ÇANDIR: PANDEMİ DE ANTALYA'DA BORÇLANMA YÜZDE 11.15

ABDURRAHMAN BÜYÜKKESKIN
ANTALYA - Antalya Ticaret Borsası(ATB) Kasım Ayı Meclisi, Meclis Başkanı Erdoğan Ekinci başkanlığında online toplandı. Yönetimin çalışması hakkında Meclis üyeleri bilgilendirilirken, ATB Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, pandemi döneminde ekonomik beklentiler, tarım ve Borsa’nın çalışmaları hakkında açıklamalarda bulundu.

Konuşmasına bütün dünyayı etkileyen Corona Virüse karşı uyarıda bulunarak başlayan ATB Başkanı Ali Çandır, aşıyla ilgili olumlu haber gelse de henüz net bir çözümün üretilmediğine dikkat çekti. “Bu nedenle tedbiri elden bırakmayalım” diyen Çandır, maske, mesafe, hijyene dikkat edilmesini istedi.

MİLLİ GELİRDEN TARIM HAK ETTİĞİ PAYI ALMALI

Tarımın öneminin pandemi döneminde hem ülkemizde hem de dünyada daha çok anlaşıldığını söyleyen Çandır, “Bütün ülkeler pozisyonunu buna göre alıyor. Toplum olarak bizim de stratejik sektör tarıma gerekli desteği vermemiz gerekiyor” dedi. TBMM’de 2021 bütçe çalışmalarının başladığını belirten Çandır, gelirin 1.1 trilyon TL ve giderin 1.4 trilyon TL olarak öngörüldüğü bütçede, 300 milyar TL gibi bir açığın bulunduğunu, aradaki farkın ise başta borçlanma olmak üzere diğer yollarla kapatılacağını kaydetti. 2021 yılı bütçesinde tarıma ayrılan payın yüzde 1.6 olduğunu ve milli gelir içindeki payının yüzde 0.38’de kaldığına dikkat çeken Çandır, “Bizim sürekli talep ettiğimiz, kanunda da yazılı olan tarımın milli gelir içinde payının yüzde 1’e çıkarılması hayal oldu” diye konuştu.

TARIMA İLAVE DESTEK SAĞLANMALI

Ali Çandır, 10 milyon insanı bünyesinde barındıran ve ekonominin kılcal damarlarına kadar işleyen tarıma yönelik desteklemelerin yetersizliğine dikkat çekti. Tarım için ayrılan desteklemelerin 22 milyar TL ile 2020 yılı desteklemesiyle aynı olduğunu vurgulayan Ali Çandır, “Tarım sektörü, zaten artan maliyetleri, satış fiyatlarına yansıtma mışken desteklerden de gerekli payı alamaması nedeniyle önümüzdeki dönem daha da zorlanacaktır. Dileğimiz bütçe görüşmelerinde tarımın hak ettiği payı alması yönündedir” dedi. Çandır, mazotta 177 milyon, gübrede 52 milyon ve hayvancılıkta 558 milyon TL azalan destekleme ödemelerinin ise sektörü yıpratacağını ifade etti.

REFORMUN SOMUT ADIMLARI BEKLENİYOR

Merkez Bankası Başkanı ve Hazine ve Maliye Bakanı’nın değişiminin ardından ekonomik iklimde yumuşama olduğunu söyleyen Ali Çandır, 25. dönem Antalya Milletvekilli olan, Kalkınma Bakanlığı döneminde YÖREX’e destek veren Lütfi Elvan ile geçmiş dönem Maliye Bakanı Naci Ağbal’a başarı diledi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın reform ve Avrupa Birliği’ne yönelik söylemlerinin de piyasaya olumlu yansıdığını belirten Çandır, “Bunların söylemden öte eylemlerle taçlanması etkinin kalıcı ve sürdürülebilir olmasını sağlayacaktır. İş dünyası olarak bu gelişmelerden memnununuz ama somut adımlarla reformların başlamasını diliyoruz” dedi.

İlk 10 aylık veriler incelendiğinde bu yıl ilk defa Antalya’da kurulan şirket sayısının yüzde 19’luk artış ile yüzde 23 olan ülke ortalamasının altında kaldığına dikkat çeken Çandır, “Bu, Antalya’nın içerisinde bulunduğu olumsuz durumun işaretidir” dedi. Ödenen çek tutarındaki değişimde de Antalya’nın daralma içinde olduğunun görüldüğünü belirten Çandır, “Malum salgının ve ekonomik krizin kentimizi, ülkemiz ortalamasının çok üzerinde vurduğunu ve adeta bir ekonomik afet altında olduğumuzu belirtiyoruz. Bu durumu somut rakamlarıyla ortaya koymaya ve ilave taleplerde bulunmaya çalışıyoruz. İçerisinde bulunduğumuz durumda kentimize ilave bir güçlendirici yaklaşım gösterilmesini Hükümetimizden bir kez daha talep ediyoruz” diye konuştu.

DAHA ÇOK BORÇLANDIK

Pandemi döneminde borçlanmada yaşanan artışa dikkat çeken Çandır, Türkiye’de borçlanma ilk 10 ayda ortalama yüzde 8.73 artarken, Antalya’da borçlanma artışının yüzde 11.15 olduğunu belirtti. Çandır, “Antalya ülkemize oranla yaklaşık yüzde 50 daha fazla borçlandı” dedi. Çandır, Antalyalı iş insanlarının tüm zorluklara rağmen borçlarına sadık olma karakterlerini sürdürdüğünü vurguladı.

Ali Çandır, maliyet artışlarını fiyata yansıtamayan üreticinin borçlanarak işini sürdürmeye çalıştığını, bunun tarım sektörünün çıkmazı olduğunu söyledi. Çandır, “İlk 9 ayda ülkemizde yüzde 2.70 artan tarım kredilerine karşılık kentimizde yüzde 13.45’lik bir borçlanma artışı yaşandı” dedi. Çardır, rakamların tarım sektörünün elde ettiği gelirin giderinden az olduğunu gösterdiğini kaydetti.

TARIMSAL İHRACAT PERFORMANSIMIZ ÇOK İYİ

Antalya’nın dış ticarette de Türkiye ortalamasının üzerinde performans gösterdiğini belirten Çandır, “TÜİK verilerine göre ülkemizin bu yılın ilk dokuz ayında ihracatı, ithalatının yüzde 75’i kadar olurken kentimizin ihracatı ithalatının yüzde 166’sını aşmış durumdadır. Tarımsal dış ticarette ise Antalya daha da gelişmiştir. Türkiye’nin tarım ve hayvancılık ihracatı, ithalatının yüzde 57’si karşılarken Antalya’da bu oran yüzde 800’ü aşmıştır. 100 dolarlık tarımsal ithalat yapıyorsak, 800 dolar tarımsal ihracat yapmışız. Tarımsal ihracata katkısı olan, üreten tüm üyelerimize teşekkür ediyorum” diye konuştu. Çandır, dış ticarette rekabeti diğer ülkelerle yapmamız gerektiğinin altını çizerken, “Dış ticarette rekabeti diğer ülkelerle yapmalıyız. Ama biz daha çok komşumuzla rekabet yapıyoruz. Fiyat kırarak ihracat yapmaya çalışıyoruz. Bu, hem karlılığı düşürüyor hem de ülkemiz değerlerini diğer ülkelere daha ucuza pazarlamamıza neden oluyor” dedi.

KOTA NİYE DEVAM EDİYOR HALA ANLAMIŞ DEĞİLİZ

Meclis’te Rusya ile yaşanan domates kotasına da değinen Başkan Çandır, “uçak krizi” sonrası Rusya tarafından domatese uygulanan 50 bin tonluk kotanın 2019 yılında 150 bin tona, 25 Şubat 2020 tarihinde ise 200 bin tona çıkarıldığını anımsattı. Kasım ayının son haftasında kotanın yüzde 98’inin dolduğunu kaydeden Çandır, “Ülkelerin siyasi ilişkileri ayrı, ticari ilişkileri ayrıdır. Kota kabul edilemez. İki ülke arasında sorun kalmadığına göre kotanın niye sürdüğünü anlayabilmiş değiliz. Üyelerimizin talebi kotanın tamamen kaldırılması yönünde. TOBB aracılığıyla konuyu ilgili Bakanlıklara ilettik” diye konuştu.

BORSA ÜYELERİ İÇİN ÇALIŞIYOR

ATB Başkanı Ali Çandır, Borsa’nın Kasım ayında yaptığı çalışmalarla ilgili Meclis üyelerini bilgilendirdi. Çandır, Kesme Çiçek Sektörel Analiz Toplantısında tarıma özel bir sosyal güvenlik siteminin geliştirilmesi, havayolu kargo taşımacılığının sübvanse edilmesi, küçük pazarlara kesme çiçek sevkinde havayolu kargo taşımacılığının önemi, uçak çıkışlarında gümrüklerde bekleme süresinin artmasının kesme çiçeğin ömrüne etkisi ve bu konudaki hız avantajımızın kaybedilmesi, sektörün yeni pazarlara açılabilmesi için artan navlun fiyatlarının eski düzeyine çekilmesi, ürün çeşitliliğinin artırılmasının pazardaki önemi, 2021 yılı zirai karantina ücretlerinin artırılmaması konularında sorun, talep ve önerilerin gündeme geldiğini bildirdi.

EKONOMİK ŞURA’DA İLETİLEN SORUN VE BEKLENTİLER

Düzenledikleri toplantılarda dile getirilen sorun, talep ve beklentilerin katılımcı kurumların katkılarıyla anında çözüldüğünü, yerelde çözüme ulaştırılamayan sorunları TOBB aracılığıyla ilgili bakanlıklara ilettiklerini belirten Çandır, çözüm için takibini yaptıklarını belirtti. Çandır, Cumhurbaşkanı’nın katılımıyla gerçekleşen TOBB Ekonomik Şurası’nda da tarımın sorun ve beklentilerini dile getirdiklerini anlattı. Çandır Şura’da tarım ürünleri için havayolu kargo desteği sağlanması, sektörün yapısına uygun bir sosyal güvenlik modeli geliştirilmesi, Hazine arazilerinin envanterinin çıkarılarak tarım sektörünün kullanımına açılması, tarımda tecbüresi olanlara verilmesi, Isparta Süleyman Demirel Havalimanı’nın havayolu kargo taşımacılığı için avantajlı hale getirilmesi gibi talep ve önerileri gündeme getirdiklerini bildirdi.

Kamunun yaş sebze ticaretine girerek özel sektörle rekabet etmesinin ticarete etkilerini Maliye Bakanı Lütfi Elvan’a ilettiklerini kaydeden Çandır, konuyla ilgileneceği söyleyen Bakan’ın özel sektörün bilgisine başvuracağını söyledi. Çandır, sözleşmeli tarıma yönelik yasal düzenlemelerin geliştirilmesi, tarım ve hayvancılık sektörlerindeki artan girdi maliyetleri, makarna, un, yem, süt ve et üretimi ile iştigal eden üyelerin sorunları, Burdur – Antalya hızlı tren hattının bir an önce hayata geçirilmesi, afetlerden zarar gören üreticilere uzun vadeli kredi ve diğer finansal desteklerin sağlanması, bunların zor durumda olan sektörlere hibe şeklinde yapılmasını da dile getirdiklerini anlattı. Çandır, KDV alacaklarının bir an evvel ödenerek üyelerin nakit akışlarının düzenlenmesi ve geçici vergi uygulamasının 2021 yılında kaldırılması, çiğ süt fiyatlarının en az 3 TL’ye çıkarılması ve primlerin artırılması ile referans fiyatların 3-6 aylık periyotlarla belirlenmesi, üreticilerin kullandığı enerji bedellerinin mahsul dönemlerinde ve yılda iki defa fatura edilmesi, tarıma dayalı enerji bedellerinde indirim uygulanmasını da toplantıda ilettiklerini belirtti. Taleplerin kitapçık haline getirilip ilgili Bakanlıklara iletildiği bilgisini veren Çandır, taleplerinin takipçisi olacaklarını vurguladı.

HASYURT TARIM FUARI CANLANIYOR

Son birkaç yıldır düzenlenmesine ara verilen ancak bölge tarımının gelişimine ciddi katkısı olan Hasyurt Tarım Fuarı’nın yeniden düzenlenmesi için Finike Belediyesi ve Kumluca Ticaret ve Sanayi Odası ile birlikte çalıştıklarını bildiren Çandır, “Fuarın 2021 yılı Mart ayında salgın koşullarına uygun olarak 25’inci kez düzenlenmesi için çalışıyoruz. Finike Belediyesi ve Kumluca Ticaret ve Sanayi Odamızın talebiyle ‘eski adıyla yeni tarzıyla’ bu fuarı yapalım istiyoruz” diye konuştu.

VALİ YAZICI’YA TEŞEKKÜR

Tarım Konseyi toplantısını Vali Ersin Yazıcı’nın katılımıyla düzenlediklerini belirten Çandır, “Toplantımızda konsey üyelerimizle kentimiz tarımının son durumunu, sorunlarını ve çözüm önerilerimizi paylaştık. Sorunlarımıza hassasiyetle yaklaşan ve göreve geldiği günden itibaren sektörümüze ve bize pozitif yaklaşan Valimiz, pandemi döneminde önlemlerin tarımsal üretimi kesintiye uğratmayacak şekilde alınacağını söyledi. Kendisine ilgisi ve hassasiyeti için bir kez daha teşekkür ediyoruz” dedi.

PAZAR ÇEŞİTLİLİĞİ İÇİN URGE ÇALIŞMASI

Pandemi döneminde bazı sektörler gelişirken bazı sektörlerin daraldığını hatta kapandığını belirten Çandır, Borsa olarak ülke ve kent tarımına URGE ile destek vermek istediklerini söyledi. Çandır, “Tarım ürünleri ihracatında pazarların çeşitliliği, derinliği, ürün talebi ve ihracat biçiminde değişiklikler görülmektedir. Dolayısıyla sektörümüzün ihracat faaliyetleri için yeni yol haritaları çıkarmamız zorunlu hale gelmiştir. Bu sebeple, 2021 Yılı Ocak ayında ‘ATB Tarım Ürünleri İhracatının Geliştirilmesi UR-GE Projesi’ ile ihracat yapan ve yapma hedefi olan üyelerimize fayda yaratmayı hedefliyoruz. Ancak bu proje için yeterli sayıya ulaşılması ve küme oluşturulması şarttır. Bu konuda üyelerimize gerekli bilgilendirmelerde bulunduk. Bu konuda mesafe kaydedebilmemiz için sizlerinde özel ilginize ihtiyaç vardır. Gerekli hassasiyeti göstermenizi bekliyoruz” diye konuştu.

ZEYTİN MEKTEBİ’NE İLGİ YOĞUN

Antalya Tarım ve Orman Müdürlüğü işbirliğinde 19 Ekim–18 Kasım döneminde online Zeytin Mektebi’ne düzenlediklerini belirten Çandır, 1 ay süren eğitime Danimarka, İsviçre, Almanya, İtalya, İspanya ve Türkmenistan gibi pek çok ülkeden 20 binin üzerinde kişinin katıldığını kaydetti. Çandır, “Zeytinin tarihteki yerinden budamasına, sulamadan bakıma, üretim teknolojisinden gübrelemeye kadar 15 farklı dersten oluşan ve ders başına ortalama 3.5 toplamda ise 53 saat süren derslerde katılımcılara zeytine dair tüm konularda bilgi verildi. Eğitimini başarıyla tamamlayarak katılım belgesi almaya hak kazananları tebrik ediyorum. Sizlerden ricam meslek komitelerinizde eğitim konusunu birinci gündem maddesi yapmanız ve sektörünüzün gelişimi için uygun bulduğunuz eğitim taleplerinizi bizlere iletmeniz. Böylece tarımsal üretimimizin daha kaliteli ve verimli hale gelmesine hep birlikte katkı verebiliriz. Yurtdışında bu eğitimlerin bedeli 2-3 bin avro civarında” diye konuştu.

SİZİN ORALARIN NESİ MEŞHUR?

Tarım Orman Müdürlüğü işbirliğinde sosyal medya üzerinden canlı olarak yayınlanan “Sizin Oraların Nesi Meşhur” programıyla her yöreden binlerce yıllık birikimle üretilen yerel ürünlerin tanıtımının yapıldığını söyleyen Çandır, “Borsa olarak yöresel ürünleri Türkiye'nin gündemine aldık. Coğrafi işaret sistemini geliştirdik, bu konuda daha alacağımız çok yol var” dedi.

Çandır, Antalya Ticaret ve Sanayi Oda’nın düzenlediği “Kente Önem Katanlar” ödülünü almaya hak kazananları kutlarken, KÖK ödülleri kapsamında Antalya Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’ne yaptırılan spor salonu için ATSO’yu tebrik etti.

Mecliste üyeler, sektörleriyle ilgili değerlendirmelerde bulundu.