika bu konuda biraz daha kaba davranıyor.
“Keep right!” yazmışlar. Yani “Sağda dur” diyor.
Bunun anlamı “Durmazsan başına geleceklere hazır ol” demektir.
Türkiye’de yürüyen merdivenlere ne yazmalı diye düşünüyorum.
En yakışanı “Ulan sersem sağda dur!” olmalıdır.
Çünkü ne yazarsan yaz aldıran yok…
Aslında yürüyen merdivenin her basamağına sert yazılar yazmak lâzım. Yazıyı kör olsa görmeli…
Bu yazıları okuyup ta kurala uyacaklarını düşündüğüm için yazılsın demiyorum. Sebebi farklı…
Yürüyen merdivende her gün meydana gelen olayları izlemekten yoruldum.
Yazar Aziz Nesin sağ olsaydı. Yürüyen Merdiven densizleri” diye mizah romanı bile yazardı.
Ne yazık ki bu densizlerin büyük çoğunluğu gençler…
Yürüyen merdivene yayılarak gelen geçene yol vermiyorlar. Arkadan birisi “Sağda durun, geçenlere izin verin” dese, garip bir cevap veriyorlar “Aceleniz varsa merdiveni kullanın” diyorlar.
Hem de bu lâfı söyledikleri kişiler yaşlılar veya bayanlar. Bazen işi ileri götürüp hakaret bile ediyorlar.
Yazılar yazılırsa yol verilmeyenler “Orada yazıyor” demek hakkına sahip olurlar diye yazılmalıdır diyorum.
Bu densizler yürüyen merdiveni asansör zannediyorlar.
Basamağa adımı attığın zaman sadece orta yerinde durularak çıkıldığını düşünüyorlar.
Gelenin geçenin yolunu kesmeleri umurlarında bile değil.
Metrodaki asansörlerde başka bir rezalet…
Kapısında, “Yaşlılar, bayanlar, engelliler içindir” deniliyor.
Ama asansörü kullananlar, yaşlılar değil gençler…
Metro istasyonda kapılarını açınca bir yarıştır başlıyor.
Gençler koşarak asansöre gidiyorlar. Biniyorlar ve kimseyi beklemeden basıyorlar düğmeye… 13 kişilik asansörün kapılarını kapatıp gidiyorlar.
Yaşlılar ve engelliler onlar kadar hızlı değiller.
Asansörün kapısına geldiklerinde iş işten geçmiş oluyor.
Çıkamayacak durumda olanlar asansörü bekliyor,. Kimisi ise çaresiz yürüyen merdivene yöneliyor.
Böyle durumları engellemek için çare aranmalıdır.
Halkın kurallara alışması için İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin bir süre yürüyen merdivenlere ve asansör binişlerine güvenlik görevlileri koyması gerekiyor.
Aksine davrananlara ceza uygulaması getirilmesi lâzımdır.
Türk halkına, özellikle gençlere toplu taşıma araçları ve metroda nasıl davranılacağını genç yaşta öğretmek için okullarda bunun bile dersi okutulmalıdır.
Trafikte kırmızı ışıkta durmaya ceza yöntemiyle alışan toplumu buna alıştırmak gerekiyor.
İstanbul turizmde önemli şehirdir ve uluslararası kuralları herkesin öğrenmesi lâzımdır.
Yoksa yakın gelecekte yaşlılar ve engelliler İstanbul’da yaşayamayacaklar.
Birbirini seven, saygı duyan, sadece kendini düşünmeyen erdemli bir nesile ihtiyacımız var.